Feykir - 05.03.2003, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 8/2003
„Og takið þið nú á því piltar”
Kirkjukór Glaumbæjarsóknar syngur undir stjórn Stefáns Gíslasonar.
Minningarhátíð um Jón Bjömsson
tónskáld frá Hafsteinsstöðum, sem
haldin var í Miðgarði 23. febrúar sl.
þótti sérlega velheppnuð, bæði
hvað tal og tóna verðar. Pistlar sem
fluttir vom þóttu mjög áheyrilegir
ekki síst sá frá Siguijóni Tobíassyni
í Geldingarholti. Sigurjón varð við
því að Feykir fengi að birta pistlinn
í heild sinni.
Það var laugardagskvöldið 8. febr-
úar þegar ég kom í Miðgarð til að
mæta á þorrablót Seyluhrepps hins
foma, að séra Gísli í Glaumbæ kom
að máli við mig og spurði hvort ég
væri ekki fáanlegur til að segja nokk-
ur orð um Jón Bjömsson söngstjóra og
vem mína í kirkjukór Glaumbæjar-
kirkju undir hans stjóm. Til stæði að
halda samkomu í tilefni aldarminn-
ingu Jóns. Eitthvað kom þetta flatt upp
á mig, og ég var seinn til svars. Þá
bætti séra Gísli við svona í hálfgerð-
um huggunartón, „þetta þarf nú ekki
að vera langt” og dróst ég á að hugsa
málið.
Og ég fór að hugsa um þennan
tíma, áranna milli 1960 - ‘70 þegar ég
byija í kirkjukór Glaumbæjarkirkju.
Fljótlega kom upp í hugann sú spum-
ing, hvenær ég hafði fyrst tekið eftir
Jóni á Hafsteinsstöðum svo ég vissi
hver hann væri. Sjálfsagt hef ég séð
Jón þegar ég kom til kirkju í Glaumbæ
sem smá strákur en ég man ekki eftir
honum á þeim tíma. Eflaust hefúr það
haft einhver áhrif, að manni var nú
kennt það á þessum tíma að vera ekki
að snúa sér öfúgt í kirkjubekkjunum,
það væri ósiður, en orgelið og kórinn
vom aftast í kirkjunni næst kirkjudyr-
unum, eins og það er enn í dag.
En fljótlega rifjaðist upp, og hugur-
inn reykar fimmtíu ár aftur í tímann.
Þá er ég í bamaskóla í hótel Varma-
hlíð, ansi mikið annað hótel en nú er.
Og ég er í heimavist ásamt fleiri
krökkum. Þá æfði karlakórinn Heimir
i Hótel Vannahlíð á senunni sem var á
norðurvegg salarins, en í suður vegg
nær eldhúsi var lítil lúga fyrir af-
greiðslu. Þar fengum við krakkamir
stundum að vera þegar æfmgar vom
og kannski frekar horfa en hlusta á
kórinn æfa.
Og þama tók ég fyrst eftir mannin-
um sem stóð fyrir framan 30-40 syngj-
andi karla og baðaði út höndunum, og
þama sá ég fyrst stjómað kór. Þeir
vom svo sem sumir meiri að burðum
sem vom þama að syngja, en það var
viss myndugleiki í fari þessa manns
sem stjómaði, og hann hastaði stund-
um á okkur krakkana ef í okkur heyrð-
ist, en sagði jafnffamt að við mættum
vera þama ef við hefðum hljótt.
Þama man ég fyrst Jón Bjömsson
söngstjóra á Hafsteinsstöðum. Og á
þessum kvöldum sofnaði maður út frá
söngnum í Heimi. Svo liðu unglings
árin, ég heyrði Jón á Hafsteinsstöðum
oft nefndan á þessu ámm, hann þótti
atorku bóndi, og ég sá hann í göngum
og réttum svo og á þeim mannamótum
sem vom í sveitinni. En oftast heyrði
maður hann nefndan í sambandi við
söng.
Þegar ég var kominn nálægt tví-
tugu nefndi Halldór á Halldórsstöðum
það einhvem tíman við mig að koma í
kirkjukórinn. Nokkm seinna hittumst
við Jón út á Krók. Jón heilsar mér og
segir svo. „Heyrðu, þú syngur tenór.”
Og áður en ég svara nokkm bætir
hann við „það er kirkjukórsæfing.”
Hann tiltekur tíma og æfingarstað sem
að sjálfsögðu var á Halldórsstöðum,
eins og ævinlega var á þessum tíma og
hafði verið að ég held í tugi ára. Og
svo bætir Jón við. „Þú kemur.”
Þegar ég lít til baka, þá finnst mér
ég sjá þama það sem ég sá síðar, það
er að Jón Bjömsson var ekkert fyrir
það að vera með einhveija vífilengjur
eða fara óþarfa úturkróka, heldur vatt
hann sér í að gera það sem honum
fannst svo augljóst.
