Skólavarðan - 01.02.2006, Blaðsíða 11

SKÓLAVARÐAN 1.TBL. 6. ÁRG. 2006
Námið var alltaf ótrúlega spennandi.
Kannski vegna þess að ég var þetta
gamall. Allt vakti áhuga minn. Þeir sem
ekki þekkja til átta sig e.t.v. ekki á því
að þarna er maður staddur í 100 þúsund
manna bæ og nemendur háskólans eru
kannski 40 þúsund. Sem nemandi, sama
í hvaða deild, hefur maður líka aðgang
að öðrum deildum: tugum ef ekki
hundruðum tónlistarnámskeiða á hverri
önn, bókasafninu, námskeiðum í öðrum
deildum háskólans, tónleikum, fyrirlestrum
og uppákomum af öllu mögulegu tagi og
yfirleitt öllu sem svona menntasamfélag
hefur upp á að bjóða og hvergi er að
finna annars staðar. Ég sat kúrsa í sálar-
fræði, heimspeki, bókmenntafræði, kvik-
myndafræði og hverju því sem mér fannst
áhugavert. Ekki skipti endilega máli hvort
viðkomandi námskeið var hluti af minni
námsbraut, ef ég hafði áhuga á því sem
fjallað var um. Ég áttaði mig fljótlega
á svolítilli pólitík sem fólst í því að ef ég
hafði lánasjóðinn góðan, það er svo lengi
sem ég skilaði góðum einkunnum og
plönum um framvindu námsins, þá gat ég
sótt þann fróðleik og þá menntun sem mér
hugnaðist. Til að byrja með var ég fyrst og
fremst bara þakklátur fyrir að vera á þess-
um dásamlega stað og einbeitti mér að því
að fóta mig, því auðvitað var námið fyrst
í stað afskaplega krefjandi. Plönin voru
framan af ekki önnur en að klára annirnar.
Þegar ég hafði lokið meistaranámi urðu
svolítil tímamót því talsverð brekka var að
leggja í doktorinn. Einn möguleiki var að
klára tilskilin námskeið, fara heim og vinna
lokaverkefni þar. Það leist mér ekki á. Við
ákváðum að setja undir okkur hausinn og
klára dæmið. Ég sé ekki eftir því. Ég þekki
mörg dæmi um fólk sem lent hefur á kafi
í vinnu með lokaritgerð á bakinu og hefur
þurft að vinna nætur og helgar með fullri
vinnu til að ljúka.
Ég fékk strax hlutastarf við heimkomuna
og enn og aftur var Anna Magnúsdóttir að
verki. Hún hafði sagt Stefáni Edelstein frá
mér og hann hringdi og bauð mér kennslu.
Úti hafði ég lært raftónlist og kenndi
hana hjá Stefáni í Tónmenntaskólanum.
Smátt og smátt var ég svo kominn í fulla
vinnu við kennslu, við Tónmenntaskólann,
tónmenntakennaradeild Tónlistarskóla
Reykjavíkur og við minn gamla skóla, Tón-
skóla Sigursveins.“
Vefur og fyrirtæki verða til
Það hafði alltaf verið grunnt á tölvu- og
tækniáhuga hjá Jóni Hrólfi og í desember
árið 1994 uppgötvaði hann að hægt
var að setja upp vefi án þess að kunna
tölvuforritun. „Þá bjó ég til músík.is“, segir
hann. „Hugmyndin var og er einfaldlega
sú að safna á einn stað vísunum í vefsíður
um allt sem varðar íslenska tónlist.
Ísland hefur þá sérstöðu að vera lítið
en tæknivætt samfélag og tónlistarlífið
í landinu er ungt. Ég sá fyrir mér að við
gætum náð utan um það nánast allt.“ Jón
Hrólfur sinnti vefnum einn fyrstu árin en
laust eftir miðjan tíunda áratuginn kynntist
hann dr. Bjarka Sveinbjörnssyni sem nú
starfar sem tónlistarstjóri Ríkisútvarpsins.
Bjarki hafði lært tónvísindi (musicology)
í Álaborg og átti fjölbreyttan feril í tónlist
að baki. Tónvísindi eru nokkurs konar
sagnfræði tónlistarinnar og Bjarki var með
svipaðar hugmyndir og Jón Hrólfur um að
miðla upplýsingum um íslenska tónlist
og tónlistararf á Netinu. „Hann var með
verkefni í gangi sem gekk út á að birta
myndir af tónlistarhandritum og við vorum
samstíga í þeirri hugsun að hægt væri að
ná utan um þetta og ef til vill gengi betur
að sækja fé til vinnunnar ef við leiddum
saman hesta okkar. Við fórum að mjaka
þessu áfram og stofnuðum fyrirtækið
Músík og saga árið 2000. Burðarverkefni
þess eru annars vegar músík.is og hins
vegar Ísmús sem Bjarki hafði fengið
hugmyndina að árið 1994, en það er
rannsóknartæki sem ætlað er að auðvelda
almenningi og vísindamönnum aðgengi
að íslenskum músík- og menningararfi.“
Í Ísmús eru þrír gagnagrunnar og sá
fjórði er í bígerð: Handrit og prent sem
inniheldur myndir af nótnahandritum
allt frá 12. öld og nótnabókum frá
upphafi prentiðnaðar á Íslandi, í öðru
lagi Hljóðrit sem heldur utan um elstu
varðveittar hljóðritanir á Íslandi og er
ómetanleg heimild um flutningshætti og
söngmáta fyrr á tímum og í þriðja lagi
Munnleg geymd sem veitir aðgang að
þjóðfræðahljóðritunum Árnastofnunar
sem safnað var á síðari hluta 20. aldar,
alls um 2000 klst. Þá er unnið hörðum
höndum að því að fullgera fjórða gagna-
grunninn sem er þjóðlagasafn sr. Bjarna
Þorsteinssonar. „Að þessu viðbættu eru
mörg fleiri verkefni framundan,“ segir Jón
Hrólfur, „svo sem Tónlistarsaga Reykja-
víkur sem Baldur Andrésson skráði um
miðja síðustu öld og er til í handriti.“
Bitnar á tónlistarnemendum
Svo sem áður er nefnt sinnir Jón Hrólfur
nú ýmsum verkefnum fyrir Félag tónlistar-
skólakennara í fæðingarorlofi formanns-
ins, Sigrúnar Grendal. Varaformaðurinn,
Árni Sigurbjarnason, glímir við kjaramálin
og erlent samstarf en Jón Hrólfur er
meira í málefnum sem snúa að faglegu
hliðinni, situr til dæmis í Tónlistarráði,
samstarfsnefnd tónlistarfræðslunnar og
fleiri nefndum auk þess að vera formaður
skólamálanefndar félagsins. Að sögn Jóns
Hrólfs er ekkert áhlaupaverk að leysa
Sigrúnu af: „Sigrún er margra manna
maki. Við Árni eigum fullt í fangi með
þetta,“ segir hann og hlær. „En það er
margt að gerast í félaginu. Ef við byrjum
á faglegu málunum þá má nefna vinnu
skólamálanefndar en hún er að skoða
yngri barna kennsluna um þessar mundir
og fyrirhuguð er ráðstefna um þau mál.
Einnig erum við að ræða fullorðinsfræðslu.
Á báðum þessum sviðum tel ég að
tónlistarskólarnir eigi sóknarfæri. Það er
skýrt í lögum að tónlistarfræðslan er á
framfæri sveitarfélaganna, þau eru hins
vegar með hártoganir sem ekki sér fyrir
endann á, þar er trúlega einhver taktík í
gangi sem menn mér fróðari geta betur
skýrt. Hvernig sem það er þá bitnar
þetta á tónlistarnemum og það er mikið
fagnaðarefni að þeir skuli vera búnir að
stofna með sér hagsmunasamtök. Ekki er
vanþörf á.
Ef fram fer sem horfir varðandi mál
tónlistarskólanna stöndum við frammi
fyrir grundvallarbreytingu. Eins og er
finnst mér fólk ekki átta sig á hvað er að
gerast. Sveitarfélögin tóku á sínum tíma
við rekstri tónlistarskóla. Þá var fullyrt að
þau myndu standa að þessari starfsemi
með sóma. Sveitarfélögin, sérstaklega
Reykjavík, hafa verið ósátt við að bera
kostnað af tónlistarnámi á framhaldsstigi
og verið í viðræðum um málið við ríkið.
Lítið virðist ganga og nú finnst mér
sveitarfélögin, aftur með Reykjavíkur-
borg í fararbroddi, beita tónlistarnema
TÓNLIST OG MENNTUN