Ljóðormur - 01.03.1987, Page 47

síður en svo sem látlausa himnasælu. í ljóðum Gyrðis
bregður iðulega fyrir myndum af manni sem rissar á blað
eða hamast á ritvél, en sú tilvist sem fylgir þessu sköpun-
arverki er á margan hátt kvalafull. Sá fangaklefi sem við
rekumst á í Bakvið maríuglerið er oftastnær ekki fjöl-
miðlafangelsið áðumefnda, heldur sjálf vistarvera skálds-
ins; titlar eins og "Innivera" og "Stofufangi" segja sína
sögu um þessa hlið skáldskaparlífsins. Jafnframt er þetta
vísbending um þróun í skáldskap Gyrðis; minna ber á fjöl-
miðluðum veruleika og við sjáum fleiri merki um tilveru
skáldsins (ekki einungis í ævisögulegum skilningi) og um
uppsprettu skáldskapar í einsemd og hugarflugi.
Það mætti því kannski segja að ljóð Gyrðis séu að verða
"innhverfari" - orðið "innivera" getur bæði merkt stofuvist
skáldsins og einsemd þess innra með sér - en þau eru
hins vegar alls ekki að verða sjálfumglaðari eða "narsiss-
ískari". Gyrðir mæðist til dæmis lxtt yfir því í yrkingum
sínum hversu erfitt sé að yrkja í dag, en sú kreppa birtist
okkur oftastnær sem klisja í síðustu tíð; hann veltir því
meira fyrir sér hvemig maður geti lifað með skáldskapnum.
Dæmigert má telja að þótt spegill komi víða fyrir í ljóðum
Gyrðis (sem og aðrir brothættir munir) ber minna á spegl-
um en gegnsæju gleri: skáldið rýnir ekki bara í eigin mynd,
heldur leitar að öðrum; og sjálfum sér í öðrum. Með orðinu
"maríugler í titli sínum gefur Gyrðir þó í skyn að gegnsæi
sé aldrei ótvírætt. Skilji ég orðið "maríugler" rétt, er
það ýmiskonar hlífðarskæni sem hleypir birtu í gegn en
getur blekkt manni sýn. Þetta samræmist hlutverkum
glers í ýmsum ljóðum Gyrðis, til að mynda í ljóðinu "án
titils" í Tvíbreiðu (svig)rúmi, þar sem ljóðmælandanum
finnst að fólk í sjónvarpinu horfi á sig og það sem leitar
á huga hans "fremst / & fyrst er glerið á milli" (bls. 57).
Enda er það svo að jafnvel þegar um gegnsætt gler er
að ræða, er sá sem horfir í gegnum það, samkvæmt bókar-
titli Gyrðis, líka bakvið glerið. Hvað er það sem aðskilur
einstakar mannverur þótt þær séu í líkamlegri návist
LJODORMUR
45