Morgunblaðið - 30.06.2016, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. JÚNÍ 2016
R
auðisandur er ekki mjög
þekktur ferðamannastaður
en það á örugglega eftir að
breytast. Hann er syðst á
Vestfjarðakjálkanum, nálægt
Barðaströnd í samnefndri sýslu.
Rauðisandur er í huga margra
sveipaður mikilli dulúð, líklega
vegna þess hversu hann var löngum
afskekktur. Áður fyrr var þó tals-
verð byggð í sveitinni en nú hefur
hún dregist mikið saman eins og svo
víðar á landinu. Minnisstætt er fyrir
flesta að aka ósléttan fjallveginn
sem endar í miklum bratta þar sem
hann hlykkjaðist niður á láglendið.
Af heiðarbrúninni blasir við Bæj-
arvaðallinn og gulrauðar skelja-
sandsfjörur og er þá sem umhverfið
lýsist upp.
Óvíða á landinu er umhverfið feg-
urra. Hömrum girt sveitin horfir
móti sólu, blár og mislyndur Breiða-
fjörður liggur með landi og handan
hans er Snæfellsjökull, svo voldugur
og mikill.
Rauðisandur er réttnefni. Lit sinn
fær hann af hörpudiski sem um ár-
hundruð eða þúsund hefur lifað í
Breiðafirði. Hafið og brimið mylja
hann og skola svo upp í fjöruna sem
tekur litinn af þessum smágerðu
skeljabrotum. Samt er sandurinn að
hluta til gulur.
Bæjarvaðallinn er flæðareyrar
eða lón sem tekur yfir meirihlutann
af sveitinni. Þar fellur sjórinn inn og
yfir megnið af sandinum og á útfall-
inu kemur allt upp aftur. Annað
undirlendi er lítið en afar grænt og
hlýlegt, að minnsta kosti að sum-
arlagi.
Skýringin á nafninu er ekki ein-
hlít. Sumir segja að sveitin sé kennd
við Ármóð hinn rauða sem nam
þarna land. Sé svo er nafnið á mörg-
um landakortum rétt, en þar stend-
ur víða Rauðasandur. Í almennu tali
er þó yfirleitt sagt Rauðisandur.
Munum að nafnið er ekki eins í
nefnifalli og aukaföllunum. Rauði-
sandur, um Rauðasand, frá Rauða-
sandi til Rauðasands.
Ferðamaðurinn sem kemur á
Rauðasand í góðu veðri ekur því
sem næst að kirkjustaðnum Saurbæ
og þar liggur lítill vegarslóði niður
graslendið. Þar er gott að leggja
bílnum og ganga yfir rauða, leir-
borna sandinn og í gula skeljasand-
sfjöruna. Á björtum degi er stór-
kostlegt að ganga berfættur í
heitum sandinum – næstum því eins
og í útlöndum, bara miklu betra.
Kaffihús er á Rauðasandi. Þar sit-
ur fjölmenni utan húss við borð, nýt-
ur sólar og gæðir sér á því sem á
boðstólum er.
Saurbæjarkirkja er nýlega upp-
gerð, sker sig úr umhverfinu, svört
að lit, reisuleg og falleg.
Mikil saga er bundin Rauðasandi.
Innst í sveitinni, undir brattri fjalls-
hlíð stóð bærinn Sjöundá. Um alda-
mótin 1800 bjuggu þar tvenn hjón.
Sambúð þeirra endaði með því að
eiginmaðurinn úr öðru hjónaband-
inu og eiginkonan úr hinu myrtu
maka sína. Af þessu varð mikið
dómsmál sem endaði með því að þau
voru dæmd til lífláts. Hann var tek-
inn af lífi í Noregi haustið 1805 en
hún lést nokkru áður í fangahúsinu í
Reykjavík og var dysjuð á Skóla-
vörðuholti. Hét þar Steinkudys allt
fram á 20. öld.
