Hagskýrslur um dómsmál - 01.01.1978, Qupperneq 7

INNGANGUR.
Introduction.
1. ALMENNAR ATHUGASEMDIR.
General statement.
Skýrslur þær, sem hér birtast, em hinar sjöttu í röðinni af skýrslum Haestofu um dómsmál.
Fyrri skýrslur Hagstofu voru fyrir árin 1913-1918, 1919-1925, 1946-1952,1966-1968 og 1969-1971.
Engar skýrslur hafa komið út fyrir árin 1926-1945 né heldur fyrir 1953-1965. Stafaði það aðallega
af erfiðleikum á innheimtu gagna frá skýrslugefendum, þótt fleira hafi komið til. Er þess ekki að
vaenta, að skýrslur fyrir þessi ar komi út héðan af. Þess skal þó getið, að f Tölfraeðihandbók Hag-
stofu, sem út kom arið 1967, eru töflur um dómsmál, gerðar serstaklega fyrir þaðrit. Var þar um
að ræða 2 töflur um afgreidd opinber mál hjá sakadómaraembættinu f Reykjavík 1932-1964 eftir
kæruefni og úrslitum mála, enn fremur töflu um gjaldþrot á öllu landinu 1926-1964, svo og töflu
um mál, sem stefnt var fyrir Hæstarétt 1920-1964.
Skýrslur f þessu hefti eru með sama sniði og dómsmálaskýrslur áranna 1966-68 og 1969-71, en
þær voru hins vegar allmikið frábrugðnar þeim dómsmálaskýrslum, sem áður höfðu komið út.
Breytingar á niðurskipan efnis, sem gerðar voru í skýrslunum 1966-68, stöfuðu fyrst og fremst af
breyttu fyrirkomulagi á eyðublöðum og gagnaöfluninni að öðru leyti. Frá og með árinu 1966 voru
tekin í notkun ný eyðublöð til skýrslugerðar héraðsdómara um einkamál og hin ýmislegu dóms-
málastörf þeirra önnur en varðandi opinber mál.^Var lögð mikil vinna í að byggja gagnaöflunina
upp að nýju, en regluleg söfnun upplýsinga til dómsmálaskýrslna hafði lengi verið ofullkomin og
raunar legið niðri a sumum sviðum. Jafníramt var innheimtu á skýrslum heraðsdómara um opinber
mál hætt, en þess f stað var fenginn aðgangur að heimildargögnum hjá sakaskrá, sem er í umsjá
saksóknara ríkisins.
Heimildir að upplýsingum um opinber mál f skýrslum þessum eru annars vegarafrit af kærubók
sakadómaraembættisins f Reykjavík, hins vegar seðlar til sakaskrár frá héraðsdómurum utan Reykja-
vfkur, þar sem tilkynnt er um afdrif opinberra mála. Frá árinu 1974 er einnigum að ræða sams
konar seðla til sakaskrár frá hinum sérstaka sakadómi f ávana- og fíkniefnamalum með aðsetri f
Reykjavík. Sjá nánar um hann og mál afgreidd af honum árið 1974 f kaflanum hér á eftir um opin-
ber mál f Reykjavík. — Að öllum þessum gögnum fékkst aðgangur hjá ríkissaksóknara. f samræmi
við efniviðinn eru töflur um opinber mál f tvennu lagi: Annars vegar sakadómsmál fRe)kjavfk(töfl-
ur 1-7), hins vegar opinber mál fyrir héraðsdómi utan Reykjavptur (töflur 8-llý. Þá koma töflur
12-19 um einkamál t Reykjavfk og utan, og um önnur domsmálastörf héraðsdomara, svo og um
sáttamál.
Árið 1974 voru eerðar breytingar á skipan umdæma ogembætta héraðsdómara. Frá l.janúarl974
varð bæjarfógetinn t Keflavík jafnframt sýslumaður í Gullbringusýslu, en bæjarfógetinn t Hafnarfirði
er áfram jafnframt sýslumaður f Kjósarsýslu. Á árinu 1974 urðu til 5 nýir kaupstaðir: Grindavík,
Seltjarnarnes, Bolungarvík, Dalvfk og Eskifjörður. Embætti lögreglustjóra á Bolungarvík var breytt
f bæjarfógetaembætti, og tók það þá við afgreiðslu mála úr umdæminu, sem áður höfðu verið á
verksviði sýslumanns IsaOarðarsýslu (f töflum 12-16 og 18). Eigi voru stofnuðsjálfstæðbaejarfógeta-
embætti f Grindavík, á Seltjarnamesi, á Dalvík og Eskifirði, heldur eru bæjarfógetarnir t Keflavpt,
Hafnarfirði og á Akureyri, og sýslumaður Suður-Mulasýslu, jafnframt bæjarfógetar f þessum nýju
kaupstöðum. Með þvf að þessi fjögur umdæmi, er urðu kaupstaðir 1974, eru afram fstarfssviði sana
embættismanns, þarf ekki að taka tillit til þessara breytinga f töflum þeim, er birtar eru f þessu
hefti. — Stofnað var embætti lögreglustjóra á Höfn í Hornafirði. Þau mál, sem það afgreiddi árið
1974, eru f viðkomandi töflum talin með málum sýslumannsembættis Skaftafellssýslu.
Um starfsemi Siglingadóms er fjallað sérstaklega í 5. kafla þessa inngangs. f 6. kafla hans er
yfirlit um málskot til Hæstaréttar og um afdrif mála þar.
Allar upplýsingar í þessu hefti, aðrar en þær er variða málskot til Hæstaréttar(sjá 6. kafla þessa
inngangs), eru miðaðar við það almanaksár, er dómsmál eru til lykta leidd á einhvem hátt eða
aðrar athafnir, sem um er fjallað, eiga sér stað. Mál og annað, sem hér til heyrir.er þannig töflu-
tekið á lokastigi, og engar upplýsingar látnar í té um upphaf og feril mála, nema hvað birtar eru
upplýsingar um málatíma (þo ekki tyrir opinber mál utan Reykjavfkur).
2. OPINBER MÁL f REYKJAVfK.
Criminal cases in Reykjavík.
f kærubók sakadpmaraembættisins í Reykjavík em innfærðar allar kærur, sem embættinu ber-
ast. f dálkum kærubókar em tilgreind eftirtalin atriði: Númer og dagsetning kæru, nafn, staða og
heimili hins kærða, fæðingardagur hans og -ár og fæðingarstaður. Enn fremurerefnikærunnar skil-
greint með nokkrum orðum eða með tilvísun í lagagreinar, sem talið er, að brotið hafi veriðgegn.
Þá er tilgreint, hvenær og hvemig afgreitu tilvísun til sakadómsbókar og loks niðurstaða malsins.
Úrvinnslu Hagstofu á þessu efni var hagað á þá lund, að tala mála, sem kemur fram í dómsmála-
skýrslum, er jöfn tölu sakborninga. Her er því lagður annayskilningur í hugtakið "mál" heldur en
gert mun vera í starfi dómstólanna, þegar "mál" er eitt, þótt fleiri en einn sakborningur sé við
það riðinn. Að sjálfsögðu kemur það fyrir, að sama persónan sé talin oftar en einu sinnihér í skýrsl-
unum, og er þá maðurinn viðriðinn fleiri mál en eitt. Aldursupplýsingar eru miðaðar við aldur sak-