Feykir - 29.11.1995, Blaðsíða 6

6FEYKIR 42/1995
hagyrðingaþáttur 198
Heilir og sælir lesendur góðir.
Ekki er hátt risið á undirriaiðum eftírþá
útreið sem síðasti þáttur fékk í setningu.
Vil ég biðja Stefán Haraldsson í Víði-
dal afsökunar á því rugli sem hann er
orðaóur við í umræddum þætti. Mun nú
verða gerð tilraun til að koma vísum Stef-
áns rétt til lesenda og kemur þá hér sú
fyrsta sem gerð er þegar hann vann við ffam-
kvæmdir vcgna Blönduvirkjunar um 1983.
Menn hér granda margri tó,
mjög svo vandi brennur.
Allt til standa út í sjó
enn þó Blanda rennur.
Eins og margir fleiri fagnar Stefán vist
í því umhverfi sem einkennir íslensk
öræfi og mun hafa gert næstu vísu er hann
flutti fé til fjalla sl. vor.
Fjöllin seiða fugl í mó
frjáls á hreiður víða.
Fram á heiðum finn ég ró
fjarri neyð og kvíða.
Eins og margir vita hefur Stefán
starfað um áratuga skeió með Karla-
kómum Heimi. A gleðskaparstundu í
söngferð með kómum yrkir Stefán svo.
Gœti ég fengið glasi að klingja
gígju strengir hljóma senn.
Heimisdrengir horskir syngja
hátt og lengi saman enn.
Þá skal einnig leiðrétt að höfundar
vísunnar „BUkar kvöldsins bjarma glóð“,
sem birtist í síðasta þætti, er Sigurjón
Friðjónsson.
Enn heyrast vísur ffá þeirri umræðu er
varð er alþingismenn ákváðu að bæta á
sig 40 þúsundum krónum á mánuði í
skattfrjálsum tekjum og gáfu síðan í skyn
að þar væri að mestu útlagður kostnaður
á ferð. Sigmundur Jónsson, Vestari-Hóli
í Fljótum, yrkir svo.
Auði sajhar úrvalslið
aðrir skulda byrði.
Sýnist mér að mannorðið
muni lítils virði.
Einhverju sinni er Sigmundur hafði
fylgst með formannsslagnum í Alþýðu-
bandalaginu orti hann svo.
Magga hún er mikið skörungs kvendi,
mátti sjá að Steingrímur var lúinn.
Afbamaskap í brjóst um hann ég kenndi,
því bölvað er að vera trausti rúinn.
Það er eins og allt sé hœgt hjá konum,
efþœr hafa krafiinn til að bera.
Að standa upp í hárinu á honum
hélt ég vœri ekki hœgt að gera.
Sl. sumar var Sigmundur á ættarmóti
sem haldið var á Laugarbakka í Miðfirði
og gisti hann tvær nætur þar á hótelinu. I
herberginu var blað þar sem gestir vom
beðnir að tjá sig um hvemig þeim líkaði
aðbúð og þjónusta. Aldraður bóndi eins
og Sigmundur mun vera óvanur að eyða
morgninum í rúminu og varð því umsögn
hans á þessa leið.
Furðu seint ég fer á ról,
fátt er hœgt að gera.
Hér er friður hér er skjól.
Hér er gott að vera.
Að lokum þessi vísa ffá Sigmundi sem
geið er eftir fyrsta hret haustsins.
Lœkur skoppar jjöllumfrá,
framafhoppar stöllum.
Klakans loppa köld og grá
klesst í toppa áfjöllum.
Þá langar mig að spyija lesendur hvort
þeir viti hver er höfundur að næstu vísu.
Er ég fell ífeigðarsjó
flýgur önd í bláinn.
Klerkurinn með kaldri ró
kastar mold á náinn.
Þriðja ágúst sl. var samkoma hag-
yrðinga haldin á Vopnafirði. Erla Guð-
jónsdóttir á Seyðisfirði hlaut þar viður-
kenningu fyrir bestu ferskeytluna og var
hún svohljóðandi.
Túttan numninn tœlir oft
en tœpast má þvíflíka,
er tiginn barmur tómt er loft
og torfiðfúið líka.
Kristján Runólfsson á Sauðárkróki
mun hafa heyrt vísuna, þegar sagt var í
fféttum ffá mótinu. Af þessu tilefni mun
hann hafa gert eftirfarandi vísu.
Tigin kona talar um
torfið á sérfúna,
en falin er und' fellingum
frygðarbuddan núna.
Barst vísan til Erlu sem taldi þessa
sendingu miður góða og full ástæða til að
svara svo bölvaðri vísu.
Ekki kvartar karlinn minn,
en kveður torfu slíka
kœja fyrir knörrinn sinn
og kjölfestuna líka.
Verður þá ekki annar kostur en fara að
hætta í bili og leita til Jóns Bjamasonar ffá
Garðsvík með lokavísuna.
