Franskir dagar - 01.07.2016, Side 20

Sólveig Eiríksdóttir amma mín var fædd að Hlíð
í Lóni 12. nóvember 1892. Foreldrar hennar
voru hjónin Eiríkur Jónsson, bóndi í Hlíð í Lóni
og Sigríður Bjarnadóttir frá Viðfirði í Norð-
fjarðarhreppi. Amma átti fimm alsystkini og sex
hálfsystkini. Eiríkur hafði áður verið kvæntur
Þorbjörgu Jónsdóttur frá Hofi í Álftafirði en hún
dó frá börnunum ungum. Alsystkini ömmu voru
Bjarni, Þorbjörn, Guðmundur, Rósa og Guðlaug.
Amma ólst upp í Hlíð til fimm ára aldurs, en þá
fluttu foreldrar hennar í Papey. Eftir það ólst hún
upp hjá Valgerði Eiríksdóttur hálfsystur sinni og
Sigurði Þórðarsyni manni hennar sem önnuðust
hana af mikilli ástúð. Meðal annars í Papey, á
Reyðará í Lóni og í Hamarsseli í Hamarsfirði. Í
tvö ár dvöldu þau öll í Papey, var hún þá fimm
ára, þá lá faðir hennar banaleguna og kenndi hann
henni þá að stafa. Í Papey prjónaði hún sína fyrstu
íleppa og voru henni þá gefnar tvær krónur fyrir,
hún var svo feimin að hún faldi sig undir borði í
baðstofunni og afhenti viðtakandanum íleppana
þaðan. Árið 1900 flutti Sólveig amma með fóstru
sinni og fóstra að Hamarsseli í Hamarsfirði. Þar
varð hún fyrir því óláni að fá mikla ígerð í kjálka
og háls út frá tönn. Sigurður fóstri hennar sótti
Ólaf Thorlacius lækni en hann bjó á Búlandsnesi
við Djúpavog. Oft þurfti hann að koma. Gerðar
voru þrjár skurðaðgerðir og margar ástungur. Þá
þekktust ekki deyfingar við svona aðgerðir. Þetta
var á meðan á túnslætti stóð, heimilisfólkið var
úti við vinnu en Valgerður systir hennar var inni
við húsverkin og matargerð. Kvalirnar voru oft
óbærilegar og þegar hún þoldi varla við, kallaði
hún á systur sína, þá kom hún strax og reyndi að
dreifa huganum. Meðal annars gáfu þau hjónin
henni bókina Barnasálmar, eftir Valdimar Briem,
til að læra og syngja. Oft stytti það stundirnar.
Einnig kenndi systir hennar henni þetta sumar
að prjóna rósaleppa, sauma krosssaum og lét hana
sauma sér svuntu í höndunum. Ef ekki hafði tekist
vel til mátti hún spretta upp, það var ekki auðvelt
vegna þess að sporin voru svo þétt.
Amma Sólveig fór 17 ára gömul suður til Reykja-
víkur og stundaði þar nám. Um haustið 1911
fór hún í kvöldskóla, undirbúningsdeild Versl-
unarskólans. Haustið eftir fékk hún inngöngu í
Kvennaskólann, var þá búin að læra dönsku og
hafði 50 tíma í ensku eins og áskilið var til að
komast upp í þriðja bekk, en þar var handavinnan
kennd. Amma talaði um að vera hennar þar
hafi verið dásamlegur tími. Á morgnana byrjuðu
námsmeyjar með sálmasöng. Alltaf var sami sálm-
urinn sunginn: „Ó, hversu sæll er hópur sá“. Ein
námsmeyjan spilaði undir á orgel. Þennan vetur
balderaði hún upphlutsborða og lét setja upp-
hlutinn upp að loknu námi í Kvennaskólanum.
Drottning Alexandria veitti einni stúlku frá
Grænlandi, Færeyjum og Íslandi styrk í Dansk
Kunstflid Forening eða Drottningarskólann og
hlaut amma þann styrk. Um vorið 1914 sigldi
hún til Kaupmannahafnar með skipinu Botníu,
ferðin gekk vel, út kostaði farseðillinn á öðru
farrými 45 krónur. Í Drottningarskólanum var
meðal annars kenndur vefnaður, knipplingar,
ítalskur knipplingasaumur, baldering, hvítsaumur
og fleira. Oft fór hún á fætur klukkan 4 á morgn-
ana til að sauma. Amma tók fyrir drottning-
arpúðann, sem verkefni. Honum þakkaði hún
fyrstu verðlaunin, sem hún hlaut í lok vetrar.
Verðlaunin voru afhent við hátíðlega athöfn af
drottningunni. Klæddist amma þá skautbúningi.
Sú sem fékk önnur verðlaun var í upphlut og sú
sem fékk þriðju verðlaun var klædd peysufötum.
Það var mikið um dýrðir og konunglegur söng-
flokkur söng. Í nokkra daga á eftir var höfð sýning
í Charlottenburg. Unnu námsmeyjar þar nokkra
tíma á dag svo fólk sæi hvernig hlutirnir voru
unnir. Ein óf, önnur balderaði og svo framvegis.
Eftir að sýningunni lauk fór amma að vinna á
teiknistofu sem skólinn hafði. Þar var teiknað á
dúka og alls konar varning sem var seldur víða
um lönd, þar á meðal til Íslands. Um veturinn óf
hún stórt og mikið húsgagnaáklæði fyrir skól-
ann og hafði mikið gagn og gaman af því starfi.
Amma Sólveig var ein af þeim konum sem vann
að skautbúningnum sem Íslendingar gáfu Al-
exandriu drottningu er hún kom til Íslands árið
1921. Eftir þriggja ára dvöl í Höfn kom hún
aftur heim til Íslands.
Leiðin lá austur á land. Þá urðu þáttaskil í ævi
hennar. Þar kynntist hún Guðmundi Þorgríms-
syni bónda á Kirkjubóli og fór hjónavígsla þeirra
fram 3. september 1921. Var hjónaband þeirra
farsælt og einkenndist af ástúð og virðingu alla
tíð. Vorið 1923 fluttu þau til Brimness við Fá-
skrúðsfjörð. Þurfti þá að byggja þar öll hús og
var túnið lítið og þýft.
Á afmælisdaginn hennar ömmu 12. nóvember
1950 flutti afi henni eftirfarandi þakkarorð: „Nú
eru liðin þrjátíu ár, þrír mánuðir og sex dagar
síðan þú komst á mitt heimili með ljós og yl. Ekki
eingöngu til mín heldur allra sem hér á heimil-
inu hafa dvalið, ungra og gamalmenna sem hér
dvöldu mislengi til dauðadags.“ Var þeim þessi
dagur alltaf minnisstæður. Einnig þakkaði hann
henni fyrir þann mikla áhuga sem hún hafði á öllu
gróandi lífi svo sem blómarækt innandyra sem
utan, trjárækt og allri ræktun á jörðinni. Amma
og afi eignuðust fimm börn; Guðrúnu Sigríði
Sólveig á Brimnesi
Texti: Gígja Sólveig Guðjónsdóttir
Myndir: Albert Eiríksson og úr einkasafni
Sólveig ung að árum. Myndin er sennilega tekin á námsárunum
í Kaupmannahöfn.
Sólveig Eiríksdóttir og Guðmundur Þorgrímsson.
Gígja Sólveig, Sólveig Þorleifsdóttir og alnöfnurnar Sólveig
Eiríksdóttir eldri og yngri.
20
Franskir dagar Les jours français