Norðurslóð - 16.12.1986, Page 16

Andvirði skipsins
nælt innan klæða
Það þykir aJHaf forvitnilegt þegar af íslenskum málefnum birtast fréttir í
erlendum blöðum. Við fáum endursagnir í tjölmiðlum þegar menn
rekast á eitthvað þannig efni í pressunni úti í hinum stóra heimi. Á
árunum 1958-1960 komu hingað til lands skip smíðuð í Austur-
Þýskalandi, sem voru allmikil nýjung í íslenska flotanum. Öll höfðu
þau viðkomu í Kaupmannahöfn þar sem sett voru ýmis tæki um
borð. Tvö þessara skipa komu til Dalvíkur Björgvin og Björgúlfur.
Auk þess fóru nokkrir héðan frá Dalvík til að sækja eitt skipanna
Margréti SI. Það hafði borist okkur til eyrna, að í blaðinu „Land og
Folk“ í Kaupmannahöfn hafi birtst frásögn af komu skipsins
þangað. Einn úr áhöfninni Ottó Jakobsson var svo minnugur að
rnuna hvaða dag þetta birtist í blaðinu.
Á ferð um Kaupmannahöfn í surnar kom fulltrúi Norðurslóðar
við á ritstjórnarskrifstofu blaðsins, og með hjálp góðra manna þar
fannst þetta eintak og fékkst Ijósmynd af efninu sem þar birtist. Við
birtum Ijósritið hér mjög smækkað, en ef til vill geta menn lesið
frásögn hins danska blaðamanns. Helgi Jakobsson var skipstjóri á
Margréti í þessari ferð og auk hans og Ottós voru Rúnar Þorleifs-
son og Stefán Arnþórsson á skipinu. Við fengum þá Ottó, Helga og
Rúnar af þessu tilefni til að rilja upp ýmislegt í kringum þessa ferð
sem senn eru liðin 28 ár síðan farin var. Stefán var á sjó þegar
spjallið fór fram og var því fjarri skemmtilegri upprifjun.
Fyrst voru þeir spurðir hvort þeir myndu eftir þegar blaðamenn-
irnir voru þarna um borð?
Jú þeir mundu vel ef'tir því.
Helgi sagði, að þeir Fúsi Frið-
jóns (Vigfús Friðjónsson frá
Siglufirði var útgerðarmaður
skipsins) hefðu boðið þeim inn í
skipstjórnakáetuna og gefið
þeim rússnesk styrjuhrogn og
kampavín og veittu vel. Þeir
fóru nátturulega um skipið og
spurðu margs og mynduðu.
komu þar töluðu þeir frítt sín í
milli og voru ansi grófir í tali, í
þeirri sælu trú að Danirnir
skildu ekki orð í íslensku. Við
næsta borð voru tvær stelpur,
sem flissuðu æ hærra því grófari
sem þeir voru. Kom þá í Ijós að
þær voru færeyskar og höfðu
verið á vertíð á Islandi og skildu
vel íslensku. Eftir að þetta kom í
F.v. Rúnar, Ottó, Helgi.
Upphaflega fór Helgi ásamt
fleirum til Þýskalands að ná í
skipið en þeir Ottó, Rúnar og
Stefán flugu til Kaupmanna-
hafnar til móts við skipið.
Skipinu seinkaði, svo bið þeirra
félaga í Köben varð þrjár vikur í
stað þessað þeirgengju beint um
borð eins og áætlað var. Þeir
voru eitthvað misveraldar
vanir. Ottó 17 ára í sinni fyrstu
utanlandsferð, en Rúnar hafði
stuttu áður komið til Kaup-
mannahafnar á leið sinni á
heimsmót æskunnar í Moskvu.
Allt bjargaðist þetta vel meðan
beðið var. Daglega fóru þeir
niðrað höfn til að athuga hvort
skipið væri komið, en án
árangurs í þrjár vikur eins og
áður er komið fram. Þeir höfðu
vegna þessa takmarkaða pen-
inga með sér að heiman, eða 800
kr danskar, sem endast urðu
biðtímann. Þeir bjuggu á Hótel
Axelburg og fengu góðan
morgunmat, sem undir lokin
var látinn nægja fyrir daginn.
