Feykir - 23.10.1981, Blaðsíða 2

ANNALL1981
Rauðsokka skrifar
Vorið 1981 var kalt og þurr-
viðrasamt frammi í Skagafirði
cins og víðar. Sauðfé stóð á beit
í túnum fram yfir Hvftasunnu,
og tók lengi vel hverja þá gróð-
urnál, sem brauzt upp á yfir-
borðið, leitandi eftir birtu og yl.
Það er ekki von að túnin verði
falleg þegar svo stendur, enda
spratt seint og sláttur hófst ekki
almennt fyrr en seinnihluta júlf-
mánaðar.
Með komu hundadaga skipti
um tið, sem oft vill verða. Þá
gekk hann i rigningar og
óþurrka, sem margan hafa hrellt
við heyþurrkinn. Þó hröktust
hey ekki að ráði, vélvæðingin
gerir bændum líka kleift að ná
miklum heyjum á skömmum
tíma. Það má einnig hafa vak-
andi auga, þegar þurrkurinn
stendur kannske ekki nema
daginn.
Eftir höfuðdag hefur tfð verið
köld, og kólnandi svo suma daga
hefur nánast verið vetrarveður.
Frostnætur voru skarpar um
mánaðamótin sept.-okt., og
hrfðarveður i útsveitum suma
dagana. Heyskapur stóð lengi
fram eftir septembermán. Þar
sem sfðast náðist. Yfirleitt eru
hey minni heldur en i meðalári.
Skemmtilegar undantekningar
eru þó til, þar sem einstaka
bændur hafa heyjað betur og
meira heldur en nokkru sinni
áður, og þakka hagnýtri áburð-
argjöf, natni við húsdýraáburð,
skipulegri vorbcit og friðun
skáka á vori.
Veður fengust björt og góð í
göngum á Stafns- og Eyvindar-
staðaheiði, afréttarlöndum
þeirra Bólhliðinga, Lýtinga og
frmhl. Seyluhrepps. Gerði það
gæfumuninn að göngum var flýtt
um eina viku á þessu svæði.
Annarsstaðar fengu menn þtkur
og dimmvirði, sem töfðu göngur
og hindruðu leit.
Stóð var réttað i Stafnsrétt á
þeim degi sem að var komið, svo
sem venja er til, en daginn eftir,
fimmtudaginn 17. sept. var féð
réttað i Stafnsrétt i miklu önd-
vegisveðri, logni og blíðu.
Réttastörf gengu greiðlega sem
oftar f Stafsrétt, enda þótt
þangað kæmi að þessu sinni fé
ofan af Haukagilsheiði, sem að
réttu lagi ætti að renna til
Mælifellsréttar, en það er annar
kapituli og verður ekki rætt
nánar hér að sinni.
Fé þótti koma vænt af fjalli,
en föll reynast ekki sem vonir
stóðu til. Yfirleitt virðast dilkar
léttari f ár en oft áður, og kann
þar um að valda kalt vor og e.t.v.
minni gjöf, vegna ákvarðana
Framleiðsluráðs um kvóta og
fóðurbætisskatt.
En svo er hún Ifka eftir —
rúsínan f pylsuendanum — kál-
lömbin svokölluðu, sem verða
afsett sfðustu sláturdagana. Þau
hafa löngum reynzt drjúg til
frálags.
5. okt. ’81
G.G.
Af sogkrafti
Ég á rauða sokka í fórum mínum,
áberandi og þrælsterka, sem ég er
geysilega stolt af. Þeir eru þeirri
náttúru gæddir að hafa hliðstæð
áhrif á karlmenn og rauður litur á
mannýg naut, enda eru menn og
naut um margt líkir (sbr. orðin
nautsterkur, nautheimskur
o.s.frv.). Ég er sumsé ekki fyrr
komin í sokka þessa en karlmenn
gerast með eindæmum æstir, þeim
hitnar í hamsi, ráðast að mér æfir af
bræði og reyna af fremsta megni að
bola mér burt. En mér er í blóð
borin leikni nautaatsmanna og hef
því gaman af að leika á dýrin og
beita á þau vopnum mínum.
Núna upp á síðkastið hef ég hvað
eftir annað orðið að fara í fyrr-
nefnda sokka og skal nú greint frá
tildrögum þess. Ég hef tekið eftir
því æ ofan í æ að jafnréttislögin eru
mélbrotin í fjölmiðlum þegar aug-
lýst er eftir matráðskonum, bíla-
viðgerðamjönnum, hreingeming-
Úr Skarðsár-
annál
Anno 1453. Var abbadís Þóra að
Stað í Reyninesi. Voru þá
fangaðir 18 þjófareðurránsmenn
fyrir vestan Staðaröxl í einum
helli, sem síðan er kallaður
Þjófahellir; höfðu þeir rænt kon-
um og píkum, týgjum og vopnum
og öðru fé, og báru í hellirinn, en
smalamaður á Reynistað komst í
hellirinn, sem þeir sváfu, og bar
frá þeim öll vopn, og sagði til
þeirra. Tóku sig saman sveitar-
menn, margt lið, og fönguðu þá,
og höfðu heim til Staðar, og
geymdu þá í 3 nætur, á meðan
þingað var, og síðan voru þeir
hengdir 17 þar suður á vellinum,
er síðan heitir Gálgagarður, en
dysjaðir fyrir sunnan á í gilinu;
heitir þar af Dysjagil, en hinn 18.
af þeim fékk líf; hann var 18 vetra
að aldri, og höfðu þeir hrætt hann
til með þeim að vera að ránum og
þjófnaði.
Lesendabréf af Skaga
Skaga, ll.október 1981
Herra ritstjóri!
Svoleiðis er, að í kreppunni sálugu,
sem enginn vissi, hvaðan kom né
hvert hún fór, hrökklaðist ég frá
höfninni í Reykjavík norður á
Skaga, þar sem ég altént gat dregið
þyrskling úr sjó mér til viðurværis
og mínu fólki. Enda taldist ég þá
kommi án gæsalappa.
Síðan hef ég alltaf verið dyggur
áskrifandi blaðsins míns Þjóð-
viljans, sem innblés mér hugrekki í
nauðum.
Nú er ég orðinn feitur grá-
sleppukarl og þarf í rauninni ekki á
þessu að halda, en það skrýtna við
mig er það, að ég hef alltaf vissar
taugar til blaðsins míns.
Þegar ég kem heim eftir 8
klukkustunda útivist á náttstuttum
degi við ysta haf, er ég vanur að
taka mér í hönd þetta Blað mitt,
sem ég vann fyrir, þegar ég átti
ekkert, og ætlaðist til að væri minn
betri maður, eftir að ég komst í
efni. Ég á þá von á að sjá vel skrifað
efni um verkalýðshreyfingu, þjóð-
frelsi og sósíalisma, en ekki ósköp
eins og til dæmis þessi:
1. Ég sé upp og niður heilar síð-
ur helgaðar kratafugli, sem hér
fyrir norðan mundi aðallega vekja
spé og þó ekki spé, því að enda þótt
við þykjufn stundum nokkuð
hranalegir hér á norðurhjaranum,
telst það ekki góð latína að leggjast
á lítilmagnann, en sökum þess að
mér er Blaðið kært frá fornu fari,
reyni ég að finna því til málsbóta,
að Nýtt hland hafi hlaupið fyrir
hjartað á ritstjórninni.
2. Ég er vafalaust eitthvað und-
arlegur og öðruvísi en aðrir en ég
get ekki að því gert, að mér finnst
heil opna af hengibrjóstum og
hristirössum eiga heima i öðru
blaði en málgagni verkalýðshreyf-
ingar, þjóðfrelsis og sósíalisma.
3. Við hér á Skaga erum bless-
unarlega lausir við spursmál eins
og lesbýjur og homma og mér
finnst skjóta nokkuð skökku við að
sjá heilar síður Þjóðviljans fullar af
útlistunum á þessum ónáttúrlegu
fyrirbærum. Okkur er svo hjartan-
lega sama hvernig þeir eðla sig
þarna fyrir sunnan, og hér er það
a.m.k. ekki gert fyrir opnum tjöld-
um.
Nú er ég að fara á sjó og læt þetla
því nægja í bili. þjnn Kobbi.
Umsjón:
Kristján Þ.
Blöndal.
BRIDGE
Bridgefélag Hvammstanga
18. 10. var spilað á Hvammstanga
hið svokallaða Guðmundarmót.
Mótið er kennt við Guðmund Kr.
Sigurðsson keppnisstjóra og voru
spilarar víðsvegar að mættir tii
leiks. Kaupfélag V-Húnvetninga
gaf vegleg verðlaun til mótsins.
Bestum árangri náðu eftirtaldir:
1. Þórir Leifsson -
Þorsteinn Pétursson (Borgarf.
165
2. Eyjólfur Magnússon -
Kristján Blöndal (Hvamms-
tanga-S.króki) 130
102
3. Guðjón Karlsson - Rúnar
Ragnarsson (Borgarnesi)
4. Karl Sigurðsson - Kristján
Björnsson (Hvammstanga) 79
5. Símon Gunnarsson - Rafn
Kjartansson (Akureyri) 78
6. Einar Svansson - Skúli
Jónsson (Sauðárkróki) 50
7. Ágúst Guðmundsson - Jón
Gestur (Borgarnesi) 15
8. Jóhannes Guðnason - Björn
Friðriksson (Hvammstanga) 14
Þátttakendur voru 24.
Bridgefélag Sauðárkróks
14. 10. lauk einmennings- og firmakeppni félagsins. Bestum ár- 1. Einmenningskeppni. Gunnar Guðjónsson 270
angri náðu: 2. Bjarki Tryggvason 269
Firmakeppni. 3. Gunnar Þórðarson 268
1. Sauárkróksbær 148 4. Páll Pálsson 264
2. Loðskinn 145 5. Björn Guðnason 262
3. Hótel Mælifell 144 6. Reynir Barðdal . 260
4. Rafsjá 139 — -2 n s
5. Sauðárkróks apotek 134 f
6. Ljósmyndastofa Stefáns Pedersen 133 / t —
Leiöbeiningarstöö
um gerð
þjóðbúninga
Tekin er til starfa leiðbeiningarstöð
um gerð íslenzkra þjóðbúninga á
Laufásvegi 2, Reykjavík, annarri
hæð, í húsakynnum Heimilisiðn-
aðarskólans. Leiðbeiningarstöðin
er starfrækt á vegum Samstarfs-
nefndar um íslenzka þjóðbúninga,
sem starfað hefur frá 1970. f
nefndinni eru aðilar frá Heimilis-
iðnaðarfélagi íslands, Kvenfélaga-
sambandi íslands, Þjóðdansfélagi
Reykjavíkur og Þjóðminjasafni Is-
lands.
Þjóðhátíðrsjóður hefur veitt
styrk til að hefja starfsemi leið-
beiningarstöðvarinnar.
Fríður Ólafsdóttir, fatahönnuð-
ur og handavinnukennari, er
starfsmaður leiðbeiningarstö;ðvar-
innar. Mun hún vei.ta leiðsögn um
eldri og yngri gerðir þjóðbúninga,
æskilegt efnisval, snið og munstur
og auk þess safna heimildum og
skrá heimildir um íslenzka þjóð-
búninga. Leiðbeiningastöðin er
opin mánudaga klukkan 16-18 og
miðvikudaga klukkan 10-12, sími
15500.
Þjóðbúningur er einn þáttur
þjóðlegra menningarverðmæta,
sem ástæða er til að vemda og
leggja rækt við, svo að þeir af-
skræmist ekki go traust, fagleg
leiðsögn gerir fólki auðveldara að
eignast búninga, sem fylgja hinum
Upphaflegu gerðum.
F.h. Samstarfsnefndar um ís-
lenzka þjóðbúninga,
Friður Ólafsdóttir.
Oddvitinn:
Stefna landbúnaðarráðherra er:
„minnka bú.“ Var einhver að tala
um refabú?
Oddvitinn:
Þetta er afleiðingin af því sem
koma skal.
arkonum og karlmönnum til erfið-
isstarfa, svo eitthvað sé nefnt. Þetta
er margtuggið ofan í landslýð, jafnt
í útvarpi, sjónvarpi og blaðvarpi,
(eða hvað þetta nú heitir), án þess
að nokkur varpi fram þeirri spurn-
ingu hvort hér sé um lögleysu að
ræða. Skyldi því engan undra þótt
mér þyki nóg um og noti rauðu
sokkana ekki sparlega um þessar
mundir.
Til þess að bæta úr þessu misrétti
legg ég til að í stað þess að kyn-
greina starfsfólk í atvinnuauglýs-
ingum, skuldi atvinnurekendur
temja sér notkun starfsheita sem átt
geta við bæði kynin. Reyndar nota
margir orðið starfskraftur en í stað
þess tel ég að nota skuli fjölbreyti-
legri orð sem eiga sér aldagamlar
rætur í tungu okkar. Síðari hluti
orðsins, þ.e. kraftur, líkar mér að
vísu vel og tel hann í mörgum til-
fellum, geta sameinað starfsheiti
þessi.
Víkjum þá aftur að fyrrnefndum
dæmum. Orðið matráðsfcona felur í
sér að viðkomandi sé kvenkyns. Til
að bæta úr því álit ég að kenna
megi starfskraftinn við mat og
nefna kjötkraft, (beygist eins og
starfskraftur). Næsta dæmi er bíla-
viðgerðarmaður, ótvírætt vísað til
karlkynsvera. Væri ekki úr vegi að
kenna stétt þessa við eitt aðalvið-
fangsefni hennar og nefna drif-
krafta. Þá er komið að hreingern-
ingarkonum. Betra þætti mér að
vísa til eins starfsþáttar þeirra, þ.e.
ryksugs, — og kalla sogkrafta.
Reyndar er þetta orð þeim kost-
um búið að spanna fleiri starfssvið.
Kemur mér þá fyrst í hug starfs-
menn við So£.svirkjun sem sann-
lega eru so^kraftar. En ekki er
auðvelt að kenna allar stéttir þjóð-
félagsins við krafta þótt hér hafi
verið nefnd nokkur dæmj þess. Illa
líkar mér t.d. tökuorðið apotekari
— og legg hér með til að fólk þetta
verði héðan í frá nefnt því ramm-
islenska orði /nedo/menn.Getur
það bæði átt við um konur og karla
því bæði er sagt „hún er meðal-
maður“ og „hann er meðalmaður".
Læt ég hér lokið upptalningu
þessari í von um að atvinnurek-
endur bæti ráð sitt. — Ef þeir aftur
á móti hundsa þessa ábendingu þá
fæ ég mér annað par af rauðum
sokkum, enn sterkara og skærara
en það fyrra. Mun ég þá aldrei
klæðast öðrum sokkum en rauðum
enda hef ég þá til skiptanna.
Rauðsokka.
Mannfjöldi,
mannafli og tekjur
Nýverið kom út hjá Áætlanadeild
Framkvæmdastofnunar rikisins
ritið Mannfjöldi, mannafli og tekj-
ur. Bókin er 227 bls. og er megin-
innihald hennar tölulegar upplýs-
ingar. Einn þáttur þessara talna-
dálka er um mannafla atvinnu-
greina skv. slysatryggðum vinnu-
vikum eftir stöðum og byggðarlög-
um. Er það þannig reiknað að deilt
er með vikufjölda ársins í fjölda
vinnuvikna í hverri starfsgrein.
Fást þannig „unnin mannár".
Við gripum nokkrar tölur útúr
þessum upplýsingum og settum
upp töflu með fjölda „mannára" í
atvinnugreinum á Sauðárkróki og
Siglufirði, en settum til gamans
sambærilegar tölur frá tveimur
kaupstöðum af svipaðri stærð,
Húsavík og Neskaupstað.
Sauðár- Siglu- Húsa- Nes-
krókur fjörður vik kaupst.
ár % ár % ár % ár %
í. Landbúnaður .... 8 0.8 2 0.2 i 0.1 3 0.4
2. Fiskveiðar 70 7.0 120 12.1 142 13.2 75 9.5
3. Fiskiðnaður 126 12.6 354 35.8 155 14.4 241 30.6
4. Iðnaður 215 21.5 107 10.8 181 16.8 101 12.8
5. Byggingariðn. og i 11.4 161 16.1 105 10.6 116 10.8 90
6. Rafv. vatnsv 10 1.0 15 1.5 13 1.2 4 0.5
7. Samgöngur 40 4.0 29 2.9 59 5.5 34 4.3
8. Versl. viðskifti ... 142 14.2 74 7.5 163 15.1 89 11.3
9. Þjónusta 226 22.6 183 18.5 249 23.1 150 19.1
J. K.
2 . Feykir