Feykir - 08.11.1995, Page 4

4FEYKIR 39/1995
Kristján Stefánson frá Gilhaga:
Á Löngumýri
Engan þarf aö undra þó að
þeim er staldrar við í þessu húsi
komi fyrst í hug hin fyrri not
þess, og sá göfúgi tilgangur, að
veita hlýjum straumum inn í
okkar ástkæra hérað norður á
hjaranum.
En tímamir breytast, og nú er
sem sagt ekki lengur opinberlega
talin þörf á slíkri miðlun á tíma-
mótum háþróaðra framfara
hverskonar, og tæknivæddrar
byltingar.
En hvað um það, aðeins nafh-
ið „Löngumýri“, að heyra þetta
nafn, veldur straumhvörfum í
hugskoti þeirra er eygóu hér sinn
stærsta draum rætast, og tíminn
hættir að líða, hann stendur kjur,
þegar minnst er á Löngumýri.
Eins og örskot er þá hugurinn
floginn til baka. Hríðarkóf.
Linnulaus andskotans skafrenn-
ingur og ófært. Nei nei aldrei ó-
fært. Mokstur, keðjur á öll hjól.
Yta, draga og slóðina íyllir jafh-
harðan að baki.
Og vendipunktur þessara ó-
skaplegu athafna? Jú, hún sat hin
rólegasta og prjónaði pínu-,
pínu- agnar-lítil nærföt, milli
þess sem hún leit með fjarrænu
og dreymandi augnaráði út um
gluggann. „Ófært? Nehei, hann
hefur nú ekki látið veður og færð
aftra sér til þessa, og því þá nú“.
Skyldi annars nokkrum
nokkum tíma hafa dottið í hug
aö reikna það út hvílíkan óskapa
kostnað menn lögðu í á þessum
ámm við að koma sér upp kær-
ustu. Linnulaus bcnsínaustur og
gotterískaup, en Lindermann
græddi. Bensínsala og slikkerís-
verslun, bókstaflega blómstrar
kringum þennan kapítula Is-
landssögunnar.
Og Vegagerðin græddi. Veg-
heflum var lagt bak vió hús strax
í fyrstu snjóum, og Bjössi gamli
Skúl staulaðist þar kringum
hann, þessa fáu daga sem rofaði
til. Fór annars ekki út úr bæ fyrr
en krían fór að bjástra við hreið-
urgerð niðri á flæðunum, og
Löngumýrarskólanum var slitið.
En svo einn haustdag heyra
þeir báðir sögunni til, Bjössi
gamli Skúl og Löngumýrarskól-
inn, og þessum breytingum aó-
stæðna mætir vegagerðin með
snjótönn. Aö minnsta kosti
einni, jafnvel annarri sem sett
var utan á til að taka kúfinn af.
Þennan sem þúsundir skóflu-
stunginna hnausa mynduðu, og
olli jafnframt hinum síendur-
teknu töfum er haldið skyldi til
baka að afloknu erindi í þá
gömlu og góóu daga forðum.
I framhaldi af umræðu um
torleiði á vegferð ástfanginna
yngissveina fyrrum, er ekki úr
vegi að staldra ögn við, og hug-
leiða áhrifin heima fyrir.
En þar gætti áhrifa Löngu-
mýrarskólans ekki meó tilhlökkun
og væntingum þess ókomna ein-
göngu, heldur og í algjörri kú-
vendingu aldagamalla búhátta.
Aldraðir og ráðgjafandi feð-
umir máttu sjá ráðleggingar sín-
ar að engu hafðar, og ræktunar-
störf áratuga einskis virt þegar
kom að fengitímanum.
En það var einmitt þá sem
veðurguðirnir gjörðu ferða-
manninum hvaó erfiðast fyrir,
og tímafrekar tilhleypingar gátu
engan veginn samræmst öðrum
og háleitari markmiðum.
Hrútunum því bara sleppt
lausum og feðumir urðu mögl-
unarlaust að horfa upp á frjálsar
ástir innleiddar í hefóbundna bú-
sýslan. Þeir sem að áratug ffam
af áratug höfðu vandvirknislega
skráð hvert fang áa sinna, og
tímasett nákvæmlega.
En því var þessi fljótaskrift
tekin upp við bústörfin hjá son-
unum, að engan tíma mátti
missa. Og ekki veitti af að leggja
af stað um hádegi, ef víst mátti
vera að í áfanga næðist fyrir
miðnættið.
Og svo var þessi makalausi
þráláti renningur alltaf „hann
yrði líklega þokkalegur, eða hitt
þó heldur sunnan í Laufásnum
núna, eða þá á Vallabökkunum“.
Þar sem gat nú skafið þó að
hvergi hreyfði vind.
Nú það þætti líklega ekki trú-
verðug tala sem kæmi út úr því
dæmi ef reiknað yrði út hvem
kostnað menn lögðu í á þessum
ámm við að koma sér upp kær-
ustu. Þó mun nú mörgum hafa
fúndist hann óverulegur, miðað
við þann sem á eftir kom, þaó er
að segja ef að þessi snjómokstur
allur skilaði þeim árangri sem að
var stefht.
Það sem skiptir máli
Stöóugt tifar tímans hjól og
tíminn líður hjá líkt og lækur
sem hefur sína endalausu upp-
sprettu. Stundum er þessi lækur
angur lygn, annað slagið geta
komió á hann svolitlar gárur, og
svo koma líka stundir þar sem
yfirborð er ansi hrjúft. Þetta er
líklega í stíl við lífió sjálft. Það
kannast sjálfsagt flestir við að
dagamir geta verið svolítið mis-
jafnir. Hversvegna þeir em það,
getur hinsvegar vafist fyrir
mörgum að finna einhverja ein-
hlíta skýringu á. Stundum er
okkur reyndar gjamt að mála
skrattann á vegginn aó óþörfu
og gera okkur rellu út af ein-
hverju, sem síðan virðist ansi
lítilfjörlegt þegar frá líður. Og
þá furðum við okkur gjaman á
hversvegna í ósköpunum við
gátum fallið svona á eigin
bragði.
Arstíðirnar líða hver af
annarri. Reyndar ber mönnum
og almanaki ekki saman um
fjölda þeirra nú til dags. Margir
halda því ffam að þær séu ein-
ungis orónar þrjár, vetur, sumar
og haust Vorið hafi ekki komið
um áraraóir og sé mönnum og
tröllum týnt. Og þegar óveðrið
gerði um daginn heyrðist að nú
væm þær bara orðnar tvær árs-
tíðimar, stutt sumar og langur
vetur. Það var komið svartsýnis-
hljóð í mannskapinn, enda ekki
gott ef veturinn leggst að svona
snemma, sérstaklega ef hann
stendur svo jafh lengi og hann
hefúr gert æðioft undanfarin ár,
það er fram á sumar.
Já við emm stundum að gera
okkur óþarfa rellu og þrasa út af
fánýtum hlutum. Munum alltof
sjaldan efhr því að vera jákvæð og
meta þau gildi sem felast í því
aó búa í ffjálsu og fallegu landi,
þar sem lífið hefur upp á ýmis-
legt að bjóða, berum við okkur eftir
því sjálf, því oft er þetta spum-
ingin um að velja og hafna.
En skyndilega var slegið á
þetta venjubundna dægurþras,
þar sem fólkið óg þjóðasáhn er
að agnúast út í stjórnvöld og
ýmsa aðila sem því finnst að
standi sig ekki nægjanlega vel,
jafnvel út í nágranna sína eða
einhvern úr fjölskyldunni.
Skyndilega blasti köld stað-
reyndin við og við vomm minnt
á það enn einu sinni aó engin
mannlegur máttur má við nátt-
úmöflunum þegar þau em í sín-
um versta ham. Og þjóðin stóð
agndofa og fylgdist meö harm-
leiknum vestra af hluttekningu.
Nú rann upp fyrir fólki hvað
margt er fánýtt þegar mannslíf
eru annarsvegar. Þjóðin tók
höndum saman og samhugur í
verki varð staðreynd. Hlýjan og
samhugurinn streymdi um allt
landið og miðin. Við emm þó
ein þjóð eftir alltsaman.
Það er viðurkennd staðreynd
að Island væri óbyggilegt ef ekki
nyti Golfstraumsins við, sem ber
heitt og milt loft upp að landinu.
En við Islendingar fáum líka
hlýju annarsstaðar ffá. Oft liggja
hlýir straumar ffá ffændþjóðum
okkar á Norðurlöndum sem
veita okkur mikinn stuðning.
Færeyingar em þar þó algjör-
lega sér á báti, einstakir höfð-
ingjar og gæðablóð í alla staði.
Eins og fólk rekur minni til,
hafa Færeyingar átt í hinu mesta
basli fjárhagslega. Hagkerfi
þeirra hrundi gjörsamlega til
grunna fyrir nokkrum árum,
fólksflótti brast á og efhahagslíf
Færeyinga er enn í sárum. Þaó
hmkku því margir Islendingar
við þegar það fféttist effir Súða-
víkurslysið síðasta vetur, að
Færeyingar ætluöu að fara að
safna handa Súðvíkingum.
Mörgum hefur sjálfsagt verið
hugsað til þess þá, að ekki hafi
íslendingar verið aö hjálpa Fær-
eyingum þegar kreppti að hjá
þeim, nei þvert á móti hafi veiði-
heimildimar sem þeir höfðu haff
viö landið um áraraðir verið
klipnar af þeim.
Það sagði líka einn maður
við undirritaðan strax sama dag-
inn og snjóflóðið féll á Flateyri.
„Ja, ég ætla bara að vona að
Færeyingar fari ekki að safna
fyrir okkur. En sá dagur var
varla liðin þegar það var samt
orðin reyndin. Og Færeyingar
vom ósinkir eins og fýrri daginn
og söfhuðu hlutfallslega næst-
um jafnmiklu og við Islending-
ar. Og þegar Erling Poulsen
fréttarritari í Færeyjum kom í
viðtal á Rás 2 sagði hann, að
efhahagsástandið væri reyndar
ekki gott í Færeyjum, en þaö
væri þó eins og einstaka maöur
hafl átt eitthvað undir koddan-
um. Þegar spyrill Rásarinnar
furðaði sig á þessari gjafmildi
Færeyinga, að þeir hefóu bara
safnað hlutfallslega næstum
jafhmiklu og við sjálf, íslenska
þjóðin, þá sagði Færeyingurinn:
,Já þið verðið nú að átta ykkur á
því að vió vomm nú samferða
frá Noregi á sínum tíma. Síðan
vom það einhverjir sem ákváðu
að fara ekki lengra en til Fær-
eyja. Hvort það hafi verið vegna
sjóveiki á leiðinni?. Nei það
þori ég ekki að segja neitt um“.
Hafharvörðurinn Guðmundur málar polla.
I