Stakan mína léttir lund
líkt og sólin geislum stafi,
þegar verður stund og stund
storrnahlé á lífsins hafi.
Veriði þar með sæl að sinni.
Guðmundur Valtýsson, Eiríksstöðum
541 Blönduósi, sími 452 7154.
Óskar Sigurjón Björnsson
Fæddur 24.11.1917 að Teigum í Flókadal.
Dáinn 18.11.1995 á Sauðárkróki.
Foreldrar: Björn Jónsson bóndi
og sjómaður á Teigum í Flókadal
og kona hans Rósa Jóakimsdóttir.
Kona, 1943, María Rósmunds-
dóttir frá Kjarvalsstöðum í Hjalta-
dal, fœdd. 9. 10. 1920 í Langhús-
um í Viðvíkursveit, dóttir hjón-
anna Rósmundar Sveinssonar og
Elísabetar Júlíusdóttur, sem lengst
bjuggu á Kjarvalsstöðum og síðar
í Efra-Asi. Fyrsta barn Oskars og
Maríu fœddist andvana, en upp
komust: Sigurbjörg, fœdd 16. 2.
1946 í Efra-Ási, dáin 23. 5. 1972,
húsfreyja á Sauðárkróki, gift
Braga Hrólfssyni frá Kolgröf og
áttu þau tvo syni: Hrólf og Omar;
Rósamunda, fœdd 6. 3. 1949 í
Efra-Asi, húsfreyja á Sauðárkróki,
gift Haraldi Friðrikssyni banka-
manni. Þau eiga fjögur börn:
Málfríði, Maríu, Friðrik og Fann-
ar. Barnabarnabörnin eru orðin
fimm.
Oskar var jarðsettur frá Sauðár-
krókskirkju25.11.1995.
Fyrir fáeinum dögum átti ég
leið um Hjaltadalinn, lagði upp að
morgni frá Sauðárkróki í norð-
austan kuldasteytingi, en þegar
kom upp í dalinn var mun kyrrara
svo að puntstráin bærðust hóglát-
lega í vegkantinum, þegar ég ók
eftir Garðakotsmelunum og horfði
yfir að bænum Efra-Ási, sem kúrir
undir vanga Ássins og horfir við
sólu, þegar hún vill sýna sig. „-
Átján sólir í Ási, en ein á Fjalli”,
segir gamalt orðtæki úr Hóla-
hreppi og vísar til þess, hversu sól-
ríkt þótti á þeim bæ. Þannig er oft
veðri farið, skjólsælla uppi í daln-
t
um en niðri við sjóinn.
Árið 1940 kom ungur maður
upp í Hjaltadal í vinnumennsku til
Sigurjóns bónda á Ingveldarstöð-
um. Hann var ekki hár í loftinu, en
röskur og snarlegur í fasi, gaman-
samur og hló hjartanlega. Það tók-
ust kynni með honum og heima-
sætunni á Kjarvalsstöóum, Maríu
Rósmundsdóttur. Þá var stríð í
heiminum og útlendur her á Is-
landi, sem olli miklum straum-
hvörfum í þjóðlífinu og kallaði
eftir vinnufúsum höndum. Óskar
og María fóm suður árió 1941 og
hann fór í vinnu hjá setuliðinu um
tveggja ára skeið, hún var í vetrar-
vist hjá Steingrími Steinþórssyni.
En borgarlífið freistaði ekki til
frambúðar, sveitin togaði og 1943
héldu þau aftur norður í heima-
hagana, vom viðloðandi á Kjar-
valsstöðum tvö næstu árin, en vor-
ið 1945 byrjuðu þau búskap á
jarðarhluta Rósmundar í Efra-Ási.
Saman byggðu þeir tengdafeðgar
síðan stórt íbúðarhús árið 1948 og
Rósmundur og Elíasbet komu
þangað um haustið. Þau bjuggu
síðan öll í sambýli meðan Rós-
mundur lifði, eða til 1963, en síð-
an bjuggu Óskar og María áfram
allt til 1976, að þau bmgðu búi og
fluttust til Sauðárkróks, keyptu sér
íbúð að Freyjugötu 10 b og hafa
átt þar heimili síðan. Óskar byrjaði
aó vinna í sútunarverksmiðjuni
Loðskinni degi eftir að hann fiutt-
ist á Krókinn og lauk þar starfs-
degi sínum árið 1990.
Óskar fæddist að Teigum í
Flókadal 24.11. árið 1917, bæ sem
nú er löngu kominn í eyði og fæst-
ir vita lengur hvar stóð. Föður sinn
missti Óskar vorið 1922, þegar
hann drukknaði af þilskipinu
Maríönnu frá Akureyri, sem nær
eingöngu var mönnuð áhöfn úr
Fljótum. Þá dmkknuðu 12 röskir
menn úr sveitinni og var það mikil
blóðtaka fyrir lítið samfélag. En
tveim ámm fyn, þriggja ára gam-
all hafði hann reyndar farið í fóst-
ur til föðursystur sinnar, Sigur-
bjargar í Nesi í Flókadal og manns
hennar Jóns Stefánssonar. Þar ólst
hann síðan upp þar til hann fór að
vinna fyrir sér, á Siglufirði, m.a.
um nokkurt skeið á Hólsbúinu,
einnig í vinnumennsku í Fljótum
og víðar.