Undir Stálfjalli er Skor og þar var
áður útræði. Þekktastur er stað-
urinn fyrir það að þaðan lagði Egg-
ert Ólafsson í sína hinstu för vorið
1768. Hann var þá nýgiftur og sigldi
frúin með honum. Skip þeirra og
fylgdarmanna hvarf í hafið þennan
dag. Lengi var ljóð Matthíasar
Jochumssonar kennt í barnaskólum
og nemendur látnir læra það ut-
anað. Það var lítill vandi svo vel er
það samið. Fyrsta erindið í hinum
heillandi ljóðabálki er svona:
Þrútið var lofti og þungur sjór,
þokudrungað vor.
Það var hann Eggert Ólafsson,
hann ýtti frá kaldri skor.
Mæla má með ferð á Rauðasand.
Skemmtilegast er að aka til Stykk-
ishólms og sigla með Baldri yfir
Breiðafjörð að Brjánslæk, þaðan um
Barðaströnd, yfir í Patreksfjörð og
þá til Rauðasands. Til baka er stór-
kostleg að aka austur sýsluna,
þræða firðina.
sigurdur.sigurdarson@simnet.is
Gönguleiðir – Rauðisandur
Kynngimagnaður staður
Skelbrot Rauðisandur fær lit sinn af rauðgulum hörpudiski úr Breiðafirði og skelbrotin hafa myndað sandfjöruna.
Rauðisandur dregur nafn
sitt af rauðgulum skelja-
sandi. Æ fleiri ferðamann
leggja nú leið sína þang-
að en áður.
Bæjarvaðalinn kl. 17, aðfall.Bæjarvaðallinn kl. 14, útfall.
Vopnaskak, bæjarhátíð Vopnfirðinga,
hófst í gær og stendur til sunnudags.
Margvíslegur dagamunur er gerður af
þessu tilefni. Í dag er hagyrðinga-
kvöld og tónleikar með Todmobile
verða á morgun. Þá er markaðstorg á
laugardag þar sem verða tónlistar-
atriði og ýmislegt gaman.
Hofsball, ekta sveitaball, verður á
laugardagskvöld. Bustarfellsdagurinn
er svo á laugardaginn. Dagskrá í
gamla torfbænum, hvar starfrækt er
byggðasafn, hefst klukkan 13 og þar
verður allan daginn dagskrá með ið-
andi lífi. Um kvöldið verður Eva Ing-
ólfsdóttir fiðluleikari með tónleika í
félagsheimilinu Miklagarði en hún
dvelst um þessar mundir á Vopnafirði
til að safna saman efni í tón-, sjón-
og ljóðlistaverk um Vopnafjörð sem
flutt verður að ári.
List í Selárdal
Auk þess er fjöldinn allur af minni
viðburðum. Þar má nefna ljós-
myndasýningu Olgu Helgadóttur,
myndlistarsýningu listahóps Vopna-
fjarðar þar sem einnig eru sýnd nokk-
ur verk eftir Eddu Heiðrúnu Back-
man. Sömuleiðis er ljósmyndasýning í
Hjáleigunni við Minjasafnið á Bustarf-
elli og sýning Listar án landamæra
við sundlaugina í Selárdal.
sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Golli
Vopnaskak Það verður mikið um að vera á Vopnafirði um helgina.
Hagyrðingar og sveitaball
Vopnaskak alla helgina.
Tón-, sjón- og ljóð-
listaverk í smíðum.
Askalind4,Kópavogi
Sími 564 1864
www.vetrarsol.is
w
w
w
.h
el
iu
m
.is
Sláuvél með drifi
B&S 450E mótor
Hækkun í einu handfangi
55 lítra graskassi
Frábær heimilisvél
Lúxus sláuvél með drifi
B&S 625E mótor, auðveld gangsetning
Tvískiptur sláuhnífur, slær 2svar
70 lítra kassi, "notendavænn"
Frábær vél í flestan slá
Sga Collector 46 SB Sga TwinClip 50 SB
Sjálfskiptur lúxus sláutraktór
Kawazaki FS600V mótor, þrýssmurður
Notendavænt sæ og stýri
320 lítra graskassi
Frábær traktór í stærri svæði
Sga Estate 7102 H
Léttu þér lífið
með Stiga sláttuvél