Bæjarins besta - 22.12.2011, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 2011
Hef alltaf verið flughræddur
Nýlega kom út bók um flugslysið sem varð í Ljósufjöllum árið
1986. Þá hrifsuðu fjallavindar til sín vél sem var á leið frá
Ísafirði til Reykjavíkur með þeim hörmulegu afleiðingum að
fimm létust. Tveir farþeganna lifðu af en þurftu að bíða eftir
hjálp á elleftu klukkustund. Annar þeirra er Bolvíkingurinn
Kristján Jón Guðmundsson. Blaðamaður BB settist niður með
honum til að ræða um flugslysið, sjómennsku og fleira.
Venjulegur Bolvíkingur
„Foreldrar mínir eru fæddir hér
í Bolungarvík en ættir þeirra
koma einhversstaðar innan úr
Djúpi. Pabbi var sveitarstjóri hér
í kauptúninu og bæjarstjóri þegar
Bolungarvík fékk kaupstaðarrétt-
indi, allt til 1987. Annars er mað-
ur bara ósköp venjulegur Bolvík-
ingur,“ segir Kristján.
„Þegar ég var að alast upp
hérna var alltaf uppsveifla, næg
atvinna. Hún var minni fyrir
sunnan svo að það var stöðugt að
koma nýtt fólk. Núna höfum við
eitthvað sem heitir kvótakerfi og
búið að rígbinda þessa staði niður
svo að nú verður aldrei upp-
sveifla. Það er reyndar uppsveifla
í veiðum hérna. Fyrstu 3 mánuði
kvótaársins er búið að veiða hér
5100 tonn en megnið af því er
flutt suður. Hinsvegar má fólk
ekki hafa augun lokuð fyrir þeim
möguleikum sem þessi veiði
skapar. Það þyrfti lítið að gerast
til að eitthvað af þessum fiski
yrði unninn hér. Þannig sköpuð-
ust kannski 3-4 störf og það
munar um minna hérna.“
Kristján bætir við að atvinnu-
lífið í Bolungarvík sé of einsleitt.
„Þetta er bara það sama gamla.
Nú eru margir farnir að beita.
Það er bara eins og það var á
grunnskólaárunum. Þá skrópaði
maður á föstudögum og fór niður
á höfn til að fá að beita. Þetta
virðist allt fara í hringi.“
Hitinn á Reykjanesi
Kristján kláraði grunnskólann
í Bolungarvík en fór svo í skóla á
Reykjanesi.
„Það var fínt að vera þar. Á
þessum tíma var fullt af fólki
þarna. Ætli við höfum ekki verið
svona 25 bara í mínum bekk en
það voru fleiri bekkir í skólanum
og svo var barnaskóli þarna líka.
Á þessum tíma lá náttúrlega eng-
inn vegur um Djúpið. Maður fór
því í skólann um haustið með
Fagranesinu, kom svo heim í
jólafrí en svo ekki aftur fyrr en
um vorið. Það var ekkert annað
að gera en að standa á eigin fótum
og finna sér eitthvað til dundurs.
Hvort sem það var að spila fót-
bolta eða borðtennis, fara í sund
eða kíkja á stelpnavistina. Horm-
ónarnir voru náttúrlega á fullu á
þessum aldri. En kynin voru að-
skilin og máttu bara heimsækja
hvert annað á sunnudögum, í tvo
tíma.
Mér fannst alltaf mikið til um
allan þennan jarðhita á Reykja-
nesi. Það rauk upp úr útitröpp-
unum og allsstaðar dúndurheitt.
Þetta var eins og vin í eyðimörk-
inni. Einhverntíma kom ég þarna
aftur og hugsaði þá með mér að
það hlyti að koma að því að ein-
hver gæti nýtt heita vatnið þarna.
Og núna skilst mér að einhverjir
séu byrjaðir á að framleiða salt
þarna með því að hita sjó. Það
finnst mér gott mál. Landsbyggð-
in er orðin svo fátæk af fólki sem
hugsar út fyrir rammann. Við
hér erum meira bara í því að
vinna enn meira. Gleymum
stundum að staldra við og spyrja
okkur hvort þetta sé það sem við
fæddumst til að gera. En svona
er þetta, það eru allir í brauðstrit-
inu.“
Sólrún, Heiðrún
og Dagrún
Eftir einn vetur á Reykjanesi
fór Kristján á sjóinn. „Ég hafði
róið á Sólrúnu sumarið áður en
ég fór á Reykjanes og þegar ég
kom þaðan aftur fór ég beint nið-
ur á bryggju. Daginn eftir var ég
kominn út á sjó. Þetta er auðvitað
stærsta breytingin frá því sem
var. Það var nóg að gera og miklu
meiri eftirspurn eftir vinnukrafti
en í dag. Ég var á skipum í Bol-
ungarvík þar til togarinn Heiðrún
var smíðaður en þá réði ég mig
þar og það voru skemmtilegir
tímar.“
Kristján gekk svo í Stýrimanna-
skólann en var á sjó í öllum fríum.
„Ég kláraði Stýrimannaskólann
1980 en skráði mig þá í útgerðar-
deildina í Tækniskólanum og var
þar í tvö ár. Því næst vann ég
sem skrifstofumaður hjá ríkinu.
Meðfram þessu var ég alltaf í
fótboltanum, spilaði með Fylki.
Ég hafði mjög gaman af því og
átti reyndar erfitt með að hætta,
spilaði þar til ég var 29 ára sem
þótti hundgamalt á þessum tíma.
Launin hjá ríkinu voru léleg og
þar kom að ég réði mig aftur á
Dagrúnu. Ég var þá einn hér í
Bolungarvík en konan var fyrir
sunnan með börnin. En svo, árið
1986, varð þetta slys.“
Man ekki mikið
Þann 6 apríl árið 1986 steig
Kristján upp í flugvélina TF-
ORM á Ísafirði og ætlaði til
Reykjavíkur. Vélin komst aldrei
á áfangastað heldur brotlendi í
Ljósufjöllum. Í hvaða erindum
var Kristján? „Það var nú lítil
þúfa sem velti því hlassi, en ég
var á leið á Borgarspítalann. Ein-
hverju áður hafði ég verið úti á
sjó og skar mig illa svo að litli
puttinn lá bara hreyfingarlaus
þegar ég kreppti hendina, fylgdi
ekki hinum fingrunum. Ég fór til
Péturs Péturssonar sem þá var
læknir hér. Hann skoðaði þetta
og talaði við lækna á Ísafirði.
Þeir sammæltust um að best væri
að ég færi suður til að láta kíkja á
þetta. Hann setti því á mig spelku
og skrifaði bréf sem ég átti að
sýna læknunum fyrir sunnan.
Þennan apríldag átti ég því pant-
að með Flugleiðum en svo flugu
þeir ekki. Þá ákvað ég að taka
litlu vélina með flugfélaginu
Erni. Og endaði á Borgarspítal-
anum.“
Kristján segist ekki muna mik-
ið eftir sjálfu slysinu en næstum
11 tímar liðu þar til björgunar-
sveitir fundu brak vélarinnar í
vitlausu veðri í Ljósufjöllum. „Í
bókinni sem er nýkomin út er
ljósmynd af hrikalegu klettabelti
og ég man eftir því. Sá það út um
gluggann og var orðinn nokkuð
viss um að ef vélin færi niður
myndi enginn koma að ná í okk-
ur, þarna langt upp í fjöllum. En
svo er bara allt svart.“
- Þú hefur væntanlega rotast í
brotlendingunni og verið í móki
á meðan leit stóð yfir, eða hvað?
„Já, það brotnaði það mikið í
andlitinu að ég hlýt að hafa stein-
rotast. Ennið sprakk og allt and-
litið gekk inn um einn sentímetra.
Kjálkarnir fóru í sundur. Maður
hefur kannski verið að kíkja út
þegar maður átti að beygja sig
niður.“
Á hækjum í 3 ár
Aðspurður hvað hafi tekið við
eftir að björgun var yfirstaðin,
svarar Kristján: „Ég var í raun
ekki svo lengi inni á spítala. En
ég var auðvitað allur víraður í
framan eins og Hannibal Lecter,
bara innan frá. Og önnur löppin
fór illa í slysinu, beinið snérist í
sundur ofan við ökkla og löppin
hékk bara á hásininni þegar þeir
fundu mig. Þeir reyndu að skeyta
henni saman en það var sveigja á
beininu og hálfgert vesen á þessu.
Fingurinn sem ég hafði komið út
af var það síðasta sem þeir lög-
uðu.
Einhverju seinna var ég settur
í myndatöku og þá kom í ljós að
styrktarjárnin á löppinni voru
brotin og komin sýking í það
allt. Þá fór maður á sjúkrahús
aftur. Ég var líka á Grensás í 10-
12 daga en tók aldrei annað í mál
en að fá að vera dagsjúklingur,
vildi fá að fara heim. Það voru
ekki allir á eitt sáttir á sínum tíma
og ég þurfti að hóta að hringja á
lögregluna. Benti þeim á að þeir
hefðu ekkert leyfi til að halda
mér þarna. Þegar svo gifsið var
tekið af hendinni þurfti ég að
sýna þeim fram á að ég gæti
bjargað mér á hækjum með því
að fara upp 2-3 tröppur. Ég renn-
svitnaði við það en vissi að þetta
kæmi smám saman. Síðan var ég
á hækjum meira og minna í 3
ár.“
Kristján og fjölskylda fluttu í
Bolungarvík haustið 1986. „Mað-
ur þurfti náttúrlega alltaf að vera
mæta suður til lækna, í skoðun
og yfirhalningu. En haustið 1989
var ég kominn á Dagrúnu aftur.
Þótt maður væri kannski aðeins
hnjaskaður var bara að standa
sig. Það var ekki til neitt annað
um borð en fullt starf og ég gat
gert það sem mér var ætlað að gera.
Tveimur árum síðar var ég
beðinn að taka að mér útgerðar-
stjórn hjá EG og gerði það. EG
fór nú á hausinn, illu heilli. Þá
var stofnað fyrirtækið Ósvör sem
tók yfir togarann og ég var út-
gerðarstjóri þar þangað til það
fyrirtæki var selt árið 1995. Þá
fluttum við aftur suður.“
Kristján segir einfaldlega hafa
verið komið að kaflaskilum hjá
fjölskyldunni. „Elsta dóttir okkar
var búin með grunnskólann og
vildi fara í Verslunarskólann. Og
strákurinn var að byrja í skóla
líka. Við tókum því þá ákvörðun
að fara suður. Ég var reyndar
eitthvað áfram á sjó, hjá Bása-
felli, þar á meðal á Hattinum á
Guðmundi Péturs. Síðan fékk ég
alveg nóg af sjómennsku og
skráði mig í iðnrekstrarfræði í
Tækniháskólanum. Því næst fór
ég í viðskiptafræði á vörustjórn-
unarsviði og kláraði það 2003. Í
framhaldi af því fór ég að vinna
hjá Atlasskipum og var þar til
2008. Þá fór auðvitað allt til fjand-
ans.“
Leiðin upp
- En hvernig var sálræna hliðin
eftir að hafa lent í flugslysi, tók
ekki tíma að jafna sig?
„Það er náttúrlega rosalegt
þegar fólk deyr með þessum
hætti. Það létust fimm manneskj-
ur í slysinu. En þetta er eitthvað
sem maður ræður ekki við. Sjálf-
ur gerði ég ekkert annað en að
vera í vélinni. Af hverju á það að
vera hræðilegra þegar eitthvað
kemur fyrir mann sjálfan en ann-
að fólk? Fólk er að farast í bíl-
slysum og sjóslysum alla daga,“
svarar Kristján.
„Þannig að eftir slysið byrjaði
maður bara á núlli. Eftir svona er
það kostur að það er bara ein
leið, hún er upp. Fyrst var að
komast heim, síðan var að kom-
ast úr rúminu, á lappir og taka
þetta skref fyrir skref. Og á með-
an maður gerði það hugsaði mað-
ur með sér hvað það yrði nú
gaman að losna við gifsið af fæt-
inum. Smám saman kom þetta.
Ég hef reyndar aldrei getað
hlaupið aftur en þvílík frelsistil-
finning sem fylgdi því á sínum
tíma að geta loks brölt af stað.
Þegar ég var á Grensás hitti
maður náttúrlega marga sem voru
í hjólastólum. Og sjálfur var ég í
hjólastól. En munurinn var sá að
ég myndi standa upp úr honum.
Hinir myndu aldrei gera það því
þeir voru hryggbrotnir. Ég gat
leyft mér að hugsa sex mánuði
fram í tímann og stefnt á að vera
þá kominn á lappir. Þegar maður
lendir í einhverju svona eru þær
byrðar sem maður tekur á sig
jafn þungar og maður vill hafa
þær. Það er fullt af fólki sem hef-
ur það miklu verr en ég, foreldrar