Feykir - 08.03.2006, Blaðsíða 3

10/2006 Feyldr3
Undir Borginni - Rúnar Kristjánsson skrifar
Um góðan íslandsvin
Oft heyrum við talað um menn sem sagðir eru íslandsvinir. Þá er átt við útlendinga sem
tekið hafa ástfóstri við land og þjóð. Menn sem hafa hrifist af sögu okkar og menningu.
í augum slíkra manna hefur íslensk þjóðmenning ávallt staðið fyrir sínu. Mætti margur
í þessu landi huga að þeim vitnisburði, ekki síst nú þegar ýmis öfl virðast vilja níða þá
menningu niður og lítilsvirða þjóðararf okkar.
Nú er orðið nokkuð
hljótt um nöfn manna sem á
sinni tíð voru afburða miklir
fslandsvinir, menn eins og
William Morris, William
Paton Ker og Sir William
Alexander Craigie. Minningu
þessara manna ættu allir góðir
í slendingar aðheiðraásvipaðan
hátt og Grímseyingar heiðra
minningu Daniel Willard
Fiskes, síns velgjörðamanns.
Margt mætti segja um þessa
þrjá íslandsvini sem ég hef hér
nefnt, en ég ætla aðeins að fara
nokkrum orðum um einn
þeirra, Sir William Alexander
Craigie. íslendingur sem þekkti
vel til ævistarfs Craigies, taldi
að hann hefði að mestu unnið
í íslands þágu síðustu tuttugu
ár ævi sinnar. Ritverk hans um
ísland voru þrungin góðvilja til
lands og þjóðar og ekki vann
hann þau verk til að hagnast.
Fyrir bókmenntasöguna The
Ice-landic Sagas sem fyrst kom
út 1913, fékk hann greidd 20
sterlingspund. Hálffi öld síðar
var sala þeirrar bókar enn viss
og stöðug. Það var líka Craigie
sem átti mestan þátt í útgáfu
og aukningu orðabókar þeirrar
sem kennd er við Guðbrand
Vigfússon, þótt sannað þyki
að hún hafi byggst að mestu á
verkum Konráðs Gíslasonar,
enda ædaðist Craigie til að
bókin yrði kennd við hann þó
öðruvísi færi.
En nú vil ég fara nokkrum
orðum um aðkomu Craigies
að tilteknum íslenskum
bókmenntamálum. Margir
munu kannast við vísu Bólu-
Hjálmars:
Blómstrum skreyta leturs lönd
líst mér ellin banni;
von erstirðni helköld hönd
hálfnírœðum manni.
Á sínum tíma var þessi vísa
þýdd á enska tungu af íslensk-
um manni sem flutt hafði
fulltíða vestur um haf. Kom sú
þýðing fr am í bók einni þar sem
Dr. Richard Beck hafði safnað
saman ýmsum þýðingum
íslenskra kvæða á ensku.
Þegar Craigie kom hingað
til lands, ásamt konu sinni, á
Alþingishátíðina 1930, hitti
hann Dr. Richard í Reykjavík
og gaf doktorinn honum þá
eintak af þessari bók. Craigie
sem var flugfær í íslensku og
afar vel að sér um íslenskan
skáldskap, leit í bókina við
fýrsta tækifæri og var ánægður
með margt þar, en þýðinguna á
umræddri visu Bólu-Hjálmars
taldi hann ekki ffambærilega.
Craigie var mikill aðdáandi
Hjálmars og þekkti vel til verka
hans, hafði enda þýtt ýmislegt
eftir hann. Gramdist honum
hvernig farið hafði verið með
þessa ágætu stöku í þýðingunni
og lét þess getið að þar þyrfti að
bæta um. Hugsaði hann sig um
dálitla stund og sagði svo við
viðmælanda sinn: “ Ég held að
betra væri að hafa þetta svona:
To trace with skill
the lettered page
Is now a task too weighty;
The hand must needs
grow stijf with age
When one is five-and-eighty.
Og víst munu flestir telja þetta
góða þýðingu.
Sir William Craigie vann
geysilega mikið verk í þágu
íslenskra bókmennta sem
fýrr segir og mun hann hafa
litið á ísland sem sitt annað
föðurland.
Það var draumur hans
að stuðlun yrði tekin upp
í ljóðagerð enskumælandi
þjóða, að íslenskri fýrirmynd.
Hann reyndi oftast að fýlgja
íslenskum bragreglum í
þýðingum sínum og aðgætti
frumtexta vel í því skyni að
gómsætt* i gott
^ hjá/Jóní/Vcw/ 1 ^
Nú þegar að ráðherrar
landsins hafa opinberlega
tekið í notkun V erið á Eyrinni
sem er miðstöð fiskeldis á
vegum Hólaskóla, ásamt
fleiru, þá kem ég með
uppskrift af Hólableikju.
Hólableikja
4 stk góð bleikjuflök
lOstksveppir
2 stk hvítlauksgeirar
4 msk olivuolia
2 msk sojasósa
2 msk sérrí
2 msk púðursykur
1/2 stk chili (saxað)
saltog pipar
Bleikjuflökin eru snyrt vel og
beinhreinsuð og athugið að
það þarf að plokka bein úr
hnakkastykki. Hvítlaukurinn
er maukaður í blandara ásamt
olívuolíunni, 2/3 af hvítlauks-
olíunni er hellt í eldfast form
og dreift vel úr henni. Þá er
sojasósu, sérríi, púðursykri,
chili og afgangnum af hvít-
lauksolíunni blandað saman í
skál. Sveppirnir eru skornir í
sneiðar og lagðir í eldfasta
forrnið sem áður var getið.
