Þjóðmál - 01.03.2008, Side 46

44 Þjóðmál VoR 2008
afskipti. ríkisvaldsins. af. því .. Til. dæmis.
má. nefna. að. ólíkt. því. sem. gerist. í. Sviss.
eru. heilbrigðistryggingar,. sem. fyrr. segir,.
gjarnan. greiddar. af. atvinnurekendum.
í. Bandaríkjunum,. en. slíkt. hefur. marga.
ókosti.í.för.með.sér ..Einnig.má.á.það.benda.
að.umsvif.hins.opinbera.í.hinu.bandaríska.
kerfi.eru.alls.ekki.lítil.eins.og.oft.er.látið.í.
veðri.vaka ..Varðandi. fátækt. fólk.hefur.hið.
opinbera. leyst. frjálsa. góðgerðarstarfsemi.
af. hólmi. með. alríkisbákninu. Medicaid
og. öldruðum. á. alríkiskerfið. Medicare. að.
nafninu.til.að.sinna .
Einkaframtakið.á.heima
í.heilbrigðiskerfinu
Íslendingar. hafa. takmarkaða. reynslu.af. því. að. þiggja. heilbrigðisþjónustu. af.
einkaaðilum ..Í.raun.má.segja.að.gleraugu.og.
önnur.sjóntæki.og.sjóntækni.séu.eini.afkimi.
íslenska. heilbrigðiskerfisins. sem. hefur.
fengið. að.þróast. að.mestu. leyti. án.beinna.
og. fjárhagslegra. afskipta. hins. opinbera. af.
rekstri.og.vöruúrvali ..
Heyrnartæki.standa.nú.einnig.til.boða.hjá.
einkaaðilum ..Sú.nýbreytni.olli.meðal.annars.
því. á. sínum. tíma. að. biðlistar. eftir. þeim.
þurrkuðust. út .. Lýtalækningar,. bæklunar-
aðgerðir. og. sitthvað. fleira. sem. telst. ekki.
til. lífsnauðsynlegrar. heilbrigðisþjónustu.
stendur.einnig. til.boða.hjá.einkaaðilum .. Í.
heild.er. samt.um.að.ræða.mjög.afmörkuð.
svið.og.því.þarf.að.breyta .
Íslenska. heilbrigðiskerfið. líður. fyrir.
sömu.einkenni.og.miðstýrð.ríkisrekin.heil-
brigðiskerfi. í. öðrum. iðnvæddum. ríkjum ..
Það. vex. hlutfallslega. í. kostnaði. langt.
umfram. aðra. þjónustu. (gjarnan. umfram.
bæði.hagvöxt. og. tekjur. ríkisins),. er. þungt.
og. svifaseint,. skammtar.með.biðlistum,.er.
stanslaust. bitbein. í. pólitískri. umræðu. og.
iðulega.kastað.eins.og.heitri.kartöflu.á.milli.
stjórnmálamanna.og.yfirmanna.sjúkrahúsa.
í. því. skyni. að. forðast. (eðlilega). slæmt. al-
menningsálit ..
Engin.sérstök.ástæða.er.til.að.þetta.verði.
svona. áfram .. Íslendingar. þurfa. heldur.
ekki.að. líta.vestur. til.Bandaríkjanna.þegar.
kemur. að. innblæstri. fyrir. endurbætur. á.
heilbrigðiskerfinu ..Svíar,.Danir,.Þjóðverjar,.
Frakkar,.Ástralir.og.Hollendingar.hafa.allir.
gert. tilraunir. til. að.hleypa.einkaaðilum.að.
sínum. kerfum. og. sjálfsagt. er. margt. hægt.
að. læra. af. þeim. tilraunum .. Sjálfur. hallast.
ég. að. því. að. Íslendingar. reyni. að. læra. af.
fordæmi.Svía.en.stefni.svo.hratt.og.ótrauðir.
í.átt.að. svissneska.módelinu,. samhliða.því.
að.fagna.bandarískum.viðhorfum.gagnvart.
frumkvöðlastarfsemi. sem. niðurgreiðist.
gjarnan. af. ríkum. sjúklingum. í. leit. að. því.
besta.sem.finnst .
Eitt. er. víst:. Gagnger. endurskoðun. hins.
íslenska. heilbrigðiskerfis. með. það. að.
markmiði. að. auka. hlutdeild. einkaaðila. í.
veitingu.þjónustu.og.einstaklinga.í.greiðslu.
þjónustu.þarf.að.hefjast.hið.fyrsta,.áður.en.
Íslendingar. brenna. inni. með. óhagganlegt.
kerfi. sem. enginn. vill. kannast. við. að. hafa.
hannað. og. komið. á. laggirnar .. Þessa. lexíu.
hafa. stjórnmálamenn. um. víða. veröld. lært.
af. illri. nauðsyn .. Íslenskir. stjórnmálamenn.
þurfa.að.hefjast.handa.sem.fyrst.ef.ætlunin.
er.að.forðast.þær.ógöngur .
Helstu.heimildir:
Hjertquvist,.Johan ..2002 ..The Health Care Revolution in Stockholm: A
short personal introduction to change..Timbro,.Stockholm .
Goodman,.John.C ..2005 ..Health Care in a Free Society: Rebutting
the Myths of National Health Insurance..Vefslóð:.http://www .cato .
org/pub_display .php?pub_id=3627.(skoðað.28 ..janúar.2008) ..Cato.
Institute,.Washington.DC .
Frit sygehusvalg og behandlingsgaranti..Vefslóð:.http://borger .
dk/forside/sundhed-og-sygdom/patientrettigheder-og-klager/frit-
sygehusvalg-og-ventetider.(skoðað.20 ..janúar.2008) .
Danskernes holdning til privat finansiering af sundhedsydelser — gratis
eller godt?.Útgefið.27 ..október.2007 ..CEPOS.-.Center.for.Politiske.
Studier,.Copenhagen ..
Kohout,.Pavel ..2005 ..A Minister-Free Health Care System..Vefslóð:.
http://www .tcsdaily .com/article .aspx?id=011105F.(skoðað.20 ..janúar.
2008) .
The Swiss Healthcare System (2002)..Vefslóð:.http://www .civitas .
org .uk/pdf/Switzerland .pdf.(skoðað.20 ..janúar.2008) ..Civitas:.The.
Institute.for.the.Study.of.Civil.Society,.London .
Tanner,.Michael.D ..2007 ..Cancer Society’s Deadly Medicine..Vefslóð:.
http://www .cato .org/pub_display .php?pub_id=8693.(skoðað.28 ..
janúar.2008) ..Cato.Institute,.Washington.DC .