Dagblaðið Vísir - DV - 04.07.2011, Side 13

fór með konuna á bráðamóttöku
Landspítalans. Þar kannaðist konan
ekki við að hafa verið ófrísk og töldu
læknar að hún hefði misst fóstur.
Við nánari skoðun voru læknar þess
fullvissir að hún hefði fætt barn þá
skömmu áður eða á síðasta sólar­
hring.
Lögregla skoðar tölvur og
tölvubúnað
Lögreglu var þá þegar gert viðvart og
hófst strax rannsókn og eftirgrennsl­
an eftir barninu. Skömmu síðar fann
lögregla nýfætt barn í ruslagámi við
Hótel Frón þar sem konan vinnur.
Barnið var látið þegar það fannst en
talið er að það hafi fæðst lifandi.
Lögreglan fór þá að Þórufelli þar
sem konan bjó og leitaði á heim­
ili hennar. Nágranni konunnar seg­
ir frá þessu og segir lögregluna hafa
farið út með tölvur og tölvubúnað
af heimilinu. „Þetta er bara ósköp
venjulegt heimilishald,“ sagði lög­
reglumaður á vettvangi spurður um
hvort eitthvað óvenjulegt hefði verið
við aðstæður ungu konunnar í Þóru­
felli.
Hildur Harðardóttir yfirlæknir á
Landspítalanum vildi ekkert tjá sig
um líðan Agné. „Þetta er augljóslega
harmleikur fyrir þessa ungu stúlku
og ég set punkt þar við,“ sagði Hildur.
Algengt hér áður fyrr
Eins og áður segir eru málsatvik enn
nokkuð á huldu. Sé um svokallað
dulsmál að ræða er það í fyrsta sinn
sem það á sér stað á Íslandi á þess­
ari öld – að minnsta kosti svo vitað
sé. Dulsmál, þegar kona elur barn
á laun og drepur það, voru þó tals­
vert algeng á Íslandi fyrr á öldum.
Már Jónsson, prófessor í sagnfræði
við Háskóla Íslands, hefur rannsakað
dulsmál sérstaklega en hann skrif­
aði meðal annars bókina Dulsmál:
1600–1900.
„Þetta voru um 100 mál á þessum
þremur öldum sem þýðir að þetta
gerðist svona þriðja til fjórða hvert
ár.“ Síðasta dulsmálið sem Már tók
fyrir átti sér stað árið 1912 en þeim
fækkaði snarlega á 20. öldinni.
Ótti, kvíði og skömm
„Þetta eru mjög sorgleg mál en þau
eru einnig mjög ólík,“ segir Már. „Það
er ekki hægt að rekja einhverja eina
ástæðu sem rekur ungar konur til
svona verknaðar. Oft er þetta einnig
með aðstoð barnsföður eða einhvers
annars. Um 20 konur voru dæmdar
til dauða fyrir þennan glæp, sem er
sorglegt. Mér finnst líka í raun erfitt
að kalla þetta glæp, þetta er harm­
leikur og samúðin er að miklu leyti
hjá konunum. Það er einnig mikil
breidd í því hvernig málsatvik voru.
Allt frá því að konur hafi beinlínis
myrt börn sín með því að stinga þau
með skærum eða að kona hafi bara
fætt andvana barn.
En glæpurinn, sem þær voru
dæmdar fyrir, var fyrst og fremst að
leyna því að þær væru vanfærar. Það
var lykilatriðið. Þannig að það voru
alveg einhverjar ungar konur sem
voru líflátnar, þeim drekkt eða þær
hálshöggnar, fyrir það eitt að fæða
andvana barn. Það verður auðvit­
að að átta sig á því að félagslegar
aðstæður voru talsvert frábrugðn­
ar því sem nú tíðkast. Það voru eng­
ar getnaðarvarnir og enginn mögu­
leiki á fóstureyðingu. Það þótti mikil
skömm að eignast börn utan hjóna­
bands og því var þetta einhver blanda
af ótta, kvíða og skömm sem hefur
verið örlagavaldurinn.“
Kynbundinn útburður
Fréttir af líkfundinum hafa vakið ugg
með fólki enda er talsvert síðan sam­
bærileg mál hafa átt sér stað hér á
landi. Enn er þó talsvert um útburð
barna erlendis og þá sérstaklega í
menningarsamfélögum sem leggja
áherslu á að fjölga öðru hvoru kyn­
inu umfram hitt. Í Kína er útburður
barna til að mynda talsvert algengur
og eru það þá undantekningarlaust
nýfædd stúlkubörn sem eru deydd.
Annars staðar er þessu öðruvísi
farið. Í skýrslu frá árinu 2008 kom í
ljós að ættflokkar á Gimi­svæðinu
í Papúa Nýju­Gíneu höfðu staðið í
blóðugum átökum síðan árið 1986.
Allt frá árinu 1998 höfðu konur úr
hinum stríðandi ættflokkum brugðið
á það ráð,að deyða öll sveinbörn sem
fæddust. Með þessu vildu þær koma
í veg fyrir að ungir piltar myndu vaxa
úr grasi til þess eins að verða her­
menn. Ef engin endurnýjun ætti sér
stað meðal hermanna, hlyti það að
binda endi á hin áralöngu átök. Talið
er að öll sveinbörn sem fæddust á ár­
unum 1998 til 2008 hafi verið deydd.
