Ægir - 01.06.2009, Blaðsíða 21

21
F I S K V I N N S L A
svipað magn og hefur verið
landað hér á Suðureyri, í
sumum tilfellum fer fiskur
héðan í burtu til vinnslu ann-
að og við fáum af mörkuðum
annars staðar frá en mikill
meirihluti landaðs afla hér
kemur til vinnslu hjá okkur.“
Stórir í ýsuvinnslu
Íslandssaga byggir á bland-
aðri vinnslu, fyrst og fremst
fyrir útflutning en einnig um-
talsvert fyrir heimamarkað. Í
útflutningi fara afurðir á meg-
inland Evrópu, til Bretlands
og Bandaríkjanna. „Við erum
stórir í ýsuvinnslu. Öll fersk
ýsa fer á Bretland í samningi
sem við höfum unnið eftir í
þrjú ár. Þar erum við að
markaðssetja línufisk sérstak-
lega og aðal afurðin er ýsu-
hnakkar en afturhlutinn af ýs-
unni fer síðan utan fersk að
hluta en líka frosin. Síðan
vinnum við umtalsvert magn
fyrir innanlandsmarkað af ýsu
sem er lausfryst í neytenda-
umbúðum og seld m.a. í Hag-
kaupum. Síðan erum við með
harðfiskverkun þar sem við
tökum afturhlutann á ýsunni
og þurrkum þannig að þetta
er mjög fjölbreytt úrvinnsla.
En um 60% af magninu fara
fersk í útflutning og til að
mynda afhendum við sex
sinnum í viku samkvæmt
þessum Bretlandssamningi
sem ég nefndi áðan,“ segir
Óðinn en á tímabili var skoð-
að að taka upp beint flug
með ferskfisk frá Ísafirði til
Bretlands en nokkur fyrirtæki
á Vestfjörðum byggja að stór-
um hluta á ferskfiskvinnslu
og -útflutingi. Óðinn segir
þær hugmyndir hafa hljóðnað
í kjölfar bankahruns og efna-
hagsumrótsins, hvað sem síð-
ar verði.
Rekstrarumhverfið mun betra
en áður
Hjá Íslandssögu eru margir
starfsmenn af erlendu bergi
brotnir og sumar hafa verið í
fiskvinnslu vestra um árabil.
Hafa margir hverjir keypt sér
íbúðarhúsnæði og byggt sér
heimili. „Það kom upp örlítil
umræða síðasta haust þegar
bankahrunið varð en hún
hljóðnaði fljótt þegar fólk sá
að það var ekki að betra að
hverfa annars staðar. Almennt
hefur okkur gengið mjög vel
að fá starfsfólk og verið góð-
ur stöðugleiki í starfsmanna-
málunum,“ segir Óðinn og
telur rekstrarumhverfi fisk-
vinnslunnar gott í dag.
„Auðvitað er efnahags-
reikningur fyrirtækjanna ekki
fallegur, sér í lagi þeirra sem
hafa fjármagnað kvótakaup
og aðrar fjárfestingar með er-
lendum lánum. Reksturinn er
hins vegar alveg þokkalegur
og við njótum gengisfallsins á
krónunni. Að sama skapi var
umhverfið algjör kvöl og pína
þegar krónan var sem sterk-
ust en á vissan hátt njótum
við þess núna að hafa tekið á
ýmsum þáttum í rekstrinum á
þeim tímapunkti, sem skilar
sér núna. Þó krónan sé núna
orðin nánast óeðlilega veik
þá var hún að sama skapi
komin alltof langt í hina átt-
ina á sínum tíma. Þetta eru
miklar sveiflur en veiking
krónunnar skilar jákvæðum
áhrifum á reksturinn, það er
ekki vafi.“
Fyrningarleiðarumræðan afleit
Óðinn er á hinn bóginn ekki
jafn viss um að umræða um
fyrningarleið eða slíkar kerfis-
breytingar séu skynsamlegar
við núverandi aðstæður.
Óvissan sem skapist af um-
ræðunni um hvað verður hafi
slævandi áhrif.
„Mér finnst afleitt þegar
umræðu af þessum toga er
hleypt af stað án þess að vita
hvar hún endar. Stjórnmála-
menn ýttu henni úr vör án
þess að hafa klárað sína
heimavinnu og það eru mjög
hættuleg vinnubrögð. Ég tel
að fólk hafi almennt verið að
reyna að reka fyrirtæki sín í
sjávarútvegi á heilbrigðan hátt
þó í greininni, líkt og öllum
öðrum, finnist einhverjir
skúrkar. En ég er viss um að
þeir eru hlutfallslega mun
færri en voru í bankakerfinu.
En maður finnur á sjálfum sér
að fyrningarleiðarumræðan er
að tefja mann frá daglegum
rekstri og maður er farinn að
velta því fyrir sér frá degi til
dags hvers vegna allt í einu
snúist allt um að við sem er-
um í sjávarútveginum séum
svona léleg í þessum rekstri.
Ég óttast að það séu alltof
margir úti í sjávarútveginum
sem hugsa mest um það að
bjarga því sem bjargað verður
núna, hætta með öðrum orð-
um að horfa til framtíðar. Það
er afleitt fyrir greinina, vægt
til orða tekið. En umræðuna
þarf að klára fyrst að búið er
að taka hana upp á borðið,“
segir Óðinn og bætir við að
ein hugmynd gæti verið sú að
ríkið fyrni allar veiðiheimildir
í einu, taki yfir allar skuldir
sjávarútvegsins og þeir sem
ættu inneign fengju síðan
greitt út þá eign. Síðan yrði
kvóta úthlutað aftur gegn
hæfilegu veiðigjaldi, 100%
fyrsta árið, 95% annað árið og
síðan koll af kolli. „Þetta er í
sjálfu sér ekki mikið hugsað
en mér finnst fyrst og síðast
nauðsynlegt að ljúka umæð-
unni um þetta mál hið allra
fyrsta. Það er ábyrgðarhlutur
að láta óvissuna um fyrninga-
leið eða aðrar stórar breyting-
ar á kerfinu stórskemma sjáv-
arútveginn. Í mínum huga er
enginn vafi að sú fyrningar-
leið sem rædd hefur verið af
hálfu stjórnmálamanna stefnir
fyrirtækjunum í greininni bara
í eina átt - beint í eyðilegg-
ingu,“ segir Óðinn sem ný-
verið var í Bretlandi þar sem
kaupendur afurða Íslands-
sögu voru vel með á nótun-
um um fyrningarleiðarumræð-
una á Íslandi.
„Þessir aðilar skilja ekkert í
tilganginum með þessum
hugmyndum. Við finnum fyrir
áframhaldandi miklu trausti
kaupendanna á að við séum
fær í fiskvinnslu, skilum góðri
vöru á markaðinn og byggj-
um á góðu kerfi í fiskveiði-
stjórnun. Þeirri ímynd eigum
við ekki að rugga að óþörfu,“
segir Óðinn Gestsson, fram-
kvæmdastjóri Íslandssögu á
Suðureyri.
Viðtal: Jóhann Ólafur Halldórsson
Myndir: Ingólfur Þorleifsson
Starfsmenn Íslandssögu eru alls um 70. Óhætt er að segja að fyrirtækið sé stór-
iðja Suðureyrar.
Suðureyri við Súgandafjörð.