Ægir - 01.04.2004, Side 14

14
Ú T F L U T N I N G U R S J Á VA R A F U R Ð A
1. Þróun viðskipta
við Þýskaland
Útflutningur til Þýskalands árið
2003 nam 32 milljörðum kr. og
var 17% af vöruútflutningi það
ár. Þýskaland var þá í 2. sæti.
Innflutningur frá Þýskalandi árið
2003 var 26 milljarðar kr. sem
var 12% af vöruinnflutningi það
ár. Þýskaland var í 1. sæti (Lands-
hagir 2003). Þýskaland er því eitt
mikilvægasta viðskiptaland Ís-
lendinga. Hvað varðar útflutning
á sjávarafurðum árið 2003 var
Þýskaland í 6. sæti á eftir Bret-
landi, Bandaríkjunum, Spáni,
Danmörku og Portúgal. Bretland
er langmikilvægasta markaðs-
svæðið fyrir íslenskar sjávarafurðir
(Útvegur 2003).
Þýskaland er eitt fjölmennasta
ríki Evrópu með rúmlega 82
milljónir íbúa. Þjóðverjar voru
lengi vel ein af stóru fiskveiði-
þjóðunum í Evrópu. Útfærsla
fiskveiðilögsögu Íslendinga úr 50
í 200 sjómílur árið 1975 hafði
víðtæk áhrif á úthafsveiðar Þjóð-
verja og í stað í úthafsveiða var
áhersla þar lögð á innflutning,
framleiðslu og dreifingu sjávaraf-
urða.
Ísland er eitt af þeim löndum
sem hefur lengi flutt sjávarafurðir
inn á þýska markaðinn, þ.e. fram
til 1990 til þáverandi Vestur-
Þýskalands. Sáralítill útflutning-
ur var til fyrrum Austur-Þýska-
lands. Á síðustu árum hefur hins
vegar dregið nokkuð úr útflutn-
ingi til Þýskalands. Þrátt fyrir
það er Þýskaland mjög mikilvæg-
ur markaður fyrir íslenska útflytj-
endur, sérstaklega fyrir karfa.
Mynd 1 sýnir þróun útflutnings á
sjávarafurðum til Þýskalands í
rúm 30 ár frá árinu 1973 til og
með árinu 2003.
Eins og sést á mynd 1 var út-
flutningsverðmæti sjávarafurða til
Þýskalands 4,9 milljarðar kr. árið
1973, fór hæst árið 1990 í 11,9
milljarða og var lægst 3,9 millj-
arðar árið 1981 og var 6,6 millj-
arðar árið 2003. Sem hlutfall af
heildarútflutningi sjávarafurða
var Þýskalandsmarkaður með
7,5% hlutdeild árið 1973 og fór
hæst í 10,5% hlutdeild árið
1990, var lægst árið 1991 með
3,9% og með 5,8% hlutdeild árið
2003.
Á næstu áratugum er gert ráð
fyrir umtalsverðri fólksfækkun í
Þýskalandi en mannfjöldaspár
áætla að íbúafjöldinn í Þýskalandi
verði 65 til 70 milljónir árið
2050. Gert er ráð fyrir að fæðing-
artíðni lækki sem verður til þess
að umtalsvert fleiri deyja en fæð-
ast. Árið 1950 voru íbúar Þýska-
lands 69 milljónir en þá var ald-
urssamsetning þjóðarinnar allt
önnur. Helmingi fleiri einstak-
lingar voru þá undir 20 ára aldri
en yfir 59 ára. Árið 2050 er talið
að þetta muni vera öfugt, þ.e.
helmingi fleiri Þjóðverjar verða
Greinarhöfundar
eru Björgvin Þór
Björvinsson og
Ágúst Einarsson.
Björgvin Þór starfar hjá
SÍF en hann útskrifaðist
með MS-gráðu í sjávarút-
vegsfræðum frá Háskóla
Íslands í júní 2003.
Meistaraprófsritgerð hans
heitir „Sjávarútvegur í
Þýskalandi. Fiskneysla,
helstu einkenni markaðar-
ins og staða íslenskra fyr-
irtækja“, en þessi grein
byggir á hluta hennar.
Ágúst er prófessor í við-
skipta- og hagfræðideild
Háskóla Íslands og var
aðalleiðbeinandi Björg-
vins við meistaraprófsrit-
gerð hans.
Björgvin Þór.
Ágúst.
Þýðing Þýskalands-
markaðar fyrir ís-
lenskan sjávarútveg
Tilgangur greinarinnar er að lýsa þýðingu Þýskalandsmarkaðar fyrir ís-
lenskan sjávarútveg. Mjög mikilvægt er fyrir íslenska útflytjendur að
fylgjast vel með í hvað átt neysla sjávarafurða á helstu kjarnamörkuð-
um er að þróast. Með betri þekkingu á markaðinum og neytendum
hans er líklegt að íslenskir útflytjendur geti aukið útflutningsverðmæti
sjávarafurða, m.a. til Þýskalands, á komandi árum.
Útflutningur sjávarafurða til Þýskalands 1973-2003
7,5
5,8
10,5
3,9
6,6
4,9
11,9
3,2
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
11,0
12,0
19
73
19
74
19
75
19
76
19
77
19
78
19
79
19
80
19
81
19
82
19
83
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
M
ill
ja
rð
ar
k
r.
o
g
%
Hlutfall af heildarútflutningi sjávarafurða Verðmæti í milljörðum kr. á verðlagi 2003
Mynd 1: Útflutningur sjávarafurða til Þýskalands 1973-2003 í milljörðum kr. á
verðlagi ársins 2003 og sem hlutfall af heildarútflutningi sjávarafurða.