Vestfirska fréttablaðið - 19.03.1992, Blaðsíða 2

2
BÆJARFÓGETINN Á ÍSAFIRDI
SÝSLUMAÐURINN í ÍSAFJARÐARSÝSLU
Lögtaksúrskurður
hefur verið kveðinn upp vegna gjald-
fallinnar fyrirframgreiðslu þinggjalda
1992, gjaldfallinnar skilaskyldrar stað-
greiðslu skatta og þinggjalda áranna
1991 og 1992, virðisaukaskatts, launa-
skatts, tryggingargjalds og fasteigna-
gjalda. Þingeyrar- og Suðureyrar-
hreppa, svo og útsvars og aðstöðu-
gjalds, auk annarra skatta og gjalda
sem innheimtumanni ríkissjóðs ber að
innheimta og tilgreind eru í lögtaksúr-
skurði hinn 13. marz 1992.
Lögtök vegna gjaldanna geta hafizt að
liðnum 7 dögum frá birtingu þessarar
auglýsingar. Innheimtuaðgerðir eru
nú að hefjast. Þeir, sem enn skulda
opmber gjöld eru hvattir til að gera skil
hið allra fyrsta vilji þeir komast hjá
óþægindum og kostnaði, sem fylgir lög-
taki.
ísafirði, 17. marz 1992
Bæjarfógetinn á ísafirði
Sýslumaðurinn í Isafjarðarsýslu
Ólafur Helgi Kjartansson.
Fimmtudagur 19. mars 1992
Matthías.
Þorsteinn.
Hildigunnur Lóa.
Almennur stjórnmálafundur
á ísafirði
Sjálfstæðisfélögin á ísafirði boða til almenns stjórnmálafundar
1 Stjórnsýsluhúsinu á ísafirði, efstu hæð, fimmtudagskvöldið
26. mars kl. 20.30.
Frummælendur: Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs- og dóms-
málaráðherra, og Matthías Bjarnason, alþingismaður. Fundar-
stjóri: Hildigunnur Lóa Högnadóttir.
Fundurinn er öllum opinn. ísfirðingar og nágrannar eru hvattir
til að fjölmenna.
Sjálfstæðisfélögin á ísafirði.
I FUGLAÞÁTTUR í. Lundi
sr. Sigurðar Ægissonar • UUlllU
Lundinn er af ættbálki fjör-
unga, eins og mávar t.d. og
kjóar. Hann tilheyrir því næst
svartfuglaættínni, er hefur að
geyma 21 tegúnd, sem bundn-
ar eru norðurhöfum, og koma
þar fyrir í gífurlegu magni. Atl-
antshafsmegin við Norðurpól-
inn eru nú sex tegundir,
þ.e.a.s. langvía, stuttnefja,
álka, teista, lundi og haftyrðill,
en langflestar þeirra eru í
norðanverðu Kyrrahafi, eða 15
talsins.
Lundinn er mjög auðþekktur
fugl, einkum vegna síns mikla
og litskrúðuga nefs. Það er í
rauninni úr svörtu horni, en
þegar kemur að hreiðurtíma
vaxa utan á það skrautlegar
hyrnisplötur, bláar, gular, og
rauðar, og mynda þverrákir. Á
haustin falla þessar plötur svo
af, þanníg að nefið verður
dekkra en ella yfir vetrartím-
ann, og nokkru minna.
Hæð fuglsins er um 30 sm,
vænghafið á bilinu 50-60 sm,
og þyngdin um 0,5 kg.
Lundinn er sérstæður fyrir
það, að hann verpir ekki á
klettasyllum eins og frænkur
hans, langvían og stuttnefjan,
heldur vill fá að vera óáreittur
í skjóli, í líkingu við álku, teístu
og haftyrðil, sem koma eggjun-
um fyrir í gjótum eða á bak við
hentuga steina í urð. Hann
gengur að vísu skrefinu lengra,
og rótar sig inn og dálítið niður
í grösugar moldarbrekkur í
eyjum og höfðum, og upp af
björgum - einkum þar, sem
veit að úthafinu. Vorstörfin
hefjast einmitt með því, að
dyttað er að gömlu holunum.
Þessar holur eru oft á að giska
1,5 m á lérjgd, um 50 sm á dýpt,
og mjög gjarnan bogadregnar.
Holuopið er nánast kringlótt,
og að meðaltali um 15 sm að
þvermáli. Innst er útvíkkaður
varpklefi, en utar sérstök hola,
þár sem öllu driti er komið fyrir.
Ef lítið er um jarðveg tíl að
grafa í, verður lundinn að not-
ast við styttri holur. Er það t.d.
nokkuð algengt í björgunum
stóru á Vestfjörðum.
í þessa holu verpir kvenfugl-
inn svo, upp úr 20. maí og fram
í júníbyrjun, eggi sínu, hvítu að
lit með daufum yrjum, gráum
eða brúnleitum, og klekur þvi
út á 40 dögum, með aðstoð
maka síns.
Síðan liggur unginn, sem
ýmist er kallaður pysja, kofa
eða lundungi, í holunni í 6-7
vikur, og báðir foreldrar sjá
honum fyrir æti- einkum sand-
síli og fiskaseiðum.
Upp úr miðjum ágústmánuði
byrja foreldrarnir að draga úr
matargjöfunum, til að knýja
raeð því ungann tíl að yfirgefa
holuna, sem hann að lokum
neyðist til að gera eina nóttina.
Að 5-6 árum liðnum verður
hann svo kynþroska.
Varpheimkynni lundans eru
við norðanvert Atlantshaf, um
ísland, Færeyjar, Bretlandseyj-
ar, Ermarsund, mest alla Nor-
egsströnd austur að
Múrmansk, Jan Mayen, Sval-
Lundi að sumarlagi, nýkom-
inn úr veiðiferð. (Þorsteinn
Einarsson: Fuglahandbókin.
Reykjavík 1987).
barða, og Nóvaja Semlja, en að
vestanverður um Grænland,
Labrador, Lárensflóa og Nýja
England.
Syðst á útbreiðslusvæðinu
hefur lundanum fækkað tölu-
vert á þessari öld.
Lundinn er talínn vera al-
gengasti fugl íslands, með
stofn upp á 8 til 10 miljónir ein-
staklinga. Hafa menn giskað á,
að það sé um 70% :af öllum
lundum í heiminum.
Mestu lundasvæði hér éru í
Vestmannaeyjum, og svo um
innanverðan Breiðafjörð. Þá er
mikið lundavarp vestur á
Mýrum. Auk þessara staða má
nefna Lundey og Viðey, hjá
Reykjavík, Vigur á ísafjarðar-
djúpi, Lundey við Húsavík,
Mánáreyjar við Tjörnes, og
Skrúð og Papey út af Austfjörð-
um.
íslenski lundinn er farfugl og
hverfur alveg frá ströndinni að
vetrarlagi, er reyndar horfinn
upp úr miðjum september.
Gefa merkingar til kynna -
en fleiri lundar háfa verið
mérktir hér á landí en á flestum
öðrum stöðum í heiminum, og
þá sérstaklega í Vestmanna-
eyjum - að hann fari til Ný-
fundnalands á fyrsta vetri, en
eldri fuglar haldi sig líklega úti
á regínhafi suður og vestúr af
íslandi.
Lundinn er einkvænisfugl,
sem heldur tryggð við maka
sinn ævilangt. Snemma vors, í
apríllok eða svo, fer hann að
sækja til lands á ný, fyrst 1
smáum hópum, en svo þéttar
með hverjum degi sem líður.
Skömmu eftir heimkomuna
sest hann upp og fer brátt að
leita að gömlu varpholunni, og
lífið endurtekur sig.
Lundinn hefur verið nýttur
allra sjófugla mest á hðinni tíð.
Fyrst er hans getið í rituðu máli
í heimild frá því snemma á 13.
öld.
Elsta veiðiaðferðin er talin
hafa verið sú, að draga hann út
úr holu sinni með löngu priki
með járnkrók á öðrum enda-
num. Stundum var járnspaði
hinum megin. Þetta áhald
kölluðu Vestmanneyingar
grefil, Austur-Skaftfellingar
sting, en Breiðfirðingar gogg.
Þá munu hafa tíðkast ýmsar
fleiri aðferðir, eins og t.d. að
slá lundann með kepp, og nota
litla hunda.
Óvíst er hvenær farið var að
brúka net til veiðanna. Um
miðja 18. öld er það óþekkt,
nema í Drangey. En svo tekur
það að ná mikilli útbreiðslu.
Var lundinn eftir það drepinn
svo gegndarlaust, að með til-
skipun 12. maí 1869 var fugla-
tekja í net bönnuð.
Árið 1875 var lundaháfur
fenginn til Vestmannaeyja af
Færeyjum, og upp frá því varð
hann næsta einráður sem
veiðitæki. í Skaftafellssýslum
byrjuðu menn að nota háf til
veiða árið 1876, og á Austfjörð-
um litlu síðar. I Vigur á ísafjarð-
ardjúpi var farið að brúka slíkt
tæki undir lok síðustu aldar, í
Grímsey árið 1913, í Breiða-
fjarðareyjum 1925, og víð
Skjálfanda undir 1950.
Giskað hefur verið á, að ár-
lega séu nú drepnir 150.000-
200.000 lundar á íslandi.
Elsti lundi, sem hefur endur-
heimst hér á landi, var a.m.k.
29 ára gamall, þegar hann var
drepinn.