Ægir - 01.07.2012, Blaðsíða 18

18
Mengun frá fiskimjölsverk-
smiðjum er aðallega í formi
vatns- og loftmengunar. Um-
hverfisstofnun gefur út leyfi
fyrir starfsemi slíkra verk-
smiðja og er um hálfur annar
tugur þeirra starfræktur víðs-
vegar um landið og í eigu
stærstu útgerðarfélaganna.
Í starfsleyfi er kveðið á um
að framkvæmdar séu eftirlits-
mælingar sem skulu vera að-
gengilegar eftirlitsaðila og eru
þær helstu:
• Mælingar á COD (lífrænu
efni), fitu og svifefni í frá-
rennsli verksmiðjunnar
skal mæla árlega. Mælt
skal í frárennsli frá fitu-
gildru og öðrum hreinsi-
búnaði og skal mælingin
ná yfir einn sólarhring
(meðalsýni) meðan vinnsla
er í gangi.
• Framkvæma skal rennslis-
mælingar í frárennsli á
sama tíma og sýnataka fer
fram.
• Hraði útblásturslofts úr
skorsteini að lokinni lykt-
areyðingu skal ekki vera
minni en 20 m/s til þess
að koma í veg fyrir niður-
drátt.
Hér verður gerð stutt lýs-
ing á aðferðarfræðinni við
þessar mælingar og þeim
búnaði sem þarf til að fram-
kvæma þær.

Mælingar í frárennsli
verksmiðju
Við mælingar í frárennsli
verksmiðju er notast við sjálf-
virkan sýnataka sem getur
tekið mörg sýni yfir ákveðið
tímabil, t.d. sólarhring, úr
fitugildru eða öðrum hreinsi-
búnaði meðan vinnslan
stendur yfir. Frá stjórnborði
sýnatakans er sýnatökunni
stýrt þannig að röð sýna með
föstu rúmmáli (50-100 ml)
eru tekin á klukkustundar
fresti yfir sólarhringinn.
Á sýnatakanum er dæla
sem tengist við slöngu með
áfastri síu á endanum og er
henni komið fyrir á kafi í út-
rennslishólfi hreinsibúnaðar
og sogar dælan hverju sýni
upp í brúsa sem er innbyggð-
ur í sýnatakann. Fæst þannig
safnsýni yfir sólarhringinn.
Að lokinni sýnatöku er safn-
sýnið sent á rannsóknarstofu
til mælinga á þeim efnisþátt-
um sem eru nefndir í starfs-
leyfi.
Samhliða sýnatökunni þarf
að mæla rennslismagnið í sól-
arhring frá vinnslunni. Þrýst-
ingsnema er komið fyrir á
botni frárennslispípunnar og
mælir hann vatnsstöðuna í
henni á nokkra mínútna
fresti. Neminn er tengdur
rennslismæli sem skráir
mælda vatnsstöðu. Mælirinn
er forritaður með halla og
þvermáli pípunnar, ásamt
hrýfistuðli sem er háður
ástandi og efnisgerð hennar.
Út frá þessum upplýsingum
reiknar innbyggður reikniör-
gjörvi í mælinum rennslið út
frá Manning formúlu, sem er
vel þekkt úr rennslisfræðinni.
Losunarmörk og magn
mengunarefna
Taflan hér að neðan sýnir
losunarmörk og mælitímann
sem krafa er gerð um í starfs-
leyfi
Heildarvinnsla á þeim sól-
arhring sem mælingin stend-
ur yfir er gefin upp. Til að
M J Ö L V E R K S M I Ð J U R
Efnisþáttur Losunarmörk Tímabil meðalt.
Fita 100 mg/l 1 sólarhringur
Svifefni 300 g/t hráefnis “
COD 1,5 kg/t hráefnis “
Mælingar á mengun frá
fiskimjölsverksmiðjum
Höfundur er Birgir Tómas Arnar, bygg-
ingatæknifræðingur hjá Verkís.
Sjálfvirkur sýnataki.
Staðsetning þrýstingsnema í frárennsl-
ispípu