Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1896, Qupperneq 75

71
Yfirlit
yfir skýrslur um tekjur og tekjuskatt 1894—95 með hliðsjón af fyrri árum.
Skýrslur þessar eru eins og að undanförnu teknar eptir skattaskrám þeim, sem
skattanefndirnar semja á hverju ári og lagðar eru til grundvallar, þegar tekjuskatturinn er
innheimtur. Þessum listum er eins og gjörist stundum nokkuð ábótavant, en það má þó vel
leggja þá til grundvallar fyrir slíkum skýrslum, sem þessar eru.
Um áreíðanleik þessara skýrslna má vísa til þess, sem tekiö hefur veriö fram áður
síðast í Stjórnartíöindunum, C-deild 1894 bls. 143, einungis má bœta því við, að þessar
skýrslur eru næstum allar byggöar á því áliti, sem nefnd kunnugra manna hefur um eignar-
og atvinnu-tekjur hvers manns í hreppnum eða kaupstaðnum, en fæstar á framtali gjaldanda
sjálfs. Áætlanirnar eru opt nokkuð lágar, þó hitt sannist stundum, aö þær sjeu of liáar;
þær eru sjaldnast alveg nákvæmar, nema þegar um lögákveðin embættislaun eða eptirlaun
er að ræða, og þá er þó opt ónákvæmt tiltekin upphæðin sem frá er dregin eptir 7. grein
tekjuskattslaganna 14. desbr. 1877. En þrátt fyrir þær misfellur sem af þessari áætlun
stafa, munu þessar skýrslur vera eins rjettar, og rjettari en lausafjárframtaliö er, og að lík-
indum eins rjettar og skýrslurnar um innfluttar vörur hafa verið, þegar vörutegundin sem
að er flutt ekki er tollskyld hjer á landi, eins og vínföng, tóbak, kaffi og sykur.
Skýrslur þessar eru hjer að framan eins og áður hefur verið gjört, kenndar við árið
sem skatturinn er innheimtur, en tekjurnar sem lagðar hafa verið til grundvallar fyrir skatt-
inum eru frá fyrri árum. Þannig er skatturinn 1895 lagðúr á tekjurnar almanaks-árið 1893,
og skatturinn 1894 lagður á tekjurnar 1892. Þegar tekjuskattslögin voru samin hefur þetta
verið álitið nauðsynlegt vegna þess hve póstgöngur, og aðrar samgöngur hjer um land eru
fatíðar, eu það er óhagkvæmt að hcimta skattinn inn svo löngu á eptir, og stundum tapar
landssjóður við það, eða þá •— í stöku tilfellum innheimtir skattinn af oðrum en þeim, sem
hafði tekjurnar. Þetta síðastnefnda er óheppilegt, því það hefur hina almennu rjettarmeð-
vitund í gegn sjer. Við viljum skýra þetta betur með dæmum. A., kaupir jörð 1. jauúar
1891 hann borgar skatt af henni, í fyrsta sinni 1893, hann deyr seint á árinu 1893, ef
skiptum á dánarbúi hans er ekki lokið fyrr en undir árslok 1894 greiðir dánarbúið skatt af
jörðinni 1894. B., kaupir jörðina af-búinu í árslok 1894 og greiðir slcatt af henni í fyrsta sinni
1897. Landssjóðurinn missir við eigendaskiptin tveggja ára skatt af jörðinni. Líkt á sjer
stað með atvinnutekjur. A. kemur á fót verzlun, som gefur af sjer, að frádregnum kostnaði,
2000 kr. um árið. Hann gjörir þetta 1. jan. 1891, en borgar skatt í fyrsta sinni 1893. Ef
hann skyldi nú deyja ógiptur og barnlaus 1. janúar 1895, þá borgar dánarbúið tekjuskatt
hans það árið, en ef búinu er skipt 1. janúar 1896, borgar það ekki skatt eptir skiptin.
Landssjóður hefur tapað skattinum eitt árið, sem hann rak verzlunina.
Það er nauðsynleg leiðrjetting að geta þess, að í Stjórnartíðindunum 1894 C-deild
bls. 127 er fyrirsögnin fyrir þessum skýrslum orðuð þannig: »Skýrslur um tekjur og tekju-
skatt á Islandi árin 1891—92« en á að vera: »Skýrslur um tekjur og tekjuskatt á íslaudi
1892—93«. Fyrirsögnin fyrir skýrslunni A er á bls. 127—132 ávallt orðuð þannig: »Skýrsla
um tekjur og tekjuskatt 1891« en á að vera 1892«.
Hjer á eptir er ávallt farið eptir tekju-árinu, en ekki eptir árinu sem skatturinn er
greiddur á, eins og gjört var í yfirlitinu í Stjórnartíðindunum 1894.
Hjer á eptir fer yfirlit yfir tölu gjaldþegna á öllu landinu; sömuleiðis yfirlit yfir
tekjur af eign, og enn fremur hve miklu áætlaðar og gjaldskyldar tekjur hafi numið á hvern
gjaldenda. 011 fyrri árin eru tekin eptir meðaltali.