Bleikjuflökin eru skorin í
tvennt til þrennt eftir smekk
og lögð ofan á sveppina með
roðið upp. Kryddað yfir með
salti og pipar og sojakrydd-
blöndunni sem búið var að
blanda í skál er ausið yfir
silunginn með matskeið. Bakið
í 120 gráðu heitum ofni í 15-20
mínútur.
Lauksulta með bökuðwn
silungi
6 stk laukur
1/2 flaska rauðvín
2 bollarsykur
2 bollar hlynssiróp
1/2 msk koriander fræ
2 msk smjör
Laukurinn skrældur og skorinn
í sneiðar. Smjörið brætt í potti
og laukurinn settur út í og
látinn linast - ekki brúnast! Þá
er rauðvíninu, sykrinum,
hlynssírópinu og koriander
fræjunum bætt útí og látið
malla á vægum hita þar til
vökvinn er að mestu horfinn
og innihald pottsins orðið að
sultu. Má bera ffam heitt eða
kalt með silungnum.
Hvítlaukskartöflur
6 stk stórar kartöflur
4 stk hvítlauksrif
halda kenningum og orðsmíði
til eins mikillar fúllnustu og
honum var unnt. Þegar hann
var hátt á níræðisaldri sá hann
enska þýðingu á vísu Arnórs
jarlaskálds í Þorfinnsdrápu:
Björt verður sól að svartri,
sökkrfold í mar dökkvan,
brestr erfiði Austra,
allr glymr sœráfiöllum,
áðr at Eyjum fríðri
(inndróttar) Þotfinni
(þeim hjálpi goð geymi)
gœðingr mynifœðask.
Ekki var Craigie ánægður
með þýðinguna, en einmitt
þetta erindi úr Þorfinnsdrápu
taldi SigurðurNordal ort undir
beinum áhrifum ffá Völuspá (
sbr. sígr fold í mar, sökkr fold í
mar)
Craigie orti erindið upp á
ensku, sendi það til Snæbjarnar
Jónssonar með þeim orðum
að skárri væri þessi þýðing
en hin. Þýðing Craigies var
eftirfarandi:
The shining sun shall darken,
The land sink in the main,
The waves o'erfiow the hiU-tops,
The heavens be rent in twain,
Before upon these islands
Shall come again to reign
A nobler earl than Thorfinn;
May God him longsustain.
Ætti að sjást á þessum
dæmum, að skilningur Sir
Williams Craigie á íslenskri
bragsmíði var skýr og sór sig
í ættina á þjóðlega vísu. Þessi
ágæti íslandsvinur lést 1957, þá
nýorðinn níræður að aldri.
Það væri gott ef íslenskir
4 msk olívuolía
1 búntsteinselja
I peli rjómi
saltog pipar
Kartöflurnar eru þvegnar
mjög vel og skornar í sneiðar
eða báta. Olívuolía, steinselja
og hvítlauksrif rnaukuð
saman í blandara og hellt í
eldfast form, dreift vel úr.
Kartöflurnar settar í formið
og velt vel upp úr olíunni,
kryddað yfir með salti og
pipar, rjóma hellt yfir og
bakað í 30-40 mín við 150
gráður. Verði ykkur að góðu!
Kveðja, Jón Daníel
BFeykir hefur fcngið
Krók til að sjá um
matarhorn í Feyki
og er upplagt að
áskrifendur setji
upp kokkhúfuna og
reyni sig við uppskriftir Jóns. Hrá-
efnið sem Jón Dan notar er hægt að
nálgast í Skagfirðingabúð.
bókmenntamenn væru allir
jafn tryggir og hollir andlegum
þjóðarauði okkar og menn
eins og Sir William Alexander
Craigie og hans líkar voru á
sinni tíð. Þá hygg ég að margt
væri í betra horfi í þeim málum
en verið hefur í seinni tíð.
Má með sanni segja um
Craigieaðhann hafi orðið vinur
íslenskrar þjóðmenningar aflífi
og sál. Honum var það ánægja
og skylda að gera veg hennar
sem mestan. Hann elskaði mál
okkar og hyllti fegurð íslenskrar
tungu til hinstu stundar:
Sir William Craigie
came asfriend
and called it pleasure-duty.
He loved our tongue
and to the end
was taken by its beauty.
Megum við eignast sem
flesta slíka að vinum og
velunnurum.
Rúnar Kristjánsson
molar
Körfubíll í Skacjafjörd
Fyrir skömmu bættist við
tækjabúnað Brunavarna
Skagafjarðar. Þar er um að
ræða körfubíl af gerðinni
Volvo F720 árgerð 1983 og
með lyftugetu upp á 22.7
m. Bíllinn var keyptur af
Slökkviliði Akureyrar og er í
góðu ástandi.
Körfubíllinn mun auka
til muna getu slökkviliðins
til björgunar og aðra vinnu
við hærri byggingar og
með henni eykst til muna
öryggi slökkviliðsmanna við
slökkvistörf auk þess sem
öryggi íbúa sveitarfélagsins
eykst, eins og segir í fréttinni.
EflausthafaKróksararþegar
orðið varir við körfubílinn
því slökkviliðsmenn hafa
verið við æfingar á honum
víðsvegar um bæinn.
Róbert þjálfar Neista
Neisti í Hofsósi eru búnir
að ganga frá ráðningu á
þjálfara fýrir m.fl. karla, en
liðið leikur í sama riðli og
Tindastóll og Hvöt.
Róbert Haraldsson sem
þjálfaði Hvöt frá Blönduósi
sl. keppnistímabil varð
fyrir valinu og eftir því sem
fregnir herma tók hann við
liðinu 1. mars sl. Róbert
hefur farið nokkuð víða á
knattspyrnuvellinum og verið
með fjölda liða.