Norðurslóð - 24.01.1990, Síða 1

Fuglamir 1989
Svarfdælsk byggð & bær
l A S",:, í; ý *■ .V
14. árgangur
Miðvikudagur 24. janúar 1990
1. tölublað
Mildur vetur - okt.-des. 1989
Við höfum frá upphafi lagt okkur
eftir því hér „á blaðinu” að fylgