Jökull - 01.12.1987, Qupperneq 93

Snjóflóð á íslandi veturna 1984/85 og 1985/86
KRISTJÁN ÁGÚSTSSON
Veðurstofu íslands
Þcir vetur, sem annállinn nær til, hafa verið góðir og
snjóléttir. Skráð snjóflóð hafa verið ríflega 200 hvorn
vetur. í eitt skipti lenti fólk í snjóflóði, en eigantjón varð
í tveimur.
Þann 17. febrúar 1985 urðu fjórir ferðamenn á Eyja-
fjallajökli fyrir snjóflóði. grófust þrír að hluta, og sá
fjórði alveg. Fljótlega tókst að losa þá, og varð engum
meint af. Á annan í jólum 1985, féll flóð á síldarverk-
smiðju ísbjarnarins á Seyðisfirði, (áður Hafsfld).
Verksmiðjan stendur í Nautabás. Tók sundur leiðslu inn
í olíutank verksmiðjunnar, og runnu 300-400 tonn af
olíu í sjóinn (Almannavarnir ríkisins 1986). Snjóflóð
falla oft í Nautabás og hefur verksmiðjan áður skemmst
af þeirra völdum. í janúar 1986 brotnuðu nokkrir girð-
ingarstaurar, er flóð féll úr Bæjargili í Dalsmynni,
Fnjóskadal. Auk þessa hafa orðið óþægindi ot tafir víða
um land, þegar snjóflóð hafa fallið á vegi.
Fjöldi snjóflóða, veturna 1975/76 til 1985/86, er sýndur
á súluriti á mynd 1. Þar er sýndur heildarfjöldi snjóflóða
og fjöldi á tveimur vegaköflum. Loks eru sýnd önnur
snjóflóð, en það eru snjóflóðð á víð og dreif, sem snjó-
mælingamenn Veðurstofunnar og aðrir áhugasamir aðil-
ar hafa skráð, eða komið á framfæri við Veðurstofuna.
Einnig eru þar nokkur snjóflóð, sem skráð eru eftir út-
varpi, dagblöðum og landshlutablöðum.
Þessi gögn á mynd 1 ber að túlka með varúð, þar sem
þau eru ekki sambærileg milli ára. Sem dæmi má líta á
flokkinn önnur snjóflóð. þar má greina nokkra aukn-
ingu, en trúlega á hún m.a. rætur að rekja til bættrar
gagnasöfnunar og aukins áhuga almennings. Rétt að
ítreka það, að allar upplýsingar um snjóflóð eru vel
þegnar. Þeir, sem upplýsingar geta veitt, eru hvattir til
að koma þeim á framfæri við Veðurstofu Islands eða
Vegagerð ríkisins. Skiftir þá ekki máli, hvort um er að
ræða stór eða smá flóð, eða hvort tjón hefur orðið eða
ekki. Öllþessi gögn mynda grunn, sem unnt er aðbyggja
á hættumat og spár.
Til að gera samanburð milli ára, er helst að nota þau
gögn, sem skráð eru af Vegagerð ríkisins. Þær athuganir
eru sambærilegar milli ára, svo fremi sem vegir hafi ekki
verið fluttir. Til dæmis var vegurinn fyrir Ólafsvíkurenni
færður niður í fjöru, vegna hruns og snjóflóða. Eftir það
hefur reyndar fallið yfir hann snjóflóð, en ekkert er
skráð tvo síðastliðna vetur. Vegakaflarnir á Óshlíð og í
Ólafsfjarðarmúla eru valdir til samanburðar á súluritinu
á mynd 1. Snjóflóð í Ólafsvíkurenni og á öðrum vega-
köflum á Vestfjörðum eru fátíðari en á Öshlíð samanber
töflu 3 og annála í Jökli (Hafliði Helgi Jónsson 1982,
1983, 1984, Kristjana G. Eyþórsdóttir 1985), en fylgja
breytingum á Óshlíð í aðalatriðum.
Eins og við er að búast, eru tengsl veðurfars og tíðni
snjóflóða augljós. Veturnir 1980/81 til 183/84 voru slæmir
og meðaltal skráðra snjóflóða 550 á ári. Sérstaklega var
veturinn 1982/83 vondur um allt land, og voru þá skráð
nærri 900 snjóflóð. Meðalfjöldi skráðra snjóflóða á því
ellefu ára tímabili, sem mynd 1 nær til, voru 350 á ári.
I töflum 1 og 2 eru talin upp snjóflóð víða um landið,
en í töflu 3 eru talin upp snjóflóð á nokkrum vegaköfl-
um. í sumum tilvikum er ekki nákvæmlega vitað hvenær
flóð féllu. Er þá skráð það tímabil, sem líklegast er talið
(Dagur 1 og 2). ítarlegri upplýsingar um flóðin, en fram
koma í töflunum, eru varðveittar á Veðurstofu Islands.
HEIMILDIR:
Almannavarnir Ríkisins 1986: Seyðisfjörður, Snjóflóðakönnun
29.12. 1985. Skýrsla unnin af Veðurstofu íslands og Hönnun
hf fyrir Almannavarnir Ríkisins, feb. 1986., 17 bls. og kort.
Hafliði Helgi Jónsson 1982: Snjóflóðannáll áranna 1975-1980.
Jökull 31: 47-58.
Hafliði Helgi Jónsson 1983: Snjóflóð á íslandi veturinn 1980-
1981. Jökull 33: 149-152.
Hafliði Helgi Jónsson 1983: Snjóflóð á íslandi veturinn 1981-
1982. Jökull 33: 153N154.
Hafliði Helgi Jónsson 1984: Snjóflóð á íslandi veturinn 1982-
1983. Jökull 34: 159N164.
Kristjana G. Eyþórsdóttir 1985: Snjóflóð á íslandi veturinn 1983-
1984. Jökull 35: 121-126.
91