Það var fjórbýlt í Efra-Ási á
fyrri hluta búskaparára Óskars og
Maríu og hverjum ábúanda því
þröngur stakkur skorinn um bú-
stærð og áhöfn. Óskar átti því
aldrei stórt bú, en hirðing öll og
umgengni var með sérstökum
snyrtibrag. Starf bóndans átti vel
við hann og ég hygg aö umsýsla
sauðfjár hafi veitt honum mikla á-
nægju. Hann var með þeim sein-
ustu í dalnum að fá sér dráttarvél,
en mér er minnisstætt að hugsa til
þess, að jafnan síðan leit þessi vél
út eins og ný. Hvergi sást smum-
ing eða óhreinindi og vélarhlífin
bónuð.
Þótt fundir okkar Óskars hafi
verið strjálir, hefur kunningsskap-
ur aldrei rofnað í þau vel fjömtíu
ár, sem hann hefur varað. Hann
hófst einhvem tímann á síðsumri
1953 eða 1954. Þá fengu þeir
tengdafeðgar, Rósmundur og Ósk-
ar, leigðar slægjur í Hólaengi út og
niður frá Hofi. Eitthvað var ég
stuttfættur að trítla kringum þá viö
heyskapinn og einn daginn kallar
Óskar mig á eintal, íbygginn á
svip. Mér þótti þetta ískyggilegt
og hugsaði, hvort nú hefði ég gert
einhverjar skammir af mér. En
þetta reyndist ástæðulaus ótti, því
von bráðar dregur Óskar upp dálít-
inn blikkbauk, málaðan fögrum
myndum af byggingum úr útland-
inu. Þetta þótti mér mikil gersemi,
og baukurinn fullur af bláberjum,
en berjaland var næsta lítið á Hofi
og þetta því sjaldfengið sælgæti
fyri mig. „Berin em frá Möllu”,
segir Oskar, og vissi ég þá víst
ekki, hver sú góða kona var. „Og
þú mátt eiga boxið líka”, bætti
hann svo við. Svona geta lítil atvik
greypt sig í huga bamsins og við-
mót fólks til barna gefur oft
nokkra mynd af hjartalagi mann-
eskjunnar. Og Óskar nennti að tala
við böm.
Veturinn 1958-1959, ef ég
man rétt, var farskólinn haldinn í
Efra-Asi. Þótt tvær fjölskyldur
byggju þá í húsinu var samt fund-
ið pláss og stofan gerð að skóla-
stofu. Þótt við krakkamir væmm
ekki sérlega ódæl, má nærri geta
hvílíku ónæði við höfum valdið á
heimilinu, í skollaleik á ganginum
í frímínútum eða einhverjum hasar
og tuski. Einu sinni a.m.k. ollum
við skemmdum í áflogum og bmt-
um vegg í herbergi í íbúð Óskars.
Þá urðum við hræddir og skömm-
uöumst okkar, en húsráðendur
sögðu ekkert. Öðm sinni kastaðist
reyndar í kekki, því Óskar gat ver-
ið verið fijótur að skipta skapi, en
hann erfði það hreint ekki og
næsta dag talaði hann við okkur
kompánlega, jafn í viðmóti sem
áður.
Óskar var jafnan kvikur og
glaðbeittur í fasi. Hann naut þess
aö veita gestum og spjalla, þá var
jafnan gmnnt á gamanseminni og
hláturinn sauð upp svo sérkenni-
lega kitlandi. Hann sótti nokkuð
vinnu út fyrir heimilið á yngri
ámm og var eftirsóttur, því þótt
hann væri smávaxinn og ekki
burðamikill, var hann bæði greið-
vikinn og lagvirkur, duglegur í
vinnu og ósérhlífinn.
Lát Óskars átti sér skamman
aðdraganda. Skyndilegt fráfall
kemur jafnan illa við eftirlifendur.
En horfandi yfir tíma og rúm.
Hvað er þá sælla en fá að hverfa á
braut með slíkum hætti eftir far-
sælt lífsstarf, sem leyst var af
hendi með álúð og trúmennsku og
þurfa ekki að líða hrömun og sjúk-
dóma ellinnar. Eg held, að þess
munum við í rauninni öll óska
okkur.
Maríu, ekkju Óskars, eftirlif-
andi dóttur og öðmm vandamönn-
um votta ég samúð mína. Minn-
ingar mínar um Óskar í Efra-Ási
em allar góðar og mér finnst ég
svolítið auðugri í sálinni að hafa
fengið tækifæri til að kynnast hon-
um.
Hjalti Pálsson frá Hofi.