Skólavarðan - 01.05.2004, Blaðsíða 17

ÚTIVERA BARNA
17
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 4. ÁRG. 2004
Áslaug Jóhannsdóttir leikskólakenn-
ari og M.Ed. í uppeldis- og menntunar-
fræði valdi sér að meistaraprófsverk-
efni að skoða útileiki fimm ára stúlkna
og drengja í tveimur leikskólum. Niður-
stöðurnar eru forvitnilegar en ekki síð-
ur sú aðferð sem Áslaug notaði sem
og nýstárlegar skoðanir hennar á gildi
útiveru.
Áslaug útskrifaðist frá Fósturskóla Ís-
lands 1978, lauk framhaldsnámi í stjórn-
un frá Kennaraháskóla Íslands 1998 og
mastersnámi frá sama skóla árið 2003.
„Kveikjan að verkefninu er fyrst og
fremst áhugi á útileikjum,“ segir Áslaug
aðspurð um verkefnið. „Svo varð ég að
afmarka mig og þá kom upp sú hugmynd
að skoða muninn á útileikjum stúlkna og
drengja. Ég hafði líka áhuga á hvernig-
leikjamenning erfist frá kynslóð til kyn-
slóðar. Ég held hún geri það helst úti við,
þar sem börnin eru frjáls. Að auki hef ég
mikinn áhuga á hugmyndinni um „útilofts-
leikskóla". Ég vil leggja meiri áherslu á að
börn séu úti við en því miður sýnist mér
sem dregið hafi úr útiveru í leikskólum, án
þess að ég viti það fyrir víst.“
Frelsi barna til að skipuleggja eigin leiki
sé virt
Áslaug vann rannsókn sína í leikskólum
sem hún kallar Stóruborg og Kynjaborg.
Hún fór nítján sinnum í heimsókn á um
þremur vikum, ýmist einu sinni eða tvisvar
á dag, og fylgdist með börnunum að leik
úti við í eina til tvær klukkustundir í senn.
Þá tók hún jafnframt viðtöl við börnin. „Á
Stóruborg var átak í gangi með að kenna
börnunum hópleiki,“ segir Áslaug, „og
börnin þar þekktu fleiri leiki en börnin á
Kynjaborg, svo þetta skilaði sér greinilega.
Leikjamynstrið í leikskólunum tveimur var
ólíkt af fleiri ástæðum og stærstu áhrifa-
valdarnir voru mismunandi útiaðstaða og
fjöldi barna úti við á hvorum stað fyrir sig.
Ég tók sérstaklega eftir að á Stóruborg
voru öll börnin úti samtímis og það hafði
þau áhrif að þau skiptu oft um leikfélaga
og leiki. Á Kynjaborg voru hins vegar fá
börn úti samtímis og þar var meiri yfirveg-
un í leiknum, börnin skiptu nánast aldrei
um félaga og þar ríkti meiri ró. Strákar
og stelpur léku sér aftur á móti lítið sam-
an á Kynjaborg. Það var greinilegt að þau
þekktust ekki.“
Að mati Áslaugar er heppilegra að fá
börn séu úti í einu. „Þegar börnin eru mjög
mörg er mikið áreiti og hávaði. Ég held að
útivera eigi að vera hvíld frá þessum litlu
lokuðu rýmum sem börn dvelja svo mik-
ið í. Ég held einnig að það sé kostur að
hafa ekki of mikið í boði af tilbúnum leik-
tækjum og leikföngum. Á Stóruborg var
oft mikil rekistefna út af leiktækjum sem
miklu minna var um á Kynjaborg, enda
færri börn um hvern hlut og auk þess lögð
áhersla á fábreytni í tækjakosti.“
Í rannsókninni kom fram að öllum
börnunum finnst gaman úti. „Mér virðist
að börn fari ekki jafnmikið út og áður var
vegna þess að þá „séu þau ekki að gera
neitt sérstakt“. Að þar sé ekkert uppeldis-
Útileikir leikskólabarna og gildi markvissra viðtala við leikskólabörn
Dyggustu notendur þjónustunnar hafa
ekkert um hana að segja
Áslaug Jóhannsdóttir
Útileiksvæði eru heppileg og ef til vill vannýtt til
rannsókna á atferli barna. Þar sýna börn hver
þau eru og leika sér óheft og frjáls.