Heima og erlendis - 01.04.1953, Blaðsíða 4

son. Björn Kr. þórólfsson, dr. phil. er systur-
sonur Björns og heimsótti hann oft, meðan
hann bjó hér.
Eins og ílestum Islendingum þótti Birni
gaman að ryfja upp endurminningar aÖ
heiman og honum auÖnaÓist aÖ koma í
heimsókn á Islandi, en mér fannst ávallt,
eins og sú ferÖ hafi orÖiÓ honum vonbrigÖi.
Björn var í tölu þeirra Islendinga hér, er
lítiö her á, hann haföi á fyrstu árurn sínum
hér sótt fundi Islendingafélags, en var hætt-
ur þvi þegar eg kynntist honum. Hann var
farinn aÖ ryöga í móÖurmáli sínu, blandaÖi
oft báöum málum saman, íslensku og dönsku.
En hann var í raun og sannleika góÖur Is-
lendingur. Hann hélt heiÖri þjóÖar sinnar á
lofti meÖ vandvirkni sinni og samviskusemi.
Svenn Poulsen ritstjóri sagÖi mér einu
sinni, aÖ bátasmiöir í Friöriksliöfn á Jót-
landi hefðu sagt sér, aö þaÖ þyrfti enga
samninga viÖ Islendinga, orÖ þeirra stæÖu
eins og stafur á bók.
Björn Björnsson lét eftir sig þaÖ álit á ís-
lenskum iönaöarmönnum, aö enginn þyrfti aö
óttast aÖ hafa þá i þjónustu sinni, því þeir
væru vandvirknir, samviskusamir og ábyggi-
legir viÖ vinnu sína. porf. Kr.
Björn var fæddur 17. ágúst 1865. Hann
lærÖi skósmíÖi í Beykjavík hjá Rafni SigurÓs-
syni skósmiÖ og sveinsbréf Björns var gefíð
út 15. júní 1887 og hann fluttist til Kaup-
mannahafnar áriö 1891 og lést þar 1. ágúst
áriÖ 1942, tæpra 77 ára gamall.
„Ef vib verÖum einangraÖir ...“
A fullveldishátíÖ Islendingafélags 30. nóv.
1940, flutti Guðmundur Kamban prófessor
ræðu fyrir minni Islands. I fundarbók félags-
ins er ágrip af þessari ræðu Kambans og af
því aÖ eg tel líklegt, aÖ þetta sé þaö sein-
asta af því tæi eftir hann, læt eg þaÖ koma
hér. það hljóðar:
„Nú berast hugir allra Islendinga heim
og þetta er eiginlega ]>aÖ eina, sem viÖ öll
vitum og sem ég get sagt hér. þegar Islend-
ingar hittast á þessum tíma, skiljast þeir án
þess aÖ hvorugur sé nokkru nær. FortiÖina
þekkja allir, framtíðina er ekki hægt aÖ tala
um. Stórveldi sem ráöið hafa lögum og lof-
um tvær til þrjár aldir hafa hrundiÖ í mola,
smáþjóðir, sem átt hafa drjúgan þátt í menn-
ingu álfunnar, hafa mist fullveldi sitt, sjálf-
skaparvíli aÖ áliti margra. SameinuÖ her-
vædd Norðurlönd eru álitin ósigrandi. Eng-
inn á lslandi hefði getað afstýrt 10. maí. ]>rátt
fyrir þetta er ástæða til að minnast fullveldis
Islands fengiÖ 1918. Hvernig höfum vér hagnýtt
okkur þaö? „Höfum vér
gengiÖ til góös götuna
fram eftir veg?“ Yér
höfum gert miklu meira
en nokkur önnur þjóó
á sama tíma. þessvegna
erum viö flekklausir eða
höfum aÖ minnsta kosti
góða samvizku. ViÖ höf-
um rækt þau störf sem
lögö hafa veriö á herð-
ar okkar, viÖ höfum lyft
Grettistaki. þaö er kraftaverk, aö Island skuli
ennþá hera uppi þá menningu sem var uppi
á Norðurlöndum og varpað þannig Ijóma
yfír öll Norðurlönd, en hvernig sem heim-
urinn verður, er mér þaö ljóst, aö sú eina
framtíö sem vér viljum kannast viÖ er nor-
ræn. Ef viÓ verÖum einangraðir frá NorÖur-
löndum, verÖum viö einangraðir frá sjálfum
okkur. þaö er von mín, aÖ Islendingar megi
ávalt fylgja Noröurlöndum í öllum menn-
ingarmálum“.
Inger Frederiksen. Hún var fædd hér í
Kaupmannahöfn 19. janúar áriö 1875 og
dóttir hjónanna Andreas F'rederiksen, bak-
arameistara í Reykjavík og konu hans Jó-
hönnu Jónsdóttur Austmann. Arió 1880, fimm
ára gömul, fluttist Inger meÖ foreldrum sín-
um til Islands en þau settust aó í Reykja-
vík og bjuggu lengst af í Fischerssundi og
átti Frederiksen hrauÖgerðarhús þar. Inger
dvaldi hjá foreldrum sínum fram um tvít-
ugt, en þá fór hún utan til menntunar og
dvaldi í Kaupmanna-
höfn rúm þrjú ár, en
livarf aftur til Reykja-
víkur og bjó hjá f°r'
eldrum sínum. ÁriÖ 1902
dó Frederiksen faðir
hennar og áriÖ 1904
flyst Inger meÖ móÖuf
sinni til Kaupmanna-
hafnar og dvaldi eftir
þaÖ í Danmörku. Efór