Vestfirska fréttablaðið - 15.11.1984, Blaðsíða 5

I vestlirska
FRETTAELADID
5
greinar þurfa
il að þróast
samtali við Vestfirska fréttablaðið
i A. Kristjánsson.
hvað annað ef að það á að fara
að skerða þetta svona, því að þá
er hlutaskiptareglan, eins og
hún er hugsuð, farin.“
— En eru ekki margir orðnir ó-
ánægðir með hlutaskiptin nú
þegar, að það sé farið að taka
það mikið framhjá skiptum að
tekjur sjómanna hafi rýrnar
mikið af þeim sökum?
„Jú, okkur hefur fundist á
undanförnum árum að það
væri vægast sagt furðulegt að
líta á þróun síðustu 8 ára, frá
1976. Þá sömdum við við ríkis-
valdið um ákveðið sjóðakerfi
sem væri til staðar og við viður-
kenndum. Það var Stofnfjár-
sjóður sem við viðurkenndum
og 5.5% af útflutningnum sem
rennur í ýmsa sjóði sjávarút-
vegsins, þ.á.m. aflatryggingar-
sjóð, fæðissjóð sjómanna, í
fiskirannsóknir, til Fiskifélags-
ins, í fiskveiðisjóði og fleiri
sjóði. Það var ekki liðið nema
rúmt ár þegar var farið að
breyta þessu og menn komu
með frádráttarlið fyrir olíu-
kostnað og síðan hefur verið
prjónað við þetta á hverju ári,
eitt árið lækkaði þetta, en á síð-
asta vori voru sett sérstök lög
þar sem kveðið er á um það að
29% af brúttóverði afla væru
tekin framhjá skiptum. Og
staða okkar í dag, eftir að hafa
verið búnir að semja um þetta
1976, er sú að aftur er komin
upp sú staða að það er farið að
taka uppundir 40% framhjá
skiptum. Raunveruleg skipta-
prósenta á flotanum í dag er
komin niður fyrir 20% af brútt-
óverði. Það eru ekki nema 10 ár
síðan hún var nálægt 40% Þrátt
fyrir að búið er að færa alla
þessa fjármuni frá sjómönnum
til útgerðar, þá virðist útgerðin
ekki standa neitt betur. Og það
getur ekki sagt okkur neitt ann-
að en það að þeir kostnaðarliðir
sem útgerðin þarf að greiða,
hvar svo sem þeir eru, hvort sem
þeir eru í olíukostnaði, veiðar-
færakostnaði, viðgerða- og
varahlutakostnaði eða annarri
þjónustu sem útgerðin þarf að
fá, peningamir fara frá sjó-
mönnum yfir til útgerðarinnar
en þeir stöðvast ekki þar, þeir
halda áfram yfir í þjónustu-
greinarnar og þetta getur ekki
sagt okkur neitt annað en það
að þessi leið sem menn hafa
alltaf farið, hver ríkisstjórnin á
fætur annarri, er röng. Menn
hafa ekki leitað að því hvers-
vegna svona mikið fjármagn
þarf alltaf að færast meira og
meira yfir til útgerðar, í stað
þess að snúa sér að kostnaðar-
liðunum sem útgerðin hefur
þurft að bera, þá var alltaf farið
í að útvega meira fjármagn sem
síðan rann bara beint í gegnum
útgerð til einhverra annarra.
Það er mín skoðun að það
þurfi að skoða margt í sjóða-
kerfinu og sjómenn eru sjálfsagt
tilbúnir til þess að fara í þá
vinnu gegn því skilyrði að það
eigi að skila einhverju til baka
af því sem er búið að taka í tví-
gang af sómönnum."
—Eitthvað hlýtur þá að þurfa að
koma til útgerðarinnar líka?
„í því sambandi væri þá
eðlilegt að skoða hvaða kostn-
aðarliðir hafa aukist svona
mikið hjá útgerð á þessum árum
að hún þurfi allt þetta fjármagn
yfir til sín og þá bendi ég á t.d.
olíukostnaðinn. Olíuverð er hér
þriðjungi hærra en í öllum ná-
grannalöndum okkar. Fleiri liði
mætti nefna, útgerðin hefur
þurft að taka gengistryggð lán á
undansömum árum og eru
jafnvel dæmi þess að fjár-
magnskostnaðurinn er að nálg-
ast það að vera jafnhár hlutum
sjómanna á sumum skipum.
