Norðurslóð - 27.01.1982, Qupperneq 5

Svæðishjón eftir gullbrúðkaupið.
Gullbrúðkaup í Svæði
Sœktu feng í sjávarauð
síst það nokkur lasta kann.
Gefur drottinn björg og brauð,
sem bœtir hag í hverjum rann.
U.S.
Svæði, lítið býli undir brattri
fjallshlíð grænni á sumrin, hvítri
á vetrum. Lágreist, snoturt
íbúðarhús, og smávaxin útihús
kúra í snjónum. Gamall Fergu-
son-traktor malar notalega
norðan við húsvegg, hefur verið
gangsettur rétt til að sannreyna,
að síðasta norðanáhlaup hafi
ekki haft nein áhrif á hann
frekar en aðrir duttlungar veð-
ráttunnar síðustu 20 árin.
Gullbrúðkaup, 50 ára hjú-
skaparafmæli, er það svo sem
eitthvað merkilegt? Já vissulega,
á bak við það liggur löng saga
tveggja manna, karls og konu,
sem ung að aldri ákváðu að
rugla saman reytum sínum og
eiga samleið frameftir æfiárun-
um, og sú saga er æfinlega
merkileg og frásöguverð.
Þann 7. janúar áttu þau þetta
merkisafmæli hjónin í Svæði
Unnur Sigurðardóttir og Guðjón
Sigurðsson. Ekki er gott að vita,
hvemig þessi saga byrjaði, því
þau tvö vom jafnaldrar og
nágrannar frá unga aldri, hún i
Svæði og hann í Litlhól í landi
Efstakots rétt sunnan við, svo
þau hafa ekki komist hjá því að
verða hvort á annars vegi meira
og minna frá blautu bamsbeini.
Brúðkaup í Svæði.
En einhverstaðar verður sag-
an að byrja og þá gæti hún
kannske byrjað á gamlársdag
1931. Þá um kvöldið lögðu af
stað fram í Vallnir (Velli) tveir
ungir fríðleiksmenn af Dalvík,
Guðjón í Litlhól og Finnur
Sigurjónsson siðar bílstjóri með
meiru. Þeir fóm á skautum, því
svell var gott, og gengu í kirkju á
Völlum, því presturinn sr.
Stefán Kristinsson söng aftan-
söng þar.
A eftir messu kom í ljós að
Guðjóni gekk ekki til ein saman
kirkjuræknin að fara þessa ferð í
sveitina. Hann kallaði prestinn
afsíðis að lokinni messu og bað
hann að skreppa nú niður í
Svæði daginn eftir þrettándann
og gefa þau saman í heilagt
hjónaband sig sjálfan og unn-
ustu sína Unni heimasætu þar.
Prestur tók þessum frómu
tilmælum ljúfmannlega, enda
skýr embættisskylda og skemmtí
legt starf að auki, og á tilsettum
tíma þann 7. jan. 1932 birtist
blessaður, gamli presturinn á
skíðunum sínum, því undan-
fama daga hafði verið íjúk og
fannkoma. Prestur var í snjó-
sokkum upp á mið læri utan-
yfir skóm og öllu saman eins og
þá var tíska og prýðilegur
búnaður í djúpum snjó. Þannig
stóð hann í skíðunum, klæddur
þykkri úlpu og með broddstaf
góðan og bar hempu sína,
handbók og annan prestlegan
búnað í poka um öxl.
Það er ekki að orðlengja það
að þá og þar vom hjónaleysin
vígð í heilaga sambúð eftir
kúnstarinnar reglum í heima-
húsum brúðarinnar að við-
stöddum nánum vinum og
ættingjum. Flest er það góða
fólk nú farið veg allrar verald-
ar, þeirra á meðal svaramenn-
imir Sigurður Beck í Svalbarði
og Þorsteinn í Efstakoti. Enn
em þó ofan moldar af brúð-
kaupsgestum þau Valdemar í
Hólkoti og Kristín í Svalbarði.
Búskapur og bameignir.