Þegar ég byija í kirkjukómum er
þar fólk sem búið var að starfa í lang-
an tíma. Svo samtvinnað er líf þessa
fólks starfi Jóns Bjömssonar að mér
finnist ég þurfa að nafngreina það. Þar
er fyrst að nefna Guðrúnu og Halldór
á Halldórsstöðum, sem opnuðu heim-
ilið sitt þessum félagsskap og veittu að
rausn, Hallfríði og Bjöm í Reykjahlíð,
Ólínu og Gunnlaug í Hátúni, Efemíu í
Sunnuhlíð og Halldór á Seylu.
Ef hægt er að tala um kjölfestu í
þessum félagsskap á þessum árum,
svo slett sé tísku orði nú til dags, þá
var það þetta fólk. Auðvitað var þama
fleira yngra fólk, en á því var meiri
hreyfing, það var í námi og sumt var
að flytja og stofna heimili annarstaðar,
en vissulega ílengdust sumir og aðrir
bættust í hópinn.
A þessum fyrstu æfingum mínum
með kirkjukór Glaumbæjarkirkju lét
Jón mig standa milli Gunnlaugs og
Halldórs. Og þannig átti ég að læra
röddina. Mér fannst þetta basl, en
smátt og smátt lærðist þetta. Jón var
vandvirkur og nákvæmur, en oft þurfti
að leiðrétta tenórinn á þessum ámm.
Eg hef oft hugsað til þess, svo kapp-
samur maður sem Jón Bjömsson var,
hve þolinmæði hans var mikil þegar
hann var að raddkenna.
Á þessum ámm lauk öllum æfing-
um með því að sest var að hlöðnu
kaffiborði í boði húsráðanda á Hall-
dórsstöðum. Og þar vom jafnan
fjörugar umræður um hin ólíkustu
málefni. Organistinn lét ekki sitt eftir
liggja og leiddi þessar umræður ekki
síður en sönginn við hljóðfærið. Hann
hafði skoðanir á öllum málum og
hljóp stundum kapp í umræðumar ef
einhver var til að andmæla. Þessar æf-
ingar líktust því oft ekkert siður mál-
fúndum heldur en söngæfingum.
Seinna færðust kirkjukórsæfmg-
amar út í kirkju. Þá var búið að gera
hana upp að innan og komin rafhitun í
hana, og síðan hafa æfingar oftast ver-
ið haldnar þar. Jón gat orðið snöggur
upp á lagið, og hann var maður mikilla
tilfmninga, en mér fannst hann oftast
sanngjam og hann var ekki langræk-
inn þegar um þennan félagsskap var
að ræða.
Mér fannst tilsvör hans stundum
skondin, og ég held hann hafi notað
þau til að leggja aukna áherslu á orð
sín. Eg var mynntur á slíkt atvik um
daginn. Það var á æfingu og kórinn
var í miðju lagi. Þá hljóðnar orgelið
allt í einu. Ég held að ástæðan hafi ver-
ið að nótnabókin hafi dottið niður og
Jón ætlað að grípa hana. En hvað um
það. Kórinn stein þagnaði og yngri
deild hans fór nú eitthvað að hlæja.
Jón var snöggur til og segir hvasst:
„Þið megið ekki hætta að syngja, þið
verðið að halda áfram, já þó ég detti
dauður niður.”
Já, Jón kunni því betur að fólk lyki
því sem það var byrjað á. Starf
kirkjukórs Glaumbæjarkirkju var fyrst
og fremst við kirkjulegar athafnir í
Glaumbæ á þessum ámm. Þó man ég
eftir að við fómm og sungum við
messur í Hvammskirkju í Laxárdal og
Ketu á Skaga og séra Gunnar predik-
aði. Þetta var bjartan og fagran júní
dag, og eftir messu í Ketu buðu þau
Bjöm og Hrefna öllum til veislu. Þetta
var ánægjuleg ferð. Einnig man ég eft-
ir að við fórum vestur í Bólstaðarhlíð
og sungum þar við messu.
Þegar Jón lét af búskap á Hafsteins-
stöðum flutti hann til Sauðárkróks og
gerðist organisti við Sauðárkróks-
kirkju. Ég man eftir því frá þessum
tíma að hann bauð okkur í tenómum
að koma til sín á raddæfingar út í
Sauðárkrókskirkju. Þar kenndi hann
okkur fleiri sálma en við höfðum að
jafnaði notað og slípaði til það annað
sem betur mátti fara.
Að loknum æfingum var ekki við
annað komandi en að við kæmum
með honum heim á Lindargötuna og
þægjum veitingar. Þar bjó hann þá
ásamt Önnu frá Vindheimum. Þama
fannst mér ég kynnast nýrri hlið á Jóni
Bjömssyni. Þama var hann í hlutverki
gestgjafans, og þau Anna og Jón vom
einstök heim að sækja.
Jón fékkst sem kunnugt var mikið
við tónsmiðar, hann gaf út fimm
nótnabækur með lögum eftir sig. Þess-
ar bækur ritaði hann með eigin hendi
bæði nótur og texta. Bækumar nefndi
hann Skagfirska óma. Hann færði
okkur kórfélögunum þessar bækur,
síðasta heftið kom út 1984. Það hefti
gaf hann okkur áritað þar sem hann