Bæjarins besta - 22.12.2011, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 2011
sem leysti þann hnút á endanum
með ykkur og Bretunum á fundi
í Osló.
„Ég var nú ekkert sérlega hrif-
inn af Norðmönnum. Þeir voru
alltof mikið fyrir sjálfa sig. Und-
antekning frá þessu var Knut
Frydenlund sem var afskaplega
vænn maður og góður vinur Ís-
lendinga. Hann var hvatamaður
að því að leysa deiluna á fundi
sem haldinn var með Bretum í
Osló en þar hittum við Anthony
Crosland, utanríkisráðherra Bret-
lands. Þá ríkti ekkert stjórnmála-
samband á milli Íslands og Bret-
lands.“
– Stjórnarandstaðan var ekki
ánægð með þennan samning
þegar þið komuð frá Osló. Þetta
voru kallaðir svikasamningar.
„Þegar við Einar Ágústsson
komum til Osló í maí 1976 var
fyrst farið á hótelið og síðan beint
á staðinn þar sem viðræðurnar
áttu að vera. Þegar við komum
að þessum stað var þar hópur
sem hafði myndað talkór. Hann
lýsir því yfir að við séum komnir
til Noregs til að gera svikasamn-
inga og þess vegna geti hann
ekki tekið á móti okkur. Ég á enn
bréfið sem þeir fengu okkur. Við
fengum mikið að heyra að við
værum svikarar og landráðamenn.“
Fékk lífláts-
hótun í símann
„Nokkru eftir þetta sat ég einn
heima við skrifborðið mitt. Sím-
inn hringir og maður segir að
hann ætli að koma og skjóta mig
því ég sé landráðamaður og búinn
að svíkja þjóðina. Ég sagði hon-
um bara að koma en lét hann vita
af því að ég væri með góða
skammbyssu heima við: Ég skal
ekki vera mjög lengi að skjóta
þig, sagði ég við hann. Hins vegar
hef ég aldrei skotið af byssu á
ævinni, hvorki fyrr né síðar. En
hann kom aldrei sá skratti.
Maður var nú ekki par ánægður
með menn sem tóku svona upp í
sig. Við vorum ekki alltaf sam-
mála, við Geir Hallgrímsson.
Hins vegar vorum við alltaf sam-
mála um það að við ætluðum að
sigra í þessari styrjöld. Og við
vorum algjörlega sammála þegar
við slitum stjórnmálasambandi
við Breta. Það má segja að Fram-
sóknarmenn hafi staðið sig vel
nema einn maður. Það var Ólafur
Jóhannesson.“
– Ykkur varð ekki vel til vina?
„Nei. Hins vegar fannst mér
eiginkona Ólafs, sem hét Dóra
Guðrún Magdalena Ásta Guð-
bjartsdóttir, alltaf indæl kona.
Við Einar Ágústsson vorum hins
vegar miklir vinir og treystum
hvor öðrum.“
Svívirðileg
framkoma Óla Jó
„Mér fannst framkoma Ólafs
menn eigi ekki að ganga með
flokksgleraugun á sér heldur
frekar nota sín eigin. Þú hefur
ekki alltaf verið þægur ljár í þúfu?
„Ég einsetti mér það að vera
alltaf hreinskilinn. Ég var afskap-
lega hallur undir þá sem áttu erfitt
í lífinu. Ég hugsa að ég hafi
fengið það frá móður minni. Mér
hefur alltaf leiðst fólk sem þykist
vera eitthvað sem það er ekki.
Hins vegar voru bæði í mínum
flokki og öðrum ágætir menn.
Eins og ég gekk nú oft hart
fram við kratana í minni pólitík,
þá tókust með okkur góð kynni,
t.d. með okkur Birgi Finnssyni.
Það var nú meðal annars vegna
þess að Birgir átti svo góða konu,
Arndísi Árnadóttur, sem var með
mér í skóla. Það varð mikil vin-
átta á milli okkar og við fórum
saman í ferðalög bæði innanlands
og utan. Birgir var ákaflega kurt-
eis og alúðlegur maður. Það var
líka alltaf mjög gott á milli mín
og Björgvins Sighvatssonar.“
Hrefnukjöt sem
breyttist í nautasteik
Matthías var framkvæmda-
stjóri Djúpbátsins frá 1942 til
1968.
– Þú hefur náttúrlega kynnst öll-
um í Djúpinu sem framkvæmda-
stjóri Djúpbátsins?
„Já, ég gerði það. Þetta var
afskaplega lærdómsríkur tími. Ég
tók við Djúpbátnum tæplega 21
árs. Það var oft erfitt að reka þetta
en ég kynntist mörgum skemmti-
legum mönnum og sögufróðum.
