Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 15.05.1990, Blaðsíða 17

legan handþvott. (Staph. aur. um
77% og Gr. neikv. 80-90%).
Hve mikil og hvers eðlis sýkla-
mengun handanna er fer eftir því
hvert umhverfið er og hver þau
verk eru, sem starfað er við, hverju
sinni. Fleiri starfsmenn á húðlækn-
ingadeild reyndust hafa staph.
aur., á höndum heldur en starfs-
menn á krabbameinslækninga-
deild. Þar reyndust aftur á móti
fleiri bera Gr. neikvæða stafi held-
ur en á húðlækningadeildinni (In-
fect. Contr. Hosp. Epidemiol. 1988
Vol. 8). Gr. neikvæðir stafir rækt-
ast oft af höndum sjúklinga, eink-
um þar sem sýklalyfjanotkun er
mikil. Sýnt hefur verið fram á að
jafnvel við „hrein verk“ eins og að
mæla blóðþrýsting og telja púls,
mengast hendur töluvert af bakter-
íum.
Seinni tíma rannsóknir hafa sýnt
að snertismit er þýðingarmesta
smitleiðin. Við snertismit berst
yfirleitt mun meira smitefni heldur
en við úðasmit, þar sem mikil dreif-
'ng verður á smitefninu. Þetta gildir
bæði um bakteríur og veirur, eins
°g t.d. enteroveirur (þarmav.)
rhinoveirur (kvefv.) o.fl.
Handþvottur er öllu siðmennt-
uðu fólki eðlileg, töm og ómeðvit-
uð athöfn allt frá blautu barnsbeini.
En hann þarfnast endurskoðunar
°g endurbóta, við störf á sjúkra-
stofnunum. Fingurgóma þvo menn
bd. einna verst en það eru einmitt
þeir sem allt snerta. (Sjá mynd).
Handþvotti hjá sjúkrahússtarfs-
fólki má skipta í þrennt:
I Venjulegan handvott til að fjar-
•aegja sýkla.
II Sótthreinsandi handþvott til
aö fjarlægja og drepa sýkla.
III „Sterilan“ handþvott til að
fjarlægja og drepa sýkla og er þá
ædunin einnig að ná til staðbundins
húðgróðurs.
^ Venjulegur handþvottur:
Með góðum handþvotti, í 20-25
sýk. fjarlægjum við flesta flökku-
sýkla. Notið milda fljótandi sápu
l-d. í flösku með löngum armi, sem
aotast við að stjórna sápuskammt-
'num.
Aðferð:
1. Skolið hendur undir rennandi
volgu vatni.
2. Takið fljótandi sápu og notið
olnbogann til að skammta hana.
3. Nuddið hendurnar vel í u.þ.b.
15-20 sekúndur. Hér er mikilvægt
að muna eftir fingurgómunum, líka
á þumalfingrunum.
4. Skolið sápuna af.
5. Þerrið hendurnar vel með
pappírsþurrku ( ekki nudda).
6. Skrúfið fyrir kranann með
þurrkunni.
11 Sótthreinsandi
handþvottur:
Þau efni, sem mest eru notuð til
handsótthreinsunar, eru povidone-
iodine Goð), chlorhexidine
gluconate (chl.hx) og spritt. Öll
þessi efni hafa reynst gagnleg við
dráp húðsýkla. Joð verkar betur á
Gr. neikvæða stafi og veirur heldur
en chl.hx., sem verkar aftur á móti
betur á Gr. jákvæða kokka, og hef-
ur jafnframt viðvarandi verkun. Et-
anol og isopropanol 60-70% hefur
sýnt mjög góðan árangur við sýkla-
dráp á húð. Joð og chl.hx. eru til
blandað í sápu og notast til þvotta.
Chl.hx. er einnig til í sprittblöndu
og notast þá eins og spritt, þ.e. í
staðinn fyrir handþvott eða eftir
handþvott. Sprittið erfljótverkandi
og skammverkandi þannig að eigin
húðgróður truflast lítið. Öll þessi
efni þurrka hendurnar, þó sprittið
minnst.
Svokallað handspritt, þ.e.
blanda af etanoli, propanoli og 2%
glyceroli í vatni er ágætt til hand-
hreinsunar, en glycerolið er vatns-
bindandi og dregur úr þurrki hand-
anna og fer því betur með þær held-
ur en sápuþvottur. Það er oft hægt
að nota í staðinn fyrir venjulegan
handþvott þegar hendur eru ekki
mikið mengaðar, t.d. á milli snert-
inga við sjúklinga og á vöggustof-
um. Það skilar líka betri árangri í
slíkum tilfellum heldur en þvottur-
inn. Nota skal 3-5 ml. og nudda vel
inn í húðina einkum á fingurgóm-
um. Sótthreinsandi handþvotta er
einkum þörf:
a) Við umönnun varnarlítilla
sjúklinga s.s. á fæðingar-, ung-
barna- og vökudeildum svo og á
gjörgæsludeildum.
HJÚKRUN %o—66. árgangur 17