Feykir - 29.11.1995, Blaðsíða 4

4FEYKIR 42/1995
Þarf ekki að hafa
áhyggur af leiðindum
Fyrir stuttu hafði ritstjóri
Feykis símasamband við einn
gamlan Hvammstangabúa
sem fyrir skömmu flutti suður
til Reykjavíkur, Eyjólf Eyj-
ólfsson. Þar sem Eyjólfur er
kunnur fyrir það að vera lipur
penni var erindið að fá hann
til að skrifa pistil í blaðiö.
Eyjólfur tók því vel og hér
kemur pistillinn, vonandi sá
fyrsti af mörgum frá Eyjólfi.
Ég þakka þér fyrir upphring-
inguna um daginn. Þaö er alltaf
gaman að heyra raddir aö norö-
an, og þó ég sé fluttur suóur á
mölina, þá er hugurinn gjaman
noröan heiöa. Það minnir mig
reyndar á, þó sé ólíku saman að
jafna, þegar ég flutti utan af
Vatnsnesi til Hvammstanga. Þá
stuttu seinna lenti ég í spurn-
ingakeppni milli sókna í V.-
Hún., og eftir aö hafa tapað í liði
Hvammstanga á móti Tjamar-
sókn á Vatnsnesi, varö mér aó
orði.
I lokin þó ég liggi flatt
leik ég hvern viðfingur.
Því ég er enn það segi ég satt
svolítill Vatnsnesingur.
Ekki þarf ég að hafa áhyggjur
af því aö ég þurfi að láta mér
leiðast á mölinni, ef uppá-
komumar verða margar á borð
við þær sem ég lenti í í
gærkveldi, þegar ég fór í fyrsta
skipti á fund í Ættfræðifélaginu.
Ég var varla sestur við borð hjá
nýfúndnum ffænda mínum vest-
an af Snæfellsnesi, þegar náungi
sem sat fyrir við borðið, snéri sér
að mér og spurói hvort ég héti
Eyjólfur? Ég kvað svo vera. Og
ert gamall Hafnfirðingur? Enn
játti ég. Og fluttir húsið þitt
norður í Húnavatnssýslu? Ekki
kvað ég svo vera. „Og víst gerð-
ir þú það“, sagði náunginn. Ég
sagði honum að það væri hæng-
ur á, því þó ég viðurkenni að ég
Ljóðabók frá Kristjáni á Grund
Kristján Hjartarson að tala á Húsbændavöku á Blönduósi.
„Ég hef ávallt haft af því
ánægju að virða fyrir mér
dætur Ránar, hvort sem þær
fara hamforum í sterkviðrum
hausts og vetrar eða gæla
blíðlega við flúð og sand á
lognkyrrum sumardegi“, seg-
ir Kristján Hjartarson skáld
og organisti á Skagaströnd í
formála nýútkominnar ljóða-
bókar sinnar, sem heitir „Við
brimsins gný“ og er gefin út
af Skákprenti í Reykjavík.
Höfundur segir nafn bókar-
innar til komið vegna þess;
„að mestan hluta ævi minnar
hefúr gnýr brimsins og niður
öldunnar verið mitt vöggu-
Ijóð. Út frá því hef ég sofnað
að kvöldi, vaknað við það að
morgni með söng í hjarta og
þakkarorð á vörum, einkum
hin síðari ár, til skapara míns
sem hefúr verið mér svo góð-
ur í þau sextíu og sjö ár sem
ég hef búið við blessun Hans
og náð.
„Við brimsins gný“ geymir
lausavísur, afmælisljóð, eftir-
mæli, sálma og önnur ljóð and-
legs eðlis. Allt er þetta dregið
þama í sama dilk og segir höf-
undurinn efni bókarinnar og
niðurröðun efnis, spegilmynd
sálarinnar sem sveiflast á ýmsa
vegu.
Grímur Gíslason á Blöndu-
ósi ritar á kápu eilítið um höf-
undinn, Kristján Hjartarson, og
kveðskap hans, sem hann segir
að einkennist af tvennu aðal-
lega: „I fyrsta lagi er þaó hið
leikandi hefðbundna form
ljóðsins þar sem litaauógi máls-
ins nýtur sín fullkomlega á
tungu alþýðumannsins og í
öðru lagi eru það trúarljóðin,
sálmamir, sem er gull hennar,
og í rauninni er trúin á almættið
hinn rauði þráður gegnum öll
ljóðin. Fyrir það hefúr bókin af-
gerandi sérstöðu. í sálmabók
þeirri er nú er notuð er sálmur-
inn nr. 254 eftir Kristján Hjart-
arson. Þar sem ég þekki til cr
hann sunginn við flestar skím-
arathafhir. Trúlegt er að í næstu
útgáfu sálmabókar verði fleiri
sálmar eftir þennan höfund.
Astæðan er hin Ijúfa kveðandi
og trúarvissa höfundarins, sem
er fágæt og ekki höfð í felum“,
segir Grímur Gíslason.
En þrátt fyrir þessi orð
Gríms birtum við hér sýnishom
af lausavísum og skemmtileg-
um lýsingum af tilurð þeirra
sem er að flnna í dálitlum mæli
í bókinni.
Síðasta síldin
Það hefur líkfega verið í síð-
asta skiptið sem síld var brædd í
SR á Skagaströnd, að það kom
skip með síld frá Siglufirði til
bræðslu í verksmiðjunni. Átti
þetta að vera eins konar jöfnuð-
ur á milli ríkisverksmiðjanna.
