Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 15.05.1990, Blaðsíða 18

b) Ef um er að ræða sýkingar af
völdum mjög smithæfra (vírulent)
baktería eða baktería, sem eru
ónæmar fyrir helstu sýklalyfjum.
c) Ef hendur hafa mengast sér-
lega mikið ( saur, gröftur, blóð).
III „Steriir handþvottur:
Um þessa aðferð handþvottar
mun ég ekki fjalla hér. Hún er eins
og flestir vita viðhöfð fyrir skurðað-
gerðir og framkvæmd samkvæmt
gildandi reglum hvers sjúkrahúss.
Það, sem helst hefur breyst frá því,
sem áður var er að dregið hefur
verið úr burstun og heldur notaðir
svampar, sem ýfa og særa húðina
mun minna.
Ekkert „þvottaefni“ fjarlægir
fullkomlega alla flökkusýkla og er
því hanskanotkun oft nauðsynleg.
Hanskar eru góð vörn, bæði fyrir
sjúklinginn og starfsmanninn, en
notkun þeirra þýðir ekki að sleppa
eigi handþvotti, því bakteríur
dafna vel í yl og raka, sem fljótt
myndastinnaníhönskunum. Notk-
un þeirra hefur aukist á seinni árum
og á það sínar skýringar. En það
virðist ekki alltaf ljóst þeim, sem
íklæðst hefur hönskum (og þannig
hindrað mengun eigin handa), að
mengaðir hanskar á hendi dreifa
ekki minna smitefni en óhreinar
hendur.
Allur þessi handþvottur þurrkar
húðina og það er afar mikilvægt að
nota handáburð eins oft og við
verður komið, því ekkert kemur í
staðinn fyrir heila húð. Það liggur
líka í augum uppi að sá sem er með
sprungna húð veigrar sér við því að
þvo sér, auk þess sem slík húð hýsir
mun fleiri sýkla og skapar meiri
sýkingarhættu, bæði fyrir viðkom-
andi einstakling og sjúklingana,
sem hann annast.
Sápan, sem notuð er, þarf að
vera mild og sýrustig hennar sem
næst því sama og húðar eða um það
bil ph.5. Betra er að sápan séfrekar
súrari heldur en hitt. Handspritt
hefur verið notað á Landspítalan-
um í u.þ.b. 2 ár og líkar vel.
Það liggur í augum uppi og hefur
einnig verið sýnt fram á að skart-
„Margt er
undir
hringunum
sem mennirnir
ekki sjá“
gripir á höndum hindra góðan
handþvott. Reyndar er bannað að
bera annað handskraut en einbaug
við hjúkrunarstörf. Fyrir nokkrum
árum var gerð könnun meðal 50
hjúkrunarfræðinga á sjúkrahúsi í
Bretlandi, hvað leyndist undir ein-
baugum þeirra. Undir hringum
þessum reyndust vera einar 7 teg-
undir af Gr. neikvæðum þarma-
bakteríum og sumar í töluverðu
magni, miður geðslegur gróður
það. Steinhringar bjóða upp á mun
betra „gróðurhús“, með röku og
hlýju holrúmi.
Við fiskvinnslu er t.d. bannað að
bera handskraut og hlíta fiskiðnað-
arkonur því boði. Það hefur lengi
verið mér ráðgáta hvers vegna svo
margar konur bera skrauthringa á
höndum sér við vinnu á sjúkrahús-
um.
Ég læt hér fylgja tvö erindi, sem
ættu að skýra málið:
Margt er undir hringunum, sem mennirnir
ekki sjá.
Stafylokokkar, koligerlar klína sig viö þá.
Sjálfur þú og sjúklingarnir, síðar þessa fá.
Marga „úrvalsdrullu“ undir djásnum líta
má.
Meðvitaðir mannvinir mega afþví sjá,
að bera þau í vinnunni, er bœði afogfrá.
Lokaorð:
Það hefur sýnt sig að stétt, staða
og starfsaldur skipta engu um það,
hverjir helst þvo hendur sínar sam-
viskusamlega við störf á sjúkrahús-
um. Það er mín trú að það sem
einstaklingurinn temur sér í upp-
hafi, haldist lengi. Því tel ég afar
mikilvægt að leggja ríka áherslu á
hlutverk handþvottarins í allri
fræðslu til unga fólksins, sem kem-
ur til náms og starfa á sjúkrahúsum.
Megi það, svo og allt annað starfs-
fólk heilbrigðisstofnana, taka þessa
þýðingarmiklu athöfn til vandlegr-
ar endurskoðunar.
Heimildir:
Albert, R.K. og Condie, F. (1981)
Handwashing patterns in medical intensive
care units. New England Journal of
Medicine 304, 1465-1466.
Ayliffe, G.A.J. Babb, J.R. Davies, J.G. og
Lilly, H. A. (1988) Hand disinfection a
comparision of various agents in laboratory
and wards studies. Journal of Hospital
Infection 11, 226-243.
Daschner, F.D. (1989) Cost-effectivenessin
hospital infection control lession for the
1990s Journal of Hospital Infection 13,
325-336.
Daschner,F.D. (1988) Howcost-effectiveis
tlte present use of antiseptics? Journal of
Hospital Infection 11, (Supplement A),
227-235.
Horn, W.A. Larson, E.L., McGinley K.J.
Leyden J.J. (1988) MicrobialFloraonthe
Hands of Health Care Personnel:
Differences in Composition and
Antibacterial Resistance. INFECT
CONTROL HOSP EPIDEMIOL 9,
189-193.
Kristiansen, M., Laukvik.G., Wiberg, K.,
Övrebotten, I.M. (1989). Harviet
profesjonelt forhold til haandhygiene?
Sykepleien 3,16-20.
Larson, E. (1988) A Causal Link Between
Handwashing and Risk of lnfection?
Examination of the Evidence. INFECT
CONTROL HOSP EPIDEMIOL 9, 28-36.
Ojajarvi, J. (1981) EVALUATIONOF
HANDWASHING AND DISINFECTION
METHODS USED IN HOSPITAL
WARDS. Academic Dissertation From the
Department of Public Health science.
(Head: Professor Rantasalo,) University of
Helsinki, Finnland.
Reybrouck, G. (1986) Handwashingand
hand disinfection. Journal of Hospital
lnfection 8, 5-23.
Reybrouck (1983) Role ofthe hands in the
spread of nosocomial infections. Journal of
Hospital Infection 4,103-110.
Rotter, M., Koller, W., Wewalka, G (1980)
Povidone-iodine and chlorhexidine
gluconatecontaining detergents for
disinfection of liands. Journal of Hospital
Infection 1,149-158.
Zimakoff, J.D.A. (1987) Haandhygiejne, en
holdningsundersögelse. UGESKR LÆGER
149, 2872-2875.
Zimakoff, J.. Meyer, M. (1985) EN
FORBEDRING AF
HAANDHYGIEJNEN SYNES
PAAKRÆVET. SYGEPLEJERSKEN 36,
15-18.
Höfundur er hjúkrunarstjóri sýkingavarna á
Landspitala.
18 HJÚKRUN V90—66. árgangur