Vesturbæjarblaðið - 01.07.2011, Side 7

Eft­ir­ 1930­ var­ tek­ið­ til­ við­
að­ skipu­leggja­ íbúð­ar­byggð­ á­
Mel­un­um­ og­ byggð­ist­ hverf­ið­
að­ miklu­ leyti­ upp­ um­ og­ eft­ir­
1940.­Hverfi­ sem­stend­ur­ inn­an­
ramma­ sem­ Hring­braut,­ Hofs­
valla­gata,­ Haga­mel­ur­ og­ Furu­
mel­ur­ marka,­ ligg­ur­ sunn­an­
Hring­braut­ar­og­enda­götu­heiti­
þar­ á­ –mel­ur,­ en­ fyrri­hluti­ er­
nafn­á­ trjá­teg­und,­nema­ í­Haga­
mel,­ en­ sunn­an­ hans­ eru­ Hag­
arn­ir.­Aðr­ar­göt­ur­sem­eru­utan­
þessa­ ramma­ en­ bera­ nafn­ið­ –
mel­ur­eru­Espi­mel­ur,­Eini­mel­ur­
og­Birki­mel­ur.­
Á fundi bygg ing ar nefnd­
ar Reykja vík ur 4. októ ber 1937
voru kynnt ar til lög ur að nöfn um
gatna í hverf inu og ákveð in nöfn
gatn anna Víði mels, Reyni mels og
Greni mels. Var nafna nefnd in skip­
uð þeim Sig urði Nor dal, Pjetri Sig­
urðs syni og Ólafi Lárus syni. Mel­
arn ir og Norð ur mýr in voru fyrstu
skipu lags verk efni Ein ars Sveins­
son ar húsa meist ara Reykja vík ur
og þau voru fyrstu hverf in sem
skipu lögð voru utan Hring braut­
ar. Hann hóf vinnu við verk ið
skömmu eft ir að hann var ráð inn
til bæj ar ins árið 1934, ásamt Val­
geiri Björns syni bæj ar verk fræð­
ingi. Ein ar gerði fyrstu upp drætti
af Mel un um á ár un um 1936–1940,
eða eft ir að skipu lag ið í Norð ur­
mýr inni var frá geng ið. Við at hug­
un á dag setn ing um í lóða samn­
ing um og á sam þykkt um bygg ing­
ar nefnd ar teikn ing um kem ur í ljós
að bygg ing ar fram kvæmd ir hafa
byrj að á svæð inu árið 1938.
Á fjórða ára tugn um var orð ið
brýnt að skipu leggja bæj ar land­
ið utan Hring braut ar, því vöxt ur
bæj ar ins varð hrað ari en nokkurn
hafði grun að og fyrsta skipu lag
Reykja vík ur frá 1927 því fljótt orð­
ið úr elt. Meg in at riði í skipu lagi
Norð ur mýr ar inn ar og Mel anna
var af staða húsa og lóða gagn vart
sól, og var breidd húsa og stefna
gatna ákvörð uð með það í huga.
Í Norð ur mýr inni var gert ráð fyr ir
ein lyft um par hús um með kjall ara
og lágu risi, en bygg ing ar nefnd
heim il aði frá vik frá því, þannig
að heil hæð með lágu val ma þaki
kom í stað ris hæð ar. Það varð
einnig raun in á Mel un um.
Stað­setn­ing­húsa­með­
til­liti­til­sól­ar­átta
Helstu ein kenni hverf is ins eru
stein hús í fún kis stíl, tví­ eða fjór­
býl is hús. Þar sem að al á hersla í
skipu lagi hverf is ins var stað setn­
ing húsa á lóð um með til liti til
sól ar átta, er víða í dag vel grón­
ir garð ar við suð ur hlið ar húsa.
Val ma þök eru al geng ust og mæn­
ir húsa er oft ast sam síða götu­
línu. Steypt ir þak k ant ar, kvars­
eða skelja sands á ferð hús veggja
og kvist ir eru al geng ir.
