Ægir - 01.04.2004, Qupperneq 15

15
Ú T F L U T N I N G U R S J Á VA R A F U R Ð A
eldri en 59 ára en þeir sem eru
yngri en 20 ára (Bevölker-
ungsentwicklung Deutschlands
bis zum Jahr 2050, 2003).
2. Grunngerð
Þýskalandsmarkaðar
Þýskur sjávarútvegur hefur geng-
ið í gegnum miklar tæknibreyt-
ingar og framfarir á síðustu 15
árum. Þegar umfangsmiklar út-
hafsveiðar Þjóðverja í NA-Atl-
antshafi lögðust af fyrir rúmum
25 árum gerðu þeir sér grein fyrir
að styrkleiki þeirra myndi ekki
liggja í veiðunum sjálfum heldur
í vinnslu og dreifingu. Nú eru
þýsk framleiðslufyrirtæki á sviði
sjávarútvegs mjög vel útbúin
tæknilega og nokkur þeirra eru á
meðal stærstu fyrirtækja á þessu
sviði í Evrópu.
Margvíslegar tæknibreytingar
undanfarin ár og áratugi hafa haft
mjög mikil áhrif á neysluvenjur
fólks. Ísskápar og frystikistur hafa
haft gríðarleg áhrif á geymslu-
möguleika sjávarafurða og ann-
arra matvæla og örbylgjuofninn
kom af stað byltingu í gerð tilbú-
inna rétta. Þýskir neytendur eru
mjög meðvitaðir um hollustu
sjávarafurða og það skiptir þá
máli að fá nákvæmar upplýsingar
um fiskinn sem þeir borða. Þjóð-
verjar tengja fisk mikið við hið
hreina og ósnortna í náttúrunni
og þeir eru í eðli sínu mjög
kröfuharðir á hreina náttúru og
hollt líferni.
Fiskneysla í Þýskalandi tengist
að miklu leyti hefðum og siðum
sem eiga rætur sínar að rekja til
kaþólsku kirkjunnar. Fyrr á öld-
um mátti fólk ekki borða kjötaf-
urðir eða afurðir af dýrum með
heitt blóð á föstudögum og á
föstunni (Fisch in der Fastenzeit
2002). Þessir gömlu siðir og
hefðir í tengslum við fiskneysluna
eru enn sterkar í vitund þýskra
neytenda. Margir tengja ferskan
fisk við föstudaga og víða í
Þýskalandi er enn haldið í þá hefð
að hafa fisk á föstudögum. Jafn-
framt er fiskneysla Þjóðverja
mjög tengd hátíðisdögum, ferða-
lögum og sérstökum tilefnum.1
Þjóðlegar hefðir geta falið í sér
margvísleg viðskiptatækifæri með
því að sérhæfa framleiðsluna og
vanda markaðssetningu. Ísland og
íslenskur sjávarútvegur hafa já-
kvæða ímynd hjá fyrirtækjum og
neytendum í Þýskalandi og mik-
ilvægt er fyrir Íslendinga að halda
þeirri ímynd.
Margt sem tengist félags- og
menningarlegum þáttum í Þýska-
landi hefur breyst á síðustu árum
og áratugum eins og í öðrum
vestrænum ríkjum. Máltíðum
hefur fækkað á heimilum og þær
eru ekki lengur eins formlegar og
áður. Einnig er sífellt hærra hlut-
fall máltíða á heimilum, keyptar
tilbúnar. Fyrir nútíma fjölskyldu
eru þægindi og hentugleiki lykil-
atriði. Fólk er reiðubúið að borga
meira fyrir tilbúin matvæli í stað
þess að eyða miklum tíma í sjálfa
eldamennskuna. Fjölskyldur
kaupa máltíðir í meira mæli en
áður í stað hráefnis. Eftirspurn
hefur aukist mikið eftir máltíðum
sem fara í sömu umbúðum úr
frysti í örbylgjuofn, á borð og í
ruslið.2 Atvinnuþátttaka kvenna
hefur aukist mikið á síðustu ára-
tugum og hefur það valdið mikl-
um breytingum á heimilishaldi
og neysluvenjum í hinum vest-
ræna heimi. Á síðustu þremur
áratugum hefur sjávarútvegur í
Þýskalandi breyst mikið. Stærsta
breytingin er sú að eigin fram-
leiðsla hefur dregist mikið saman
og innflutningur aukist mjög
mikið. Hin síðari ár hefur meira
en helmingi þess afla sem Þjóð-
verjar veiða verið landað erlendis.
Fiskeldi er óverulegt í Þýska-
landi. Með minnkandi fiskveið-
um hefur áherslan í þýskum sjáv-
arútvegi verið í átt að aukinni
framleiðslu og betri dreifingu
sjávarafurða. Mynd 2 sýnir dreifi-
leiðir í verslun með sjávarafurðir í
Þýskalandi.
Eins og sést á mynd 2 skiptist
heilsölumarkaðurinn í meginat-
riðum í tvo markaði, smásölu-
„Þrátt fyrir að útflutningsverðmæti íslenskra sjávarafurða til Þýskalands hafi dregist nokkuð saman á síðustu
árum eru Íslendingar mikilvægir birgjar fyrir þýska markaðinn. Það á sérstaklega við um íslenska karfann.“
Mynd 2: Dreifileiðir í verslun með sjávarafurðir í Þýskalandi