Fæðingarsturlun
Fræðimenn hafa löngum reynt að
komast að því hvað það sé sem liggur
að baki morðum á nýfæddum börn­
um. Af framansögðu er ljóst að barna­
morð (infanticide) eru algeng þar sem
stefnt er að mannfjöldatakmörkun­
um, eins og til dæmis í Kína. Á Vest­
urlöndum eru barnamorð orðin mjög
Fréttir | 13Mánudagur 4. júlí 2011
Lögreglan fór að heimili Agné Lögreglan fór að Þórufelli þar sem Agné var skráð til
heimilis. Nágranni hennar sagði lögregluna hafa farið með tölvur og annan búnað úr íbúð-
inni.
Harmleikur á Hótel Fróni „Það trúir þessu enginn ennþá,“ segir Gísli Úlfarsson hótel-
stjóri Hótels Fróns. Hann segir konuna hafa verið hláturmilda og hörkuduglega og starfsfólk
trúi ódæðinu ekki upp á hana.
Fannst látið í ruslageymslu Ungabarnið fannst látið í ruslageymslu við Hótel Frón á Laugavegi. Agné Krataviciuté fór á bráðamóttöku
vegna verkja og blæðinga. Lækna grunaði að hún hefði alið barn, en það vildi hún ekki kannast við. Lögregla fann barnið í ruslageymslunni
eftir stutta leit.
„Mér finnst líka
í raun erfitt að
kalla þetta glæp, þetta
er harmleikur og samúðin
er að miklu leyti hjá kon-
unum.
Dulsmál frá 1874
Barnsburður í dulsmáli: Á býlinu hjá
Reykjavík hefur 19 vetra gömul stúlka,
fósturdóttir húsbóndans, alið barn í
dulsmáli, og myrt það á hryllilegan
hátt. Það var einhvern dag um réttirnar
í haust, að stúlka þessi kvartaði um
kveisu og lagðist upp í rúm. Kvaðst hún
eiga vanda til þess kvilla og lét lítið yfir.
En kveisan var í rauninni léttasótt, og
ól hún barnið þar í rúminu, án þess að
heimilisfólkið, sem var á gangi út og inn
um svefnherbergið, yrði þess vart; hafði
þó að sögn hennar barnið grátið, er það
var fætt. Síðan tók hún sjálfskeiðung, er
hún átti, og banaði barninu með honum.
Hún geymdi síðan líkið undir koddanum
þangað til morguninn eftir. Þá alfrísk, og
grunaði engan athæfi hennar. Reyndar
hafði fundist blóð í fötum hennar og
eins í rúminu; en hún kvað blóð hafa
„staðið með sér“ þetta langan tíma, og
hefði hún látið það allt í einu. Hún kvað
og blóð þetta hafa valdið þykkt þeirri, er
sumir höfðu þóttst sjá á henni, en sem
nú var horfin. Þykktina hafði hún annars
klætt svo vel af sér, að fáir urðu hennar
varir. En rúmum mánuði eftir þetta laust
allt í einu upp orðsveim um útburð í
Sauðagerði, og vissi enginn, hvaðan sá
kvittur kom. Var þá hafin rannsókn um
þetta. Komst þá glæpurinn upp, sem
nú er frá skýrt. Líkið af barninu fannst
eftir tilvísan móðurinnar sjálfrar. Hafði
hún lagt það skammt frá barminum á
mógröfinni, svo vatn flaut aðeins yfir,
og nokkra móhnausa ofan á. Á líkinu
fundust 8 stingir, 2 í hjartastað.“
Frásögnin birtist í Ísafold,
14. nóvember 1874. -KG
„Hún bar sig vel“
sjaldgæf en nokkur mjög fræg saka­
mál hafa þó ratað í fjölmiðla þar sem
verknaðurinn þykir það ógeðfelld­
ur. Samkvæmt rannsókn sem birt­
ist í Journal of the American Medical
Association kom fram að tíðni barna­
morða í Bandaríkjunum eru 2,1 á
hverjar 100 þúsund fæðingar.
Þegar barnamorð eiga sér stað er
jafnan talið að móðirin þjáist af svo­
kallaðri fæðingarsturlun (postpart­
um psychosis). Um fæðingarsturlun
skrifaði Ólafur Bjarnason, sérfræð­
ingur í geðlækningum, á doktor.is:
„Fæðingarsturlun er sjaldgæft
ástand sem kemur fyrir hjá einni
til tveimur af þúsund konum eft­
ir fæðingu. Veikindin byrja gjarnan
skyndilega og oft innan tveggja til
þriggja sólarhringa frá fæðingu[...].
Fyrstu einkenni eru oftast eirðar­
leysi, önuglyndi og svefntruflanir.
Fæðingarsturlun einkennist síðan
af þunglyndi eða oflæti, hegðunar­
truflunum, ranghugmyndum, sem
geta innihaldið sektarkennd, mikil­
mennskuhugmyndir eða hugmynd­
ir um að heimurinn sé að farast. Auk
þess geta ofskynjanir átt sér stað.“
„Hún hélt sig út af
fyrir sig og sam-
lagaðist hópnum illa.
Það vissi enginn neitt um
hana, hvaðan hún var,
hvað hún hafði gert áður
og hvernig lífi hún lifði
yfirleitt.