Síðan hafa þau staðið hlið við
hlið í lífsins straumi Unnur og
Guðjón og átt heima í Svæði
allan tímann frá þessum ofan-
nefnda heilladegi. Þau hafa búið
líkt og aðrir í „kotunum“ fyrir
utan ána þ.e. stuðst jöfnum
höndum við gæði lands og
sjávar, hann lengi sem vélstjóri á
fiskibátum og síðan landmaður
við útgerð og fiskverkun, hún
sem skepnuhirðirinn á bænum,
gegningakonan í fjósi og fjár-
húsi.
Og saman hafa þau unnið
þess á milli allan tímann við
heimilisreksturinn, bamaupp-
eldið, heyskap og aðra venju-
lega búsýslu.
Svæði var upphaflega aðeins
smáskák í Upsalandi, sem
Símon heitinn í Sauðakoti fékk
leigða þegar hann flutti býli sitt
úr Karlsárlandi og þangað
suður eftir, og lét nafnið fylgja
með. Síðan var því fengið meira
land og er nú um 7 ha að stærð.
Þangað fluttu þau Ingibjörg
móðir Unnar og Sigurður mað-
ur hennar árið 1920. Gamli
bærinn skemmdist mikið í jarð-
skjálftanum 1934. Þá byggðu
ungu hjónin nýtt hús um
haustið, byggingarverð kr.
4.500.00. Löngu seinna, árið
1958, var smíðuð viðbygging
norðan við, svo nú em húsa-
kynni í Svæði rúmgóð vel og
aðlaðandi.
Nú er hljótt í bænum og flest
herbergin mannlaus. En ekki
hefur það alltaf verið svo. Börn
þeirra hjóna urðu 4, fædd á
ámnum 1932-1939, Snjólaug,
Kjartan, Ragnheiður og Sigur-
björg í þessari röð. Svo eignuð-
ust þau fósturdóttur, Hugrúnu
Marinósdóttur og síðan barna-
böm, sem ólust upp hjá afa og
ömmu, Sigurð Harðarson (og
Snjólaugar) og Agnes Hauks-
dóttir (og Ragnheiðar). Og á
hverju sumri fram að þessu
hefur hús og umhverfi iðað af
smáfólki, því bamabörnin em
orðin 18 og bamabamabörnin 6
í augnablikinu.
„Vildi lifa allt upp aftur“.
Og hefur þetta svo ekki verið
óskaplegt basl? Basl, nei ekki
aldeilis, þetta hefur verið gott og
skemmtilegt líf frá upphafi til
enda, segja þau einum rómi
Unnur og Guðjón. Auðvitað var
ekki auður í búi peningalega
séð, síst framan af. En það hefur
þó alltaf verið nóg fyrir sig að
leggja og nú þegar ellin fer í
hönd er maður að verða ríkur.
Þetta er sagt bæði í gamni og
alvöru. Þar kemur m.a. til eilli-
lífeyririnn og svo atvinnutekjur
húsbóndans, því enn stundar
hann vinnu bæði daglaunavinnu
við útgerð suður á Dalvík og við
að sinna kindunum. (Þær em nú
reyndar orðnar næsta fáar og
flestar í eigu strákanna hennar
Snjóku og annarra afkomenda).
Já, þetta hefur verið ágætis
æfi, sem við höfum átt saman,
segir Guðjón. Eg vildi gjaman
lifa hana alla upp aftur.
Ekki mótmælir Unnur því,
síður en svo. Hún hefur haldið
sig meira heima við heldur en
bóndinn samkvæmt þeirri verka
skiptingu, sem þau komu sér
upp snemma á árum. En þennan
aðstöðumun hefur Unnur bætt
sér upp á sinn hátt. Það er
alkunna að hún hefur numið og
geymir í minni sér heilan hafsjó
af svokölluðum alþýðufróðleik.
Helst lítur út fyrir að henni sé
fyrirmunað að gleyma nokkru
því sem hún hefur einhvern
tímann heyrt eða lesið, ættar-
tengsl manná og æfisögur, frá-
sagnir atburða, ljóð og söngva.
Það fréttist fyrir nokkru að ein-
hverjir piltar hefðu ekið yfir
Heljardalsheiði á vélsleðum og
til baka aftur.Þetta þótti okkur
nokkur tíðindi og báðum einn
sleðamanna, Amþór Hjörleifs-
son á Dalvík, að segja lesendum
Norðurslóðar ferðasöguna. Hann
brást vel við þeirri bón, og hér
kemur sagan. Ritstj.