Eftir stríðið komu oft amerísk-
ar kennslukonur og fóru í ferðir
með Djúpbátnum. Þeim fannst
svo gaman að ferðast með bátn-
um innan um mjólkurbrúsana og
sjá karlana koma fram á litlum
bátum. Þetta voru langar hring-
ferðir. Eitt sinn var kona kokksins
að leysa hann af. Hún var mjög
dugleg að selja mat í hringferð-
inni. Svo steikir hún hrefnukjöt
með góðri brúnni sósu. Þá kemur
ein þessara amerísku kvenna til
hennar og vill fá að vita hvaða
kjöt þetta sé. Það sé svo dökkt.
Kona kokksins var nú ekki sleip
í enskunni og eftir mikið handa-
pat baular hún bara á konuna og
segir hátt og snjallt muuuu. Þá
borðuðu þær kjötið með bestu
lyst.“
Erfið ár í þorskastríði
– Þú hættir á þingi 1995.
„Ég var þingmaður Vestfirð-
inga í rúm 32 ár samfleytt.“
– Þú varst m.a. sjávarútvegs-
ráðherra þegar landhelgin var
færð út í 200 mílur og skrifaðir
undir reglugerðina sem færði
hana út 15. júlí 1975.
„Það voru erfið ár. Ég var alltaf
með tvö ráðuneyti.“
– Það gekk ansi mikið á í þessu
síðasta þorskastríði, var það
ekki? Svo var það norskur utan-
ríkisráðherra, Knut Frydenlund,
við Geir Hallgrímsson alveg sví-
virðileg. Geir var hollur og góður
Íslendingur. Ólafur var til dæmis
eitt sinn í viðtali við Vísi og sagði,
þegar hann var spurður um
samstarfið í ríkisstjórninni, að
honum dytti alltaf í hug saga af
karli sem var heldur ófrýnilegur
og með tóbakslög í skegginu sem
lak niður í taumum. Þessi karl
hafi verið þingmaður og haft það
fyrir sið að kyssa kjósendur en
fáir vildu þiggja. Hann sagði að
stjórnarsamstarfið væri svona
álíka. Á næsta ríkisstjórnarfundi
kom ég síðastur, sem ég gerði nú
eiginlega aldrei. Þá var þetta
komið í Vísi og í útvarpinu. Ég
segi við Ólaf: Ég þakka þér fyrir
komplímentið sem við Sjálfstæð-
ismenn fengum frá þér í Vísi. Þú
líkir okkur við óþverralegan karl
með tóbakið í skegginu og furðu-
legt fyrirbæri í allri framkomu.
Eitt sinn sagði Ólafur að það
ætti ekki að færa lögsöguna út
nema flytja um það frumvarp.
En það var alltaf gert þannig að
sjávarútvegsráðherra gaf út
reglugerð. Þá segi ég: Hvað á
svona að þýða? Þú varst í rík-
isstjórn sem forsætisráðherra
þegar landhelgin var síðast færð
út og þá gerði sjávarútvegsráð-
herra það með reglugerð. Hver
er munurinn núna? Af hverju á
að hætta því núna? Var í lagi að
Lúðvík gerði það með 50 mílurn-
ar en ekki ég sem er sjávarút-
vegsráðherra núna? Ég tek því
ekki með þökkum, ég ætla bara
að láta þig vita það góði. Það
mátti heyra saumnál detta á fund-
inum og hann blóðroðnaði karl-
inn.
Hinir Framsóknarmennirnir
þrír í ríkisstjórninni voru hins
vegar ágætir menn.“
Þoldi ekki formanninn
– Hvernig líst þér á pólitíkina
núna?
„Æ, drottinn minn dýri. Ég vil
helst bara ekki tala um það. Ég
held það sé ekkert stefnumál sem
ríkisstjórnin hefur fjallað um þar
sem hún hefur staðið við sína
eigin stefnu. Þessi pottahljóm-
sveit sem spilaði á Austurvelli
var nú heldur ekki mikil fyrir-
mynd.“
– Styðurðu ennþá þinn gamla
flokk?
„Já, ég hef alltaf kosið Sjálf-
stæðisflokkinn til bæjarstjórnar.
En ég kaus hann ekki einu sinni.
Það var nú út af því að ég þoldi
ekki formann flokksins sem þá
var. Það hefði verið æskilegt að
hann hefði aldrei orðið formað-
ur.“
– Hvers vegna segirðu það?
Var það vegna þess hvernig menn
Davíð Oddsson hafði í kringum
sig?
„Davíð leit þannig á sjálfan
sig að það ætti að gera einungis
það sem honum dytti í hug. Hins
vegar væri aldrei neitt skynsam-
legt sem öðrum dytti í hug. Hann
fór auðvitað hræðilega með flokk-
inn þegar hann gat ekki hugsað
sér neinn annan sem forsætisráð-
herra nema sjálfan sig og hraðaði
sér úr borgarstjóraembættinu og
skildi borgarfulltrúana eftir
ósjálfbjarga því þeir voru eitt-
hvað fjórir eða fimm sem vildu
verða borgarstjórar. Innan þing-
flokksins var hörmuleg staða því
Davíð vissi ekki hvað það var að
ná samkomulagi. Það varð bara
að gera það sem hann vildi. Sam-
ráð var ekki til í hans bókum.
