Ægir - 01.06.2004, Blaðsíða 11

11
A F L A R E G L A
Nefnd um langtíma-
nýtingu fiskistofna
hefur skilað af sér
skýrslu, en þessari
nefnd, sem sjávarút-
vegsráðherra skipaði
árið 2001, var falið að
meta árangur af nýt-
ingu þorsks og ann-
arra nytjastofna með
tilliti til beitingu afla-
reglu við stjórn fisk-
veiða þar sem yrði lit-
ið til reynslu annarra
þjóða.
Í upphafi var eitt af aðalverk-
efnum nefndarinnar að takast á
við þau vandkvæði sem fylgja
óvissu í stofnmati á þorski og var
sérstaklega horft til ofmats á
stofninum árin 1998 til 2000.
Þróað var nýtt hermilíkan af
þorskstofninum sem beitt var til
að kanna eiginleika mismunandi
nýtingarstefnu. Nefndin skilaði
áfangaskýrslu í maí 2002, sem
fjallaði aðallega um árangur af
notkun aflareglu þeirrar sem beitt
hefur verið við stjórn þorskveiða
frá fiskveiðiárinu 1996 með
nokkrum breytingum.
Raunveruleg veiði
meiri en að var stefnt
Í lokaskýrslu nefndarinnar, sem
var skilað í júní sl., segir að til-
hneiging hafi verið til ofmats á
stærð þorskstofnsins á undanförn-
um tveimur áratugum, en á því
hafi hins vegar ekki fundist skýr-
ingar. Þegar tekið hafi verið tillit
til þessa virðist óvissa í stofnmati
hins vegar vera svipuð og áður var
gert ráð fyrir eða um 14%. „Of-
matið hefur leitt til þess að í stað
þess að afli væri að jafnaði 25% af
veiðistofni eins og stefnt var að
með núverandi aflareglu varð
hlutfallið 27,5%. Að auki hefur
afli umfram leyfðan heildarafla
farið vaxandi á síðustu árum og
því hefur raunveruleg veiði orðið
um 30% af veiðistofni eða 20%
meiri en að var stefnt með afla-
reglunni og næstum 40% meiri
en fólst í tillögunni frá 1994. Það
er mjög brýnt að leiðrétt verði
vegna kerfisbundins ofmats og
umframafla þannig að raunveru-
legur afli verði í samræmi við
nýtingarstefnu,“ segir m.a. í nið-
urstöðum skýrslu nefndarinnar.
22% viðmiðunin
Einnig segir nefndin í niðurstöð-
um sínum að við samanburð og
ítarlegar prófanir á ýmsum afla-
reglum, m.a. núverandi reglu,
komi í ljós að regla sem miðar við
afla sem nemur 22% af veiði-
stofni hafi góða eiginleika hvað
varðar hagnað, stöðugleika og
vöxt og viðkomu þorskstofnsins.
Ef ekki sé tekið tillit til kerfis-
bundins ofmats á þorskstofninum
áður en reglunni sé beitt þýði
þetta um 20% af metnum veiði-
stofni. „Aflaregla sem mælir fyrir
um 22% af veiðistofni þýðir tölu-
verða skerðingu afla frá því sem
nú er. Hugsanlegt er að innleiða
slíka reglu þannig að fyrri regla
með leiðréttingum vegna ofmats
og umframafla verði látin gilda
þar til að 22% reglan þýði enga
eða litla minnkun afla frá fyrra
ári. Þetta hefur þó töluverðan
kostnað á mælikvarða núvirðis
hagnaðar í för með sér því að
stofninn byggist þá hægar upp en
ella. Niðurstaða um 22% veiði-
hlutfall er óháð því hvort gert er
ráð fyrir að umhverfisaðstæður
hafi breyst varanlega til hins verra
frá því sem áður var eða hvort
gera má ráð fyrir að þær fari batn-
andi og nýliðun verði aftur eins
og á árunum fyrir 1985. Ef nýlið-
un verður eins og á undanförnum
fimmtán árum þá þýðir þetta að
meðalafli verður um 210-220
þúsund tonn á ári. Ef uppbygg-
ing hrygningarstofns og/eða betri
umhverfisskilyrði leiða til þess að
nýliðun verður svipuð og á ára-
tugunum fyrir 1985 þá verður
meðalafli um 310-320 þúsund
tonn á ári með 22% aflareglu.“
Aflareglan taki tillit til afla
fyrra árs að hálfu
Nefnd um langtímanýtingu fiski-
stofna segir að vegna náttúrulegra
sveiflna í þorskstofninum og
óvissu í stofnmati verði sveiflur í
afla töluvert miklar ef ekki sé
beitt jöfnun af einhverju tagi
samhliða hlutfallsreglu. Þegar
veiðihlutfallið sé lækkað og stofn-
inn stækki sé minni áhætta af
slíkri jöfnun en ella. Nefndin
mælir með að aflareglan taki tillit
til afla fyrra árs að hálfu, enda
hafi slík jöfnun óveruleg áhrif á
sveiflur í stofninum, en leiði til
meiri hagnaðar og minni sveiflna
en aðrar jöfnunarreglur.
Skýrsla nefndar um langtímanýtingu fiskistofna:
Raunverulegur afli verði í
samræmi við nýtingarstefnu
„Ofmatið hefur leitt til þess að í stað þess að afli væri að jafnaði
25% af veiðistofni eins og stefnt var að með núverandi aflareglu
varð hlutfallið 27,5%.“