Það var laugardaginn 2. janú-
ar, er ég var á leið frá Akureyri,
að komið var^ við í Ytra-
Kálfskinni á Árskógsströnd.
Hitti ég þar kunningja minn,
Jón Inga Sveinsson. Hafði hann
orð á þvi, hvort ég væri ekki til í
að skreppa vestur í Skagafjörð
yfir Heljardalsheiði á vélsleða
með honum og fleirum. Var
ákveðið í hvelli, að ef veður
leyfði skyldum við mætast ofan
við Jarðbrú um 10 leitið næsta
morgun.
Við mættum á 4 snjósleðum
og einn aukamaður, sem á
heima á Sauðárkróki. Tilgangur
ferðarinnar var að koma honum
áleiðis heim til sín, því að ófært
var þá yfir Öxnadalsheiði.
Aðrir, sem fóru þessa ferð
voru Gunnlaugur Konráðsson
Árskógssandi, Elías Höskulds-
son Hátúni og undirritaður.
Veður var mjög gott, en frost
10 gráður. Ekki vomm við nú
betri en svo, að enginn okkar
hafði farið leiðina yfir Heljar-
dalsheiði áður. Nú var samt lagt
af stað og gekk vel, þangað til
komið var fram að Átlastöðum,
en þar hófust deilur milli okkar
um það, hvar heiðin væri. Var
Sitjandi á stól þarna í stofunni
þylur hún upp langar þulur, sem
hún nam í bernsku. Og upp úr
skúffu dregur hún blöð með
einum 100 lausavísum, sem
Siggi dóttursonur hennar hefur
einhvem tímann skráð á blað
eftir henni. Sumar kannast
maður við aðrar hafa sennilega
aldrei komist á þrykk.
Þannig hefur Unnur auðgað
líf sitt og annarra, sem í kring
um hana hafa staðið í áranna
rás.
Blaðið flytur Svæðishjónum
heillakveðjur, fyrir hönd les-
enda sinna, og hamingjuóskir
með vel lukkaða hálfrar aldar
sambúð og þakkar ágætt fram-
lag í samanlagt mannlíf byggð-
arlagsins.
Dropar úr vísnahafinu.
Við sláum botninn í þennan
pistil með nokkrum stökum af
blöðunum hans Sigga, flestar
eftir ónefnda hofunda.
Hvað á að tryggja hgg minn hér?
Hvar á að reka að landi?
Hvar á að byggja, hvemig fer?
Hvað á að liggja fyrir mér?
tekið upp landabréf, en til
öryggis renndi einn okkar heim
að bænum.og spurði til vegar.
Þar með var málið leyst.
„Við látum skella á skeið“.
Eftir þetta gekk ferðin ljóm-
andi vel og var leiðin auðrötuð.
Á leiðinni stoppuðum við til að
líta í kring um okkur. Um kl.
12.30 vorum við komnir niðui
að Sleitustöðum í Skagafirði, en
þangað ætlaði faðir farþegans
okkar að sækja hann. Okkur var
mjög vel tekið á Sleitustöðum,
boðið inn upp á kaffi og
meðlæti. Bóndinn sagði okkur
að það væri 14 stiga frost hjá sér.
Einnig sagðist hann ekki vita til
að komist hefði verið á snjósleð-
um alla leið yfir heiðina fyrr. Þó
vissi hann til að gerðar hefðu
verið tilraunir til þess báðu
megin frá, en menn hefðu aldrei
komist alla leið.
Þegar við vorum búnir að
drekka kaffið, héldum við af
stað heim á leið. Allt gekk eins
og í sögu, við stoppuðum uppi á
háheiðinni til að fá okkur í
svanginn, en þá reyndist allt
nestið frosið nema kaffið, svo
við urðum að láta það nægja.
Útsýnið var stórfenglegt, sólin
rétt náði að lýsa upp fjallatopp-
ana allt í kring.
Um 3-leitið stönsuðum við
fyrir ofan Bakka. Þar kvaddi ég
samferðarmenn mína, en þeir
héldu áfram heim til sín.
Þar með lauk þessari vel
heppnuðu vélsleðaferð yfir Helj-
ardalsheiði til Skagafjarðar.
Arnþór Hjörleifsson.
Það um varðar þig ei grand,
þér á að nægja vonin.
Guð ákvarðar líf og land,
lán, búgarðinn, auð og stand.
Augum mœni ég angistar,
út er kem á daginn.
Yfir grænu öldumar
að ysta bœnum Hríseyjar.
Astin þolir engin bönd,
oft em málin furðu vönd.
Berðu mig yfir bárulönd
að Brimnesi á Upsaströnd.
Alla jafna átti ég bú
alla jafna á Hálsi.
Alla jafna eina kú,
alla jajfha góð var sú.
Nýrakaður orðinn er,
engum skaða hlaðinn.
Símon glaður feta fer
fram Svarfaðardalinn.
Það er tilhlýðilegt að enda
þetta afmælisrabb eins og við
byrjuðum það með vísu eftir
húsmóðurina í Svæði, því hún
kann líka nokkuð fyrir sér í
vísnagerð.
Ei þó virðist gatan greið
getur birt til aftur.
Okkar dimmu lífsins leið
lýsi Drottins kraftur. u .
ri.H.P,
Frá
Ferðafélagi
Svarfdæla
Lítið hefur farið fyrir starfsemi
Ferðafélagsins það sem af er
vetri. Nú er hinsvegar ætlunin
að fara eitthvað að hreyfa sig.
Skíðafæri er afbragðsgott um
þessar mundir og hefur raunar
verið oft í vetur. í hönd fer þó
besti skíðatíminn ef að líkum
lætur, þ.e. febrúar-mars-apríl-
mánuðir með vaxandi birtu.
Mun Ferðafélagið efna til
nokkurra gönguferða, sem bráð
lega verða auglýstar.
Einn er sá staður, sem allir
þurfa að heimsækja, helst mörg-
um sinnum á vetri, og reyndar á
sumri líka. Það er Stekkjarhús
framan við Krosshól. Þangað er
gott og notalegt að koma eftir
klukkutíma rólega skíðagöngu.
Oftast nær er fært öllum bílum á
vegamótin norðan við Kóngs-
staði og stundum lengra. Þar
stíga menn á skíðin og ganga
fram dalinn, framhjá rústum
Hverhóls- og Krosshólsbæja og
bráðlega blasir gangnaskálinn
við og er alltaf opinn og öllu
ferðafólki heimill, sem þangað
vilja koma og hvílast og nota
aðstöðu til kaffihitunar að því
tilskildu, að sjálfsögðu, að vel sé
um gengið (og kvittað í gesta-
bókina.)
Nú er það uppástunga Ferða-
félagsins, að fólk geri sér það að
vana t.d. eftir hádegi á sunnu-
dögum, þegar veður er gott og
skíðafæri, sem oftast er sæmilegt
þama framfrá, að stökkva upp í
bílinn sinn, taka með sér gang-
fær böm sín, stinga brauðsneið-
um og kannske kaffibrúsa í poka
og skutlast fram að Kóngsstöð-
um. Ganga þaðan í Stekkjarhús
og taka upp nestið. Ganga lengra
frameftir ef kraftur og tími er
nægur. Fara t.d. í Sveinsstaði,
hálftímagang eða svo. Þar er
gaman um að litast. Bruna síðan
heim undan hallanum. Þetta er
skemmtilegt ferðalag.
Til að veita sér þessa ánægju
þarf engin samtök, ekkert skipu-
lag, engar auglýsingar. Bara
ákveða þetta sjálfur og gera það.
Það er allt og sumt. Ódýrt,
heilsusamlegt, ógleymanlegt.
Dalvíkingar, Svarfdælir, allir,
sem vettlingi geta valdið, reynið
þetta a.m.k. einu sinni. ÞAÐ
BORGAR SIG.
Ffi. Svd.
Arnþór með tryllitækið.
Véltæknin sigrar
Heljardalsheiði
NORÐURSLÓÐ - 5