Feykir - 03.12.2009, Side 5

45/2009 Feykir 5
AÐSEND GREIN
Páll Dagbjartsson skrifar
Sundlaugín í Varmahlíð 70 ára
Á þessu ári, eða nánar
tiltekið hinn 20. ágúst s.l.
voru 70 ár liðin frá þvf að
fyrsti sundmaðurinn stakk
sér til sunds í laugina í
Varmahlíð, sem þá var
reyndar ekki fullgerð.
I Sýslunefndarsögu Skag-
flrðinga, sem Kristmundur
Bjarnason skrifaði, segir
skemmtilega frá þessum at-
burðum og langar mig að bera
þar niður í valda kafla.
„Ríkið keypti Reykjarhólsgarð,
þ.e. allt hitasvæðið austan í
Reykjarhóli og ríflega það, í
þeim tilgangi að koma þar upp
héraðsskóla. Það varþví ekki að
ófyrirsynju, aðfyrst vœri hugað
að gerð sundlaugar þar. Jónas
frá Hriflu barðist manna mest
fyrir því að styrkur fengist til
sundlaugarinnar á öndverðu ári
1939, sem og tókst. Var honum
ríkt í hug að unglingakennsla
hœfist í Varmahlíð þegar haustið
1939, einkum í sundi, og hafði
augastað á einum „af bestu
sundmönnum landsins". ( eins
og segir í textanum ). Taldi
Jónas líklegt að hœgtyrði „að fá
svo sem 20 unglinga í 6 mánuði
og byrja þannig skólann", eins og
fyrr segir. Ekkert varð þó úr
þessu að sinni. Hins vegar var
hafist handa um sundlaugar-
gerð 1938 ogfram haldið vorið
1939 að fengnu loforði um
opinberan styrk, og verkinu lauk
að miklu leyti þá um sumarið.
Til sundlaugarinnar var þá
varið um 10.000,- (tíu þúsund
krónum). Framlög innan-
héraðsmanna námu 4.000,-
krónum og styrkur ríkissjóðs
2.500,- krónum. Hitt var tekið
að láni. Fjöldi Seylhreppinga gaf
vinnu við sundlaugina, alls 23
dagsverk, unnu af sér félags-
gjöld með 32 dagsverkum. “
Það er athyglisvert að velta
fyrir sér kostnaðartölunum
fyrir 70 árum og þeim hugs-
unarhætti sem þá tíðkaðist, að
leggja fram sjálfboðavinnu til
að mannvirkið risi af grunni.
Sem betur fer þá er slíkt enn við
lýði, sérstaklega í íþrótta- og
ungmennafélagshreyfingunni,
þó annríki og hraði sam-
félagsins sé með öðrum brag
nú. En áfram skal vitna í
sýslunefndarsöguna.
„ -Eftir mitt sumar var lokið
við að steypa sundlaugina, sem
var 33,33 m löng 12,50 m breið.
Mesta dýpt 3.03 m, grynnst 0,83
m.
Sunnudaginn 20. ágúst var
haldinn afarfjölmenn samkoma
í Varmahlíð, vígsluhátíð sund-
laugarinnar. Hátíðin hófst á
guðsþjónustu. Séra Tryggvi H.
Kvaran á Mœlifelli embættaði,
Karlakór Sauðárkróks annaðist
söng. Síðan tóku margir til máls:
Árni J. Hafstað, Vík, Pálmi
Hannesson rektor, Gísli Jónasson
kennari Reykjavík, „ afhenti
um leið dýrindisbikar, sem
árlega skyldi keppt um á
samkomum Varmahlíðar-
félagsins eftir tilskyldum
reglum“. SkagfirðingaríReykja-
vík gáfu gripinn, Grettisbik-
arinrí'.
Það má skjóta því hér inn
að Grettissundið var 500 m
langt með frjálsri aðferð.
Grettissundið hefur farið að
mestu fram árlega eins og
reglur sögðu til um. Ekki ætíð
í sundlauginni í Varmahfíð,
heldur einnig og oftar í
sundlauginni á Sauðárkróki
eftir að hún var tekin í notkun.
Til er skráð heimild um þessa
sundkeppni og er varðveitt á
Héraðsskjalasafninu að því ég
best veit.
Að lokum er hér stutt
tilvitnun í lýsingu á þessum
vígsludegi Sundlaugarinnar í
Varmahlíð. Það voru fluttar
margar ræður og svo segir:
„...að lokum flutti Hermann
Jónasson forsætisráðherra,
vígsluræðuna. Að því búnu
stakk Jónas Halldórsson sund-
kappi sérfyrstur í laugina, síðan
hver af öðrum, karlar og konur.
Sundið var þreytt lengi dags við
hrifningu áhorfenda.
Vorið 1940 var sundlaugin
fullgerð. Sundskýlum var
hróflað upp úr mótatimbri
vestan við laugina. Stóð svo
árum saman. “
Ýmsar endurbætur hafa
verið gerðar á sundlauginni og
aðstöðu við hana í tímans rás.
Síðast nýir búningsklefar
norðan við laugina sem þjóna
bæði sundlauginni og íþrótta-
salnum. Þær framkvæmdir
stóðu yfir á árunum 1987 til
1995. Eitt er það þó sem staðist
hefur tímans tönn að mestu ,en
það er sundlaugarkerið sjálft,
sem er hið sama sem í upphafi
var steypt vorið 1939. Þar hefur
svo sannarlega verið vandað til
verka. Búið er að fylla upp í
dýpi laugarinnar, þannig að
mesta dýpt nú er 1,80 m, og
svo var steyptur milliveggur
sem skiptir laugarkerinu í 25 m
sund- og keppnislaug og hins
vegar grunna barnalaug, með
mesta dýpi 1,1 m. Þar er
staðsett lítil rennibraut.
Hinn lO.júlí 1973 samþykkti
Sýslunefnd Skagafjarðarsýslu
eftirfarandi:
„Þar sem flest sveitarfélög í
sýslunni hafa nú sameinast um
stofnun skóla í Varmahlíð,
heimilar sýslunefnd stjórn
Varmahlíðar að afhenda
eigendum hins nýja skóla í
Varmahlíð sundlaugina til
fullrar eignar og afnota ogganga
frá samningum þar að lútandi. “
Með þessari samþykkt má
segja að hinu upphaflega
markmiði hafi verið náð, sem
sagt að sundlaugin þjónaði
fyrst og fremst skóla sem risi í
Varmahlíð á héraðsgrunni.
Sundlaugin er nú rekin sem
hluti skólamannvirkjanna í
Varmahlíð af Akrahreppi og
Sveitarfélaginu Skagafirði.
Aðsókn almennra sundgesta
að lauginni hefur verið að
aukast jafnt og þétt á
undanfömum árum, en árið
2007 komu 14.266 sundgestir,
árið 2008 15.600 gestir og
fýrstu 11 mánuði þessa árs hafa
17.480 sundgestir heimsótt
sundlaugina og eru nemendur
skólans ekki meðtaldir á
skólatíma. Sundlaugin í
Varmahlíð er gott mannvirki
og mikil heilsulind fyrir þá sem
njóta vilja og vinsæll
viðkomustaður þeirra fjöl-
mörgu ferðamanna sem fara
um Varmahlíð á hverju ári og
svo verður örugglega um
ókomna tíð.
12. nóvember 2009
Páll Dagbjartsson
skólastjóri Varmahlíð