Aldrei urðu blankheitin alvar-
legt vandamál. Þeir sögðu, að
síðustu krónur Stefáns Arnþórs-
sonar hefðu farið í að láta
tattóvera á sig íslenska fánann
og skipsnafnið Margrét.
Margar góðar sögur voru
rifjaðar upp af heimsóknum í
Nýhöfnina, Ekki er hægt að
endursegja þær allar hér, en
óhætt er að fullyrða að þeim
varð tíðrætt um búllu sem hét
og reyndar heitir enn Nyhavn
17. Þar var oft margt um mann-
inn. Einhverju sinni þegar þeir
16 NORÐURSLÓÐ
Ijós gerðust þeir að sjálfsögðu
yfirmáta kurteisir í tali.
Einn morguninn kom í ljós að
Stefán hafði týnt frakkanum
sínum. Hann hafði kvöldiðáður
litið við á ýmsum stöðum í
Nýhöfninni og í nágrenni. Nú
voru góð ráð dýr. Kuldi og
peningaleysi og Stefán bara á
jakkanum. Seinna um daginn
JMJ merkið stóð
fyrir sínu
var gerður út leiðangur til að
finna frakkánn. Eftir að hafa
rannsakað hverfið komu þeir að
krá þar sem Stefán var viss um
að hafa verið kvöldið áður. Þeir
fara inn, en í fatahenginu eða
annarsstaðar fannst enginn
frakki. Þeirákváðu þóaðsetjast
niður og fá sér öl. Ekki höfðu
þeir setið lengi þegar inn kemur
maður í frakka sem þeim
sýndist vera Stefáns. Þeir rjúka
til og klæða manninn úr frakk-
anum. Manngreyið streittist á
móti þanngað til þeir gátu sýnt
fram á JMJ framleiðslumerkið
á frakkanum. Daninn gat ekki
með góðu móti haldið því fram
að hann skipti viðJMJ búðinaá
Akureyri. Fyrir einskæra tilvilj-
un endurheimti Stefán því frakk-
ann góða.
Þegar skipið var loks komið
til Köben þurfti aftur að fara til
Austur-Þýskalands vegna galla
sem höfðu komið í ljós. Skipið
var þar tekið í slipp. Þeir sem
höfðu komið um borð í Köben
höfðu enga áritun til Austur-
Þýskalands í vegabréfum sínum.
Engin vandræði hlutust þó af
því. Það eru örugglega ekki
margir sem komist hafa þangað
og aftur burt á þessum tíma án
formlegs leyfis þarlendra stjórn-
valda.
Þeir sögðu að lítið hefði verið
af skemmtistöðum þarna. Þó
hefði verið krá í Ráðhúskjallar-
anum, sem útaf fyrir sig hefði
verið ágæt. Helgi gat þó rifjað
upp eina góðu sögu. Hann hafði
fyrir tilviljun komist inn á kjöt-
kveðjuhátíð á hótelinu sem þeir
bjuggu á. Þar var líka Mr.
Smith eftirlitsmaður frá
Mannheim vélaverksmiðjunum
í Vestur-Þýskalandi, sem einmitt
var að vinna í Margréti. Helgi
Með borðdúkana á
hausnum
sagðist eitthvað hafa látið orð
falla um Mannheimvélar, sem
Mr. Smith þoldi illa. „Helvítið
ætlaði að slá mig“ sagði Helgi.
„Ég greip í bringuna á’onum og
setti fótinn aftur fyrir hann og
tók’ann á hælkrók. Sendan svo
alveg inn í horn, tuttugu metra
svif. Það varð bara röst, öll
borðin og borðdúkarnir á
hausnum á honum. Helvítið
hafnaði inn í horni en kom aftur
og þá sendi ég hann sömu leið.
Þá fór djöfull fram í anddyr og
braut stærðarinnar spegil sem
náði alveg upp í loft. Þetta var
alveg frægt. Austur-Þjóðverj-
arnir dýrkuðu mig fyrir að
afgreiða hann, því þeim varsvo
illa við hann.“
Haldið var heim á leið eftir
rúmlega viku stopp. Á heim-
leiðinni hrepptu þeir hið versta
veður alla leið til íslands. Það
var einmitt í því veðri sem
Hermóður fórst við Reykjanes
og Júlí við Nýfundnaland.