Snemma kom fram hug mynd
hjá yf ir völd um um gerð Hring­
braut ar, sem um lykja skyldi
byggð Reykja vík ur. Sjá má elsta
hluta þess ar ar götu, frá Lauga­
vegi nokk uð suð ur í Norð ur mýri,
á upp drætti frá 1920. Sam kvæmt
fyrsta skipu lagi sem unn ið var fyr­
ir Reykja vík og var sam þykkt í
bæj ar stjórn árið 1927, var sýnd
lega Hring braut ar, sem nú var
orð ið sér nafn, allt frá Skúla götu
rétt sæl is að Grand an um. Var
þeg ar haf is t handa við lagn ingu
henn ar. Árið 1948 var sam þykkt
að breyta nafni Hring braut ar
þannig að austasti hluti henn­
ar héti Snorra braut en vest asti
kafl inn Ána naust. Kafl inn þar á
milli bar nafn ið Hring braut og er
svo enn í dag. Greni mel ur, Víði­
mel ur og Reyni mel ur bera nöfn
trjá teg unda en Haga mel ur dreg ur
nafn sitt af Haga við Hofs valla­
götu og Reyni mel ur hét og bær
við Bræðra borg ar stíg.
Mörg­hús­anna­hafa­
varð­veislu­gildi
Mörg hús anna á þessu svæði
eru afar fal leg og vel byggð enda
hef ur hverf ið ávallt ver ið vin sælt
til bú setu. Af handa hófi skal hér
nefnt hús ið Haga mel ur 22 sem
er tví lyft stein steypu hús með
risi og kjall ara, byggt af Bygg ing­
ar sam vinnu fé lagi prent ara árið
1947 og hann að og teikn að af Ein­
ari Sveins syni arki tekt í fún kís stíl.
Það var upp haf lega með skelja­
sands klæðn ingu og val ma þaki og
þak klæðn ing as best. Sam kvæmt
bruna virð ingu frá 1947 var hús ið
þá ófull gert, en árið 1951 var það
full smíð að og full frá geng ið. Sama
ár og hús ið var byggt var sam­
þykkt að breyta þaki þess. Árið
1983 var sam þykkt íbúð í kjall ara
og árið 1996 var sam þykkt fyr ir­
komu lags breyt ing á geymsl um í
risi húss ins. Að öðru leyti er hús­
ið óbreytt frá upp runa legri gerð.
Hús ið hef ur menn ing ar sögu legt
gildi og er áhuga vert frá sjón ar­
hóli þró un ar sögu íbúð ar hús næð­
is í Reykja vík. Um hverf is gildi þess
er nokk uð en það hef ur tölu vert
gildi fyr ir götu mynd Haga mels.
7VesturbæjarblaðiðJÚLÍ 2011
Sumar í Nesi  
Nesstofa er byggð á árunum 1761– 1767 sem 
aðsetur landlæknis
Þar er sýning um lækningar og lyf, 
fólk og samfélag á tímum upplýsingarinnar
Urtagarður er safn planta 
sem þá voru notaðar til lækninga
Bæjarhóllinn varðveitir minjar 
um búsetu í landinu frá 
landnámi til loka 20. aldar
Lyfjafræðisafnið skýrir þróun lyfjagerðar 
og lyfsölu á 20. öld
VILTU VITA MEIRA? — KOMDU Í NES
____________________________________
Nesstofa er opin alla daga kl. 13:00 – 17:00 
(Lyfjafræðisafnið er opið þri, fim, lau og sun)
Ókeypis aðgangur
www.laekningaminjasafn.is og 595 9100
Sö
VELKOMIN Í NES við SELTJÖRN    
Lækningaminjasafnið —Nesstofa,
Urtagarður og  Lyfjafræðisafnið
Stein­hús­í­fún­kis­stíl­á­Melunum
Haga­mel­ur­22.
Bak­hlið­ hús­anna­ við­ Greni­mel­ 11–35.­ Ver­ið­ er­ að­ taka­ grunn­ að­
hús­un­um­við­Haga­mel­14–24.