Alþýðublaðið - 15.12.1919, Page 1
\
1919
Márudaginn 15. desember
41. tölubl.
ið rafileitt
í Hljóðfœrahús Reykjavíkiir. Abalstræti 5, eí þér viljið fá yður stórt eða smátt hljóðfæri. Kaupið hljóð-
fœri að eins i sérverzluninni, því að þar er trygging fyrir því, að þér fáið eingöngu góðar vörur fyrir
sanngjarnt verð. — Hvort sem þér þurfið að fá yður Grammófón, Píanó eða eitthvert annað hlfóðfœri,
þá snúið yður beint til
ÆíjéðfœraMsB Æ®gMjavifíurf *jléalsfrcefi ð.
-Ajuiglýssiiigar..
Auglýsingum í blaðið er fyrst
um sinn veitt móttaka hjá Guð-
geir Jónssyni bókbindara, Lauga-
vegi 17 (bakhús). Sími 286 og á
afgreiðslunni á Laugavegi 18 b. .
Xaup verkaœauua
í Ðanmörke,
hafði í apríl síðasll. stigið að með-
allali um 157% frá árinu 1914
eða úr 50 aurum upp í 1 kr. 29
aura. Kaup óbreyttra verkamanna
hefir stigið meira en kaup hand-
Verksmanna (hinna fyrn. 174,7 %
en hinna síðarn. 148,8°/o). ,Á þessu
sama tímabili hafa vörur stigið í
Danmörku um 111% (þannigreikn
áð út af dönsku hagstofunni, mið-
að við 2000 kr. árstebjur einnar
fjölskyldu).
Tekjuaukinn er þó í raun, og
veru töiuvert minni ep þessar töl-
nr benda á, af því vinnutíminn
hefir verið styttur á þessu tíma-
biIi úr að meðaltali* 972 tímai
niður f 8% tíma vinnu að með-
altali á dag. Tekjuaukinn nemur
Því ekki, miðað við vöruverðið,
nema frá árinu 1914, þannig
að þeir sem þá hölðu 2000 kr.
tekjur, hafa nú kaup eins og þeir
hefðu 2400 kr. með því vöruverði
S6ha. þá var.
hetta er frcðlegt til s „manburð-
ar fyrir íslenzka verk u; enn. Hér
kaupið f;vo sem kmnugt er
fremur lœkkað frá árinu 1914,
caiðað við vöruverðið.
Stjórnarbyltingin Mskg.
Hinn 9. nóv. síbastl. var liðið
ár frá því, að þýska byltingin
hófst, og sem enn heldur áfram;
á friðsamlegan hátt þó.
Byltingin kom nokkuð óvænt,
en það voru ekki nokkrir æsinga-
seggir, sem vörpuðu Hohenzollern-
keisaranum burtu — nei það var
öll þjóðin, sem fyrir margra ára
reynslu tók að sér að sjá fyrir
sínum eigin málum.
28. október í fyrra stóð til að
þýzki flotinn yrði sendur út úr
höfn í Bremenhaven. Sú saga hafði
gengið, að hann ætti að leggja til
úrslitaorustu við enska flotann og
þar myndu ef til vill falla um
80,000 manns. Kyndararnir tóku
sig þá saman um að slökkva eld-
inn undir kötlunum, en samt kom-
ust skipin þó til Kiel og kyndar-
arnir voru settir í varðhald. Föstu-
daginn 1. nóv. heimtuðu 2—300
sjóliðshermenn að föngunum yrði
slept. Því var neitað harðlega.
Sunnudaginn næstan á eftir var
ákveðið að fara mótmælaferð. Það
var gert, en eftir stutta göngu
hittu sjóliðarnir sveit hermanna,
sem var skipað að skjóta á þá
vopnlausa. Það var gert og 8 sjó-
liðar féllu, en 29 særðust. Daginn
eftir mættu allir sjóLðshermenn
meðf alvapni. Þeir kusu hermanna-
ráð til að halda uppi reglu og
semja við borgarstjórai n, en hann
tók þeim raeð fyrirlitningu. Þá
sneru þeir til beggja socialistaflokk-
anna (meirihlutaflokksins og hinna
óháðu) og verkmannasambandsins.
Flokkarnir sameinuðust nú til að
vinna að byltingunni og mynduðu
verkamannaráöið í Kiel. Um kvöld-
ið komu þeir Hanszmann ríkisrit-
ari og Noske frá Berlín. Noske tók
að sér stjórnina og þriðjudaginn 5.
nóv. blakti rauði fáninn yfir öll-
um herskipunum á Kielarhöfn, á
ráðhúsinu og hallarturninum.
Verkamennirnir og sjóliðsmenn-
irnir höfðu tekið völdin i sinar
hendur. Næstu daga breiddist bylt-
ingin yfir Schleswig og Holsteín
— í Hamborg, Lúbeck og Brem-
en voru mynduð samskonar ráð
og í Kiel — þaðan til Hannover
um alt Yestur-Þýzkaland og nið-
ur í Suður-Þýzkaland. Aðfaranótt
hins 7. nóv. tóku socialistar í
Múnchen undir forystu Kurt Eis-
ner að sér stjórnina í Bayern.
Frá Noröur-Þýzkalándi, Rostock,
Warnemúnde og Braunschweig
færðist byltingin nær sjálfri Ber-
lín og 9. nóv. sigraöi hún þar,
án blóðsúthellinga þó. Keisarinn
var settur af, Scheidemann lýsti
því yfir frá fordyrum Ríkisþings-
ins að Þýzkaland væri lýðveldi og
Karl Liebknecht dró rauða fánann
upp á stöng keisarahallarinnar.
Socialistar mynduðu stjórn og í
henni áttu sæti frá meirihluta-
flokknum Ebert, Scheidemann og
Landsberg, en frá hinum óháðu,
Haase, Dittmann og Barth.
Næstu daga hrundi til grunna
alt hið æfagamla fyrirkoraulag, 24