Frh. bls. 20
Austur-Þjóðverjar dýrkuðu hann.
Bræðslumennirnir rína í danska blaðið.
DET BEDSTE FRA14 LANDE í
EN MODERNE FISKEKUTTER
Islandsk nybygning blevet til efter et noje studium af forskellige
landes tekniske frembringelser
Forleden ankrede en nybyg-
get fiskekutter »Margaret«
op i Redhavnen i Kpbcnhavn.
Den var pá 270 tons og alene
stprrelsesmæssigt noget ud
over det, vi er kendt med,
nár talen er om fiskekuttere.
Nok sá interessant var dct
dog, at skibet i udstyr og ind-
retning var helt ud over det
sædvanlige, idet skibet reelt
var et produkt af mange lan-
des tekniske snilde.
Danmark levercr bl. a.
automatstyring
Ved et bes0g om bord íortaltc den
islandske reder, Vigfus Fridjons-
son, Sildefjord, at der var tale om
en nybygning i en serie pá 14 kut-
tcre, der alle skal bygges pá Volks-
werft i Stralsund i den Tyske de-
mokratiske Kepublik.
Fpr ordren blev afgivet, havde
en kreds af islandske redere íore-
taget en grundig underspgelse af
kutterbyggeri overalt i verden. De
indhdstede erfaringer blev samar-
bejdet, og rosultatet blev, at de
enkelte dele af udstyret blev ind-
kpbt i 14 forskellige lande. Mcd en
vis stolthed fastslog Fridjonsson,
at kuttercn ved dennc frcmgangs-
máde er blevct det yppcrste af,
hvad dcr i dag kan præsteres no-
getsteds i vcrden.
Om bord er Danmark repræsen-
teret med telcgraf- og radioudstyr,
automatstyring og kpkkeninventar.
Det var i 0vrigt installeringen af
dcn danske automatstyring, der
var anledning til bes0get i Red-
havnen. Den danske leverandpr
skulle afkontrollere og indstille
anordningen og foretage kompas-
indstilling.
Hele Skandinavicn cr
repræsentercf om bord
Ogsá de andre skandinaviske
lande har haft leverancer til kut-
tcrbygningen. Norge har levcret
ekkolod og hydrauliske spil, Sve-
rige stár for fiberbeklædningen i
mandskabsrummene, Finland har
leveret master, og Island har
selv bidragct med udrustningen i
lukaferne.
Radarudstyr* t ér kpbt i Eng-
land, mcns Vesttvskland har le-
veret den Ö00 hk Mannhcim ho-
vcdmotor. Forudcn bygningcn pá
Stralsund-værftet har dcn Tyskc
dcmokratiske Republik leveret for-
skellige hjælpemotorer. Sovjet-
unionen har leveret skibspladcrne,
og de elcktriske motorer til spil-
lene er kobt i USA. Skibcts kölc-
maskiner, der b!. a. skal sikrc cn
konstant tempcratur i lastrumme-
ne pá 0 grader, er kommet fra Hol-
land, mens lastrummencs rustfji
stalpiader er leveret fra Frankrig.
Endelig har Polen og Tjekkoslo-
vakiet bidraget med henholdsvis
telefonudstyr og stálkablcr til sty-
ringen.
Skibet, der koster ca. 3 mill. kr.,
er indrettet sáledes, at der or plads
til en 21 mands besætning, nár der
er tale om langture, hvor fisken
g0res i stand og nedsaltes, mens
kutteren er pá havct. chris
Dcn ishmdskc fiskckutter >•Margaret« pd pravesejlads i Oresund.
Nór kuttcrcn er pá langtur, kan inan om bord fabrikere levertrun. I beholdcrcn pá dækket fyldcs fisl.tr-
leveren, op vcd hjœip af damp prcsscs den ind i sarlige ovnc, hvor dct færdige vrodukt frcmstil’cs