Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1957, Side 17

Alþingiskosniugar 1956
15
geta á þennan hátt ekki orðið jafnari hlutfallstölunni. Uppbótarþingsætunum er
nú útlilutað til þingflokka eftir útkomunum við þessar deilingar, þannig að fyrsta
uppbótarþingsætið fellur til þess þingflokks, sem hæsta á útkomuna, annað til
þess, sem á hana næstliæsta, og síðan áfram eftir hæð útkomutalnanna, unz eitt
uppbótarþingsæti hefur fallið á hverja þeirra. Þó er hér á gerð sú takmörkun, að
ekki er úthlutað nema 11 uppbótarþingsætum, hversu mörgum sætum sem þá
kynni að vera eftir að úthluta til þess að ná sem mestum jöfnuði við hlutfallstöluna
fyrir alla þingflokka. í töflu V A (bls. 34) er sýnt, hvernig uppbótarþingsætum
hefur verið úthlutað til flokkanna við kosningarnar 1956, og jafnframt sýnt, hvernig
úthlutunin hefði orðið, ef haldið hefði verið áfram að úthluta uppbótarþingsætum
þangað til fenginn hefði verið sem mestur jöfnuður við Framsóknarflokkinn.
Af uppbótarþingsætunum, sem útlilutað var 1956, hlaut Alþýðubandalagið 5,
Alþýðuflokkurinn 4 og Sjálfstæðisflokkurinn 2. Varð þá þingmannatala flokkanna
og meðaltal atkvæða á hvern þingmann svo sem hér segir:
Þing- Atkvœðamagn
menn á þingmann
Sjálfstæðisflokkur 19 1 84310/1b
Framsóknarflokkur 17 760%
Alþýðubandalag 8 1 982%
Alþýðuflokkur 8 1 894%
Ef halda hefði átt áfram að úthluta uppbótarþingsætum, þangað til fenginn
væri sem mestur jöfnuður fyrir alla þingflokka, þá hefði, eins og sjá má af töflu
V A (bls. 34), orðið að úthluta 49 Jnngsætum í viðbót eða alls 60 uppbótarþing-
sætum. Af þessurn 49 viðbótarsætum hefðu 26 farið til Sjálfstæðisflokksins, 11 til
Alþýðuflokksins og 12 til Alþýðubandalagsins.
Til þess að finna, hverjir frambjóðendur Jjingflokks, sem ekki hafa náð kosn-
ingu í kjördæmum, skuli fá uppbótarþingsæti, er farið eftir persónulegri atkvæða-
tölu þeirra í kjördæmunum, en þó getur þingflokkurinn einnig haft nokkur álirif
á það með því að senda landskjörstjórn skrá yfir frambjóðendur flokksins í þeirri
röð, er flokkurinn óskar, að þeir hljóti uppbótarsæti. Ekki koma til greina sem
uppbótarþingmenn fyrir sama flokk fleiri en einn frambjóðandi í kjördæmi, og er
það sá, sem hæsta hefur persónulega atkvæðatölu, ef um fleiri en einn er að gera.
Frambjóðendum hvers flokks, sem til greina geta komið sem uppbótarþingmenn,
raðar landskjörstjórn sumpart beinlínis eftir atkvæðatölu þeirra, sumpart eftir
atkvæðatölunni í hlutfalli við gild atkvæði, og sumpart, ef svo ber undir, eftir
óskum hlutaðeigandi þingflokks. Efstur verður sá, sem hefur hæsta atkvæðatölu,
næstefstur sá, sem að honum frágengnum hefur hæsta atkvæðatölu í hlutfalli við
gild atkvæði í kjördæminu, þriðji sá, sem þingflokkurinn kann að liafa sett efstan
á raðaðan landslista, fjórði sá, sem hefur hæsta atkvæðatölu þeirra, sem eftir eru,
fimmti sá, sem hefur hana hlutfallslega hæsta, sjötti sá, sem er næstefstur á röðuð-
um landslista o. s. frv. Eftir þessari röð eru svo valdir uppbótarþingmenn flokksins.
í töflu V B (bls. 35) er sýnt, hvernig frambjóðendum Alþýðubandalagsins, Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðisflokksins var raðað að þessu leyti. — Þess ber að geta, að
við kosningarnar 1956 var ekki um að ræða röðun á landslista af hálfu neins flokks,
er hafði menn í framboði.
í töflu Y C (bls. 36) er skýrt frá, hvaða frambjóðendur hlutu uppbótarþing-
sætin og hverjir urðu varamenn.
Engar aukakosningar áttu sér stað á tímabilinu milli almennra kosninga 1953
og 1956.