Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 15.05.1990, Page 21

unarfræðingar eru sjálfir haldnir
mikilli streitu. Með þessu móti geta
þeir hjálpað hver öðrum á stuttum
h'ma til að ná slökun eftir erfiða
vakt, jafnvel þótt ekki sé nema í
nokkrar mínútur.
Danska hjúkrunartímaritið
Sygeplejersken hefur birt nokkrar
greinar sl. 5 ár um þessi málefni, en
þær hef ég ekki við hendina. í ritinu
Klinisk Sygepleje (apríl 1988) skrif-
ar Carsten Pedersen, hjúkrunar-
kennari, um samband hjúkrunar-
fræðinga við þá sem iðka jaðar-
lækningar. Hinir síðarnefndu verði
ætíð að gera sér vel grein fyrir sinni
eigin takmörkuðu þekkingu, segir
hann. Það verður að vera lág-
markskrafa heilbrigðisstétta, þar
sem svo illa hagar til að ekki er
fáanleg réttmæt menntun í ýmsum
þessara greina. Hjálæknir, sem
úrskurðar hvað að sjúklingi geng-
Ur, hefur ekki skilið að hann má
aldrei fara út fyrir mörkin. Carsten
Pedersen segir að stofnun tveggja
sarntaka í þessum greinum bendi til
þess að senn bætist við ein ný heil-
hrigðisstétt í Danmörku.
Viðbótar hjúkrunaraðferðir,
hvort heldur er um að ræða nudd
eða ilmolímeðferð, svæðanudd eða
shiatsu eru að verða æ vinsælli með-
al hjúkrunarfræðinga, má lesa í
Nursing Times sl. jan. „Þetta er að
tokkru leyti fráhvarf frá hátækni
pg einföldunar(reductionist)lækn-
lr>gum nútímans þar sem hjúkrun-
srfræðingurinn er oft orðin tæknir
°g sjúklingurinn einfaldlega
skrokkur.“
Ein af fjórum aðalgreinum um
þetta efni í blaðinu fjallar um notk-
Uu þessara aðferða á öldrunar-
deild. Höfundurinn, Helen Pasant
hjúkrunarfræðingur, segist hafa
tekið próf í næringarfræði til að
læra betur um áhrif fæðunnar á
heilsufar. Starfslið deildarinnar fór
eftir það að fylgjast nánar með líð-
an sjúklinga í tengslum við matar-
æði. Viðeigandi tónlist var notuð
eftir því hvort um var að ræða sljó-
leika og lystarleysi eða eirðarleysi.
Fuglasöngur eða sjávarniður gat
verkað róandi og sefandi tónlist var
valin til að koma á kvöldkyrrð.
Sköpun hugarsýna eða sjónsköpun
(visualisation), reyndist vel á sam-
verustundum vistmanna, aðstand-
enda og starfsliðs, þar sem setið
var, haldist í hendur og með mynd-
sköpun í hugarheimi farið í skógar-
ferð í vorrigningu eða bátsferð nið-
ur á eða úti á sjó. Þegar sjúklingarn-
ir koma á deildina eru þeir oft í
uppnámi, reiðir, sárir, ekki bara
líkamlega heldur einnig vegna að-
skilnaðar frá ástvinum, heimilum
og fjölskyldum, öllu því sem þeir
hafa byggt upp á langri ævi. „Full-
trúar stéttarfélaganna höfðu oft
efasemdir um það sem við gerðum
og kollegar hæddust stundum að
okkur.“ Deildin, sem höfundur
vann á, var lögð niður en Helen
Passant starfar nú á Churchill spít-
alanum í Oxford. Hún fer á önnur
sjúkrahús og heldur þar fyrirlestra
og kennir. Hún segist líka reyna að
uppörva starfslið sitt, sem er þó að
sögn höfundar óþreytandi að safna
fé til að kaupa kjarnaolíur (ilmo-
líur), nýtt grænmeti og ávexti fyrir
sjúklingana.
Önnur grein, að mínu mati mjög
athyglisverð, fjallar um ungbörn,
mæður og svæðameðferð, en hér
verður sleppt að gera grein fyrir
henni. Þriðja greinin í þessu blaði
er eftir hjúkrunarfræðing, Marjorie
Smith B.Sc., um snertingu handa
og heilsubót. Mér eru minnisstæðar
sumar hjúkrunarkonur frá gömlu
dögunum á Landspítalanum, sem
kunnu þá list að láta fara svo vel um
sjúklinginn að vanlíðan hvarf að
mestu. Hennar í stað náði rósemin
yfirtökum. Forstöðukonan, Kristín
Thoroddsen, gekk sinn venjulega
stofugang daglega um spítalann og
kveðju hennar og handtök kunnu
sjúklingarnir vel að meta. Marjorie
Smith spyr hvers vegna hjúkrunar-
fræðingar taki sér ekki tíma til að
gefa sjúklingum „therapeutic
touch". Verst sé að þeir eru
kannski að týna niður þeirri list að
ná svona tengslum með snertingu
handa vegna þess að þá vanti leikni
og af því að tæknin fjarlægi allt slíkt
frá sjúklingunum.
Ætli það sé ekki ástæðulaust fyrir
okkur að kvíða því hér heima?
Hjúkrunarfræðingar hafa svo oft
látið í ljós í töluðu og rituðu máli og
í sínu starfi viljann til að annast vel
um sjúklingana með persónulegum
tengslum, en það er enginn leikur
að finna alltaf tíma til þess að sinna
þeim eins og ákjósanlegast væri. A
síðustu ráðstefnu FHH, 17. febrúar
sl., flutti Lovísa Baldursdóttir
hjúkrunarfræðingur M.Sc. erindi
er hún nefndi: Tollur tækninnar:
Aukin tæknivæðing, flóknari með-
ferð, betri líðan? Vonandi birtist
þetta athyglisverða erindi hennar á
prenti í heild síðar. Lovísa segir:
„Tæknin hefur sín takmörk. Við
getum ekki gefið sprautu með
nokkrum milligrömmum af lífs-
vilja, né von og trú í æð. Við erum
ef til vill komin að því að nota okk-
ur sjálf. Hingað til höfum við haft
tilhneigingu til að nota tæknina til
hins ítrasta, fremur en að gefa af
sjálfum okkur. Að gefa af eigum
sínum er lítil gjöf, segir í Spámann-
inum, en það er erfiðara að gefa af
sjálfum sér.“
Hún vitnar líka í ritstjórnargrein
ritsins Critical Care Medicine 1988.
í henni spyr N.P. Ninos: „Hvers
vegna er svo lítil áhersla lögð á
kurteisi, snertingu og hlýleg hand-
tök í umgengni við skjólstæðinga
HJÚKRUN -/90—66. árgangur 21