Árið 1973 var það fullyrt að nýr
skuttogari þyrfti ekki að veiða
nema 2 — 3000 tonn á ári til
þess að standa undir sér, en nú
þarf sami togari sennilega 6 —
7000 tonn til að standa undir
sér. Þetta sýnir ekki annað en
það að raunverulegt fiskverð
hefur ekki haldið hlut sínum
miðað við kostnaðarliði sem á
útgerð hafa lagst. Vinnslan get-
ur ekki borgað hærra fiskverð
og þessvegna hlýtur að þurfa að
skoða það dæmi hvaða þjón-
usta er seld útgerð og vinnslu
svona dýru verði, að þessi fjár-
magnsflutningur hafi átt sér
stað, frá sjávarútvegi og inn í
þjónustugreinarnar.“
— Að lokum?
„Engin stefna sem lýtur að
því að takmarka afköst og heil-
brigða samkeppni manna í at-
vinnugreinum er góð. Það er
ekkert góð stefna hjá bændum
að takmarka sína framleiðslu ef
að hægt er að framleiða meira á
góðum býlum. Það er ekkert
góð stefna í sjávarútvegi að
takmarka það sem menn geta
Viðmælandi blaðsins í dag, Guðjón A. Kristjánsson er sem kunnugt
er skipstjóri á Páli Pálssyni. Kvóti Páls 1984 er tæplega 4000 tonn.
Páll er búinn að fylla kvótann. 300 tonna kvóta hefur hann fengið frá
öðrum og er búinn að afla 100 tonna upp í það.
gert betur. Og það verður ekk-
ert góð stefna í byggingariðnaði
að takmarka þá sem best geta
gert. Þannig að allar atvinnu-
greinar, þær þurfa á frjálsræði
að halda til að þróast og það er
viðurkennt í okkar þjóðfélagi
að þær atvinnugreinar þar sem
samkeppni er mest að þær þró-
ist best. Og það hlýtur að þurfa
frjálsræði í þessari atvinnugrein
ef að menn ætla að ná árangri.
En þá þarf líka að leggja til
hliðar talsverðan hluta af því
styrkja- og millifærslukerfi sem
er í sjávarútvegi þannig að þeir
sem raunverulega standa sig,
séu vel ofan við meðallag, þeir
sem geta gert út án þess að fara
á hausinn, geti það, en þeir sem
ekki geta gert út, fari á
hausinn.“
Lionsklúbbarnir safna
gömlurn gleraugum
Svavar Gests tekur við gleraugum úr hendi Vigdísar Finnbogadóttur, forseta Islands.
Lionsklúbbarnir á fslandi
hafa ákveðið að safna notuðum
gleraugum um land allt vikuna
11. — 18. nóvember. Gleraugu
eru meðal þeirra hluta sem fáir
henda og því liggja víða gler-
augu, sem hætt er að nota. Eng-
ar líkur eru til þess að gleraugu
þessi verði notuð hér á landi og
er því kjörið að gefa þau fátæk-
um þjóðum þar sem þau geta
bætt sjón sjóndapurra.
Söfnunin fer þannig fram að
lionsklúbbar hver á sínu svæði
munu koma fyrir vel merktum
kössum á söfnunarstöðum, sem
eru verslanir, apótek og bensín-
stöðvar,. í þessa kassa er fólk
beðið um að láta notuðu gler-
augun Lionsfélagar munu hafa
eftirlit með kössunum og tæma
þá reglulega.
Að söfnuninni lokinni munu
lionsfélagar safna saman öllum
gleraugunum — athuga hvort
þau séu heil — og senda þau
síðan til Sri Lanka (Ceylon)
Þegar gleraugun koma til á-
kvörðunarstaðar taka lionsfé-
lagar á móti þeim og þar verða
gleraugun yfirfarin, mæld og
flokkuð. Lionsklúbbar þar hafa
rekið augnlækningastöð þar
sem barist hefur verið við gláku
og aðra augnsjúkdóma. Á stöð
þessari hafa þúsundir verið
skornir upp við gláku og þurfa
mjög margir þeirra að ganga
með gleraugu um lengri eða
skemmri tíma.
Gleraugun, sem hér hafa
legið í skúffum og skotum um
árabil hafa því raunverulegt
notagildi. Á Sri Lanka er mikii
fátækt og fólk hefur ekki efni á
að kaupa sér gleraugu. Þar sem
Lionsmenn á íslandi og Sri
Lanka vinna saman, er tryggt
að gleraugun komast í réttar
hendur.
Söfnunin hefur mætt miklum
velvilja og áhuga. Geta má þess
að Vigdís forseti féllst fúslega á
að gefa fyrstu gleraugun og
kunna lionsmenn henni bestu
þakkir fyrir.
Ástæða er til að hvetja alla
landsmenn til að gá að gömlum
heilum gleraugum og láta þau i
söfnun lionsmanna. Með því
stuðlum við öll að bættum
heimi samhjálpar og vináttu.
Helgi Baldursson, form.
söfnunarnefndar.