Fréttablaðið - 02.12.2016, Blaðsíða 4

neytendamál Gömul og ný dæmi
sanna að alvarlega verður að íhuga
að brjóta upp opinbera eftirlits­
kerfið og fela faggiltum fyrirtækjum
í einkaeigu verkefnin. Slík skref hafa
þegar verið tekin og hafa reynst svo
vel að almenningur veltir því ekki
fyrir sér hver sinnir eftirlitinu sem
áður var hluti af eftirlitskerfi ríkis­
ins.
Andrés Magnússon, fram­
kvæmdastjóri Samtaka verslunar og
þjónustu, telur að mál fyrirtækisins
Brúneggja og stjórnsýsla Matvæla­
stofnunar í málinu sé með slíkum
ólíkindum að það sé tilefni til að
endurskoða eftirlitskerfi ríkisins
frá grunni.
„Stór hluti af þessu eftirliti, og
þá horfum við einfaldlega til þess
hvernig þessu er fyrirkomið í lönd­
unum í kringum okkur, er í höndum
faggiltra fyrirtækja. Gott er að nefna
dæmi, og það er hvernig bifreiða­
skoðun hérlendis er háttað í dag
– og undanfarna tvo áratugi. Áður
var illa þokkuð stofnun sem hét Bif­
reiðaeftirlit ríkisins sem sinnti þessu
verkefni, en nú berjast þrír eða
fjórir aðilar á markaði neytendum
til góða, og án nokkurrar gagnrýni
á fyrirkomulagið svo heitið getur,“
segir Andrés. „Alveg á sama hátt
geta einkaaðilar haft eftirlit með
því að framleiðsla á matvælum upp­
fylli þær kröfur sem gerðar eru. Eins
og gömul og ný dæmi sanna er því
öðruvísi farið hjá ríkisstofnunum,“
segir Andrés og nefnir einnig dæmi
sem hefur verið nefnt í samhengi
við Brúneggjamálið og það er Vott­
unarstofan Tún sem hefur eftirlit
með lífrænni ræktun, og uppfyllir
allar þær kröfur sem gerðar eru til
slíks eftirlits samkvæmt Evrópu­
reglum.
„Þetta er risamál sem við verðum
að gefa gaum,“ segir Andrés en eftir
Vill eftirlit úr höndum ríkisins
Brúneggjamálið gefur tilefni til að endurskoða eftirlitskerfi ríkisins frá grunni, er mat SVÞ. Flest verkefnin
væru betur komin hjá faggiltum einkafyrirtækjum. Slíkt fyrirkomulag hefur þegar sannað sig á Íslandi.
því sem næst verður komist eru
eftirlitsstofnanir ríkisins sautján
talsins og heildarfjárframlög til
þeirra eru vel á annan tug milljarða
króna á ári. Aðrar fjórar falla undir
skilgreininguna eftirlitsstofnun að
hluta.
Spurður um stöðu neytenda­
mála í landinu í þessu samhengi
segir Andrés að núverandi land­
búnaðarráðherra, Gunnar Bragi
Sveinsson, hafi svarað því þegar
hann í viðtali við Kastljós viður­
kenndi að hann vissi ekki hver
ráðherra neytendamála væri. For­
sætisráðherra, Sigurður Ingi Jóns­
son, hafi í öðru viðtali við Kastljós
fært þjóðinni heim sanninn um
það hvernig þessir hlutir eru litnir
af stjórnvöldum. „Hagsmunir neyt­
enda eru ekki tryggðir – öfugt við
hans orð,“ segir Andrés og bætir
við að stofnun, sem varið er til 1,7
milljörðum króna á ári, sem telji
sér ekki skylt út frá langsóttri laga­
túlkun að upplýsa almenning um
alvarlegt mál í heilan áratug, séu
bestu rökin fyrir því að fara í heild­
stæða endurskoðun á kerfinu.
„Verslunin í landinu, sem kaupir
vöruna af framleiðendum, er í
nákvæmlega sömu stöðu og neyt­
endur, og verður að treysta því að
eftirlitskerfið virki. Hún hefur ekki á
neinn annan að stóla,“ segir Andrés.
svavar@frettabladid.is
✿ eftirlitsstofnanir ríkisins á þriðja tuginn
Fjölmiðlanefnd
Fiskistofa
matvælastofnun
Orkustofnun
Póst- og fjarskiptastofnun
Samkeppniseftirlitið
Persónuvernd
neytendastofa
Samgöngustofa
embætti landlæknislyfjastofnun
Geislavarnir ríkisins
Vinnueftirlit ríkisins
Fjármálaeftirlitið
Umhverfisstofnun
Skipulagsstofnun
mannvirkjastofnun
talsmaður neytenda
einkaleyfastofan
Ferðamálastofa
Jafnréttisstofa
www.forlagid.is | Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39
„Sprúðlandi Reykjavíkursaga.“
Egi l l Helgason / Ki ljan
„Fyrir ungt fólk er þetta mjög skemmtileg
saga … Höfundurinn hefur ótvíræða hæfileika.“
Kolbrún Bergþórsdóttir / Kiljan
„Hann dregur inn í þetta ótrúlegustu hluti úr
samtímamenningu … virkilega skemmtileg …“
Þorgeir Tryggvason / Kiljan
ReykJaVík Stefnt er að því að hækka
aukastöðugjöld úr 2.500 krónum í
4.000 krónur, eða um 60 prósent.