Bjarni Benediktsson hafði hins
vegar mikið samráð við menn og
einnig Geir Hallgrímsson.“
Reifst við Davíð á
þingflokksfundum
– Þið hafið ekki átt skap saman
þið Davíð.
„Nei, ég held við höfum rifist
á flestum þingflokksfundum.
Annars fannst mér yfirleitt gott
andrúmsloft innan þingflokksins.
Þar voru margir ágætismenn sem
gaman var að vinna með.“
– Þú hefðir heldur viljað hafa
Þorstein Pálsson áfram?
„Ég sá enga ástæðu til að fella
hann.“
– Er eitthvað sem þú manst sér-
staklega eftir sem þú ert ánægð-
ur með að hafa tekið þátt í?
„Ég held nú að þar beri hæst
útfærslan í 200 mílur. Ég held að
það hafi verið mikilvægasta
ákvörðunin sem ég tók á mínum
stjórnmálaferli og hún var af-
skaplega farsæl fyrir þjóðina eins
og allir vita núna. Það er auðvitað
rangt að segja það að allir hafi
verið sammála um þá framkvæmd.
Kommarnir voru afskaplega
fýldir til dæmis. Þeir gerðu mikið
úr því að það væri ekki til neinna
hagsbóta að færa þetta út. Þeir
þola aldrei ef eitthvað tekst vel.
Svo fannst mér gaman að vinna
að heilbrigðismálunum en ég
varð einnig heilbrigðisráðherra
1974. Geir Hallgrímsson hringdi
þá í mig og bauð mér að taka
heilbrigðisráðuneytið líka en þá
var ákveðið að ég yrði sjávarút-
vegsráðherra. Ég sagðist hafa nóg
á minni könnu með sjávarútvegs-
málin. Samtalið endaði þannig
að Geir sagðist skyldu hringja í
mig klukkan átta morguninn
eftir. Kristín kona mín lagði hart
að mér að þiggja boðið og sagði:
Þú átt ekki alltaf að vera að hugsa
um þennan fisk, það er kominn
tími til að þú farir að hugsa um
fólkið í landinu og kynna þér
málefni þess.
Dóttir mín ráðlagði mér líka
að taka starfinu. Þannig að þegar
Geir hringdi um morguninn ákvað
ég að að þiggja ráðherraembætt-
ið. Ég er afskaplega feginn að ég
gerði það og ég held að það hafi
verið ein skynsamlegasta ákvörð-
un sem ég tók á mínum stjórn-
málaferli þótt aðrir tækju nú
ákvörðunina fyrir mig.“
– Bjarni Brynjólfsson.
Yrsa fé
Yrsa Sigurðardóttir rithöf-
undur fékk á fimmtudag afhenta
Tindabikkjuna, verðlaun sem
Glæpafélag Vestfjarða veitir fyrir
bestu glæpasöguna. Verðlaunin
fær hún fyrir nýjustu bók sína,
Brakið. Er þetta annað árið í röð
sem Yrsa hreppirTindabikkjuna
en hún hlaut hana fyrir bókina
Ég man þig þegar verðlaunin voru
veitt í fyrsta sinn í fyrra. „Það er
enginn glæpur í því að Yrsa hafi
fengið verðlaunin öðru sinni.
Allir félagar í Glæpafélaginu voru
sammála um að hún væri óum-
deilanlega með bestu söguna og
hún var sú eina sem fékk fullt
hús stiga,“ segir Elfar Logi Hann-
esson úr Glæpafélaginu.
Hann segir því lítinn vafa hafa
verið um sigurvegarann á árleg-
um fundi félagsins. „Þetta er al-
gjörlega mergjuð bók og Yrsa
var svo kát með þetta að hún
ákvað að fljúga vestur og taka
við verðlaununum í eigin per-
sónu.“ Önundur Jónsson, yfir-
lögregluþjónn á Ísafirði afhenti
Yrsu verðlaunin sem er listgripur,
hannaður og gerður af Matthildi
Helgadóttur Jónudóttur, og kíló
af tindabikkju auk ljósmynda-
bókarinnar Sjómannslífs eftir
Eyþór Jóvinsson og þjóðlegrar
hljóðbókar frá Kómedíuleik-
húsinu.
Að lokinni verðlaunaafhend-
ingu las Yrsa upp úr verðlauna-
bókinni fyrir viðstadda. „Þetta
var verulega vel heppnað kvöld,
það var fullt hús og glæpsamlega
góð stemmning,“ segir Elfar Logi.
Í tilefni af verðlaunaafhending-
unni var efnt til spurningakeppni
sem nefnd var Dreptu betur.
„Keppnin var æsispennandi en
spurt var um ýmsar glæpasögur,