Ekki man ég hvað skipið hét en
heldur var það ósjálegur barkur.
Þá var þetta kveðið:
Innra bœrist óskin hcesta,
aukist vonir málið kringum.
Þarrta kemur gnoðin glœsta
með grútinn handa Skagstrend-
ingum.
Dýralæknisraunir
Eitt sinn var fenginn dýra-
læknir ffá Blönduósi til að líta á
veika kú úti á Skagaströnd.
Þetta var að hausti til í roki og
þungri færó. Aö lokinni vitjun-
inni snéri hann heimleiðis, en
ákvað svo að fara niður á
Skagaströnd en var í hálfgerðu
basli að snúa bílnum. Þá bar þar
aö annan bíl og ökumaður hans,
Pétur aö nafni, snaraðist út út
bílnum. Hann var maður ekki
stór vexti en hinn hvatlegasti og
vildi kanna hvort aðstoðar væri
þörf. I sama mund og hann kom
að hurðinni bílstjóramegin opn-
aði læknirinn hurðina. En vegna
hvassviðris missti hann takið á
henni með þeim afleiðingum að
hún lenti á Pétri er rotaðist við
höggið. Mér var sagt frá þessu
atviki og látin í ljós ósk urn að
ég gerði vísu um atburðinn.
Hún varð á þessa leið:
Sverrir hið göfuga sjónarmið
samverjans lítils metur.
Hann rétti ekki kúna að ráði við,
en rotaði litla Pétur.
væri orðinn heldur slappur, þá
ætti ég að muna eftir því hefói
ég átt eitthvert húsið meðan ég
bjó íyrir sunnan.
Barneignir utan
hjónabands
„Þekkir þú þennan mann?“,
spurði nú sessunautur náungans.
„Ég er nú hræddur um það“,
svaraði náunginn að bragði.
, .Þessi gaur er andskotanum hag-
mæltari. Ég hef séð hann kveða
niður draug“. Ekki leist mér
orðið á umræðuna og var aö
velta því fyrir mér út í hvaða for-
að náunginn ætlaði sér á minn
kostnað, þegar svo blessunarlega
vildi til að formaður kvaddi sér
hljóðs og setti fundinn.
Fundarefnið var hið
skemmtilegasta, eða um bam-
eignir á 18. og 19. öld, það er
bameignir utan hjónabands, sem
hafa alla tíð verið gómsætt um-
ræðuefhi yfir kaffíbollum í eld-
húskrókum en síðar ræddar á
opinberum fundum. Fmmmæl-
andinn, sem var ung kona, sagn-
fræðingur að mennt, byrjaði að
segja okkur að hún eignast bam
utan hjónabands, og það hafi
orðið kveikjan að því að hún fór
að rannsaka hve mikið hafi verið
um bameignir utan hjónabands á
þessu tímabili, og hvað hafi orð-
ið um konurnar sem í þessu
lentu. Það er skemmst ffá því að
segja að um þriðjungur bama
sem komu undir á þessu tímabili
vom utan hjónabands, og lítill
sem enginn munur á þeim sýsl-
um sem hún hafði tekið fyrir, þó
aðspurð yrði hún að viðurkenna
að Strandasýsla hefði skorið sig
Nú er hann
Eyjólfiir
að hressast
úr til mikilla muna hvað hór-
dómsbrot varðaói, og þótti eng-
um merkilegt, því hvað áttu
menn svo sem að gera í skamm-
deginu þama norður í r...
annað en að hafa gaman hver af
öómm.
Þáttur prestanna
Þó frummælanda hafi tekist
vel upp meó sitt erindi, þá fór
fyrst að verða gaman þegar kom
að fyrirspumum, og mannvits-
brekkumar fóru að láta aó sér
kveða. Það var með ólíkindum
hve mikið var af sagnfræðingum
eóa sögufróðum mönnum á
fundinum, sem virtust nánast
hafa verið eins og flugur á þili
þegar þessir atburóir gerðust.
Þama var t.d. roskin kona sem
taldi að blessaðir prestamir hafi
nú ekki alltaf verið barnanna
bestir hvað þetta snerti, og gat
þess t.d. að haft hafi verið eftir
sjálfum Guðbrandi biskupi Þor-
lákssyni, að hann sæi ekkert at-
hugavert við það þó menn gripu
til stelpna þegar mikið lægi við.
Gísli sagnfræðingur brást
skjótt við biskupi til vamar, og
kvað hann hafa verið mjög siða-
vandan mann og mikinn stuðn-
ingsmann „Stóradóms“ á sínum
tíma. Að vísu, bætti hann vió,
varð karli ofurlítið á í messunni
þegar hann greip til Guðrúnar
Gísladóttur um árið og gat við
henni barn, Steinunni Guð-
brandsdóttur f. 1571, þó það hafi
kannski verið ámælisvert fyrir
það, aó gemaðinum var haldið
leyndum meðan presmr var úti í
Kaupmannahöfn að sækja bisk-
upsstafinn. Sjálfur hef ég oft
blessað biskup fyrir hrösunina
og Guörúnu fyrir undanlátssem-
ina, því hvað skyldi hafa orðió
um mig ef Steinunn Guðbrands-
dóttir hefði ekki komið undir?
Eyjólfur R. Eyjólfsson
frá Hvammstanga.
Þessar stelpur héldu á dögunum hlutaveltu. Söfnuðu þær 1.553
kr. sem þær létu renna í söfhunina „Samhugur í verki“. Stúlk-
umar heita Margrét Osk Aronsdóttir og Inga Rós Ingólfsdóttir.