Kolbrún Jónatansdóttir, fram­
kvæmdastjóri Bílastæðasjóðs, segir
markmiðið vera að gjaldið með
afslætti verði ekki ódýrara en það
kostar að leggja í bílastæði á gjald­
svæði 1, það er á Laugavegi og í mið­
bænum, í heilan dag.
„Eins og staðan er, er gjaldið ekki
nema 1.400 krónur með afslætti og
það er ódýrara að leggja bara allan
daginn við Laugaveginn og fá á sig
gjald heldur en að borga.“
Kolbrún segir gjaldskrárnar ekki
verða hækkaðar fyrr en eftir áramót,
að fengnu samþykki borgarstjórnar
og innanríkisráðuneytisins. – jhh
Rífleg hækkun
aukastöðugjalds
ViðSkiPti Landsvirkjun og Advania
hafa undirritað samning um afhend­
ingu á rafmagni til gagnavers Advania
á Fitjum. Samningurinn gerir Ad­
vania kleift að halda áfram að tryggja
vöxt gagnaversreksturs fyrirtækisins
og hefst afhending samkvæmt samn­
ingi fyrir árslok 2016.
Orkan verður afhent úr núverandi
aflstöðvakerfi Landsvirkjunar. Lands­
virkjun á og rekur 16 aflstöðvar, þar af
14 vatnsaflsstöðvar, tvær jarðvarma­
stöðvar og tvær vindmyllur. Sem
stendur er Landsvirkjun að reisa nýja
jarðvarmavirkjun á Þeistareykjum á
Norðausturlandi og einnig standa yfir
framkvæmdir við stækkun vatnsafls­
virkjunar við Búrfell á Suðurlandi.
Hörður Arnarson, forstjóri Lands­
virkjunar, segir að á Íslandi séu
kjöraðstæður fyrir rekstur gagnavera
og undanfarin ár hafi Landsvirkjun
unnið að því að kynna Ísland sem
ákjósanlegan stað fyrir gagnaver. – sg
Gagnaveri
tryggð orka
Fólk Á síðustu þremur árum hefur
verkefnið Evrópa unga fólksins, sem er
á vegum Evrópusambandsins og er hér
á landi undir hatti Ungmennafélags
Íslands, styrkt 133 ungmenni um 110
milljónir króna til sjálfboðaliðastarfa
í Evrópu. Af þessum 133 ungmennum
hafa aðeins um 30 verið íslensk ung­
menni sem farið hafa héðan.
„Hinir hafa allir verið að koma til
Íslands. Það getur verið forgangsmál
hjá okkur að styrkja frekar þá sem vilja
fara héðan til sjálfboðaliðastarfs í Evr­
ópu en samkeppni um styrki hér hefur
því miður ekki verið til staðar. Vegna
þess höfum við getað styrkt fleiri af
þeim sem vilja koma. Það komast þó
færri hingað en vilja,“ segir Anna R.
Möller, forstöðumaður Evrópu unga
fólksins, EUF.
Sjálfboðaliðastörfin standa yfir í
tvo til tólf mánuði og fá styrkþegar
greiddar flugferðir, gistingu og uppi­
hald auk dagpeninga.
„Íslensku ungmennin hafa farið út
um alla Evrópu en sækja helst um að
fá að fara til Suður­Evrópu. Mestur
áhugi er á að fara til Spánar, Ítalíu og
Portúgals,“ greinir Anna frá.
Hér á landi hafa sjálfboðaliðar frá
Evrópu lagt göngustíga, hreinsað fjör­
ur og starfað fyrir Rauða krossinn svo
eitthvað sé nefnt.
Í ár hefur verkefnið Evrópa unga
fólksins, sem er nú 20 ára, greitt sjálf­
boðaliðum 50 milljónir króna í styrki
en alls er styrkféð í ár 180 milljónir.
„Auk sjálfboðaliðastarfsins styrkj­
um við til dæmis verkefni tengd ung­
mennaskiptum, þjálfun starfsmanna
sem vinna í æskulýðsgeiranum, ráð­
stefnur og námsheimsóknir auk
útgáfu handbóka. Allt miðar þetta að
því að efla starf með ungu fólki,“ tekur
Anna fram. – ibs
Lítil samkeppni meðal ungmenna um milljónastyrki
Gestur Gestsson og Hörður Arnarson.
Mynd/LAndsvirkjun
Stór hluti af þessu
eftirliti, og þá
horfum við einfaldlega til
þess hvernig þessu er fyrir-
komið í löndunum í kring-
um okkur, er í höndum
faggiltra fyrirtækja.
Andrés Magnússon,
framkvæmdastjóri
SVÞ
Íslensku ungmenn-
in hafa farið út um
alla Evrópu en sækja helst
um að fá að fara til Suður-
Evrópu.
Anna R. Möller,
forstöðumaður
Evrópu unga
fólksins, EUF
60%
hækkun verður á aukastöðu-
gjaldi í Reykjavík á nýju ári.
2 . d e S e m b e R 2 0 1 6 F Ö S t U d a G U R4 F R é t t i R ∙ F R é t t a b l a ð i ð
0
2
-1
2
-2
0
1
6

0
4
:2
6
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
8
6
-A
9
4
0
1
B
8
6
-A
8
0
4
1
B
8
6
-A
6
C
8
1
B
8
6
-A
5
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
1
_
1
2
_
2
0
1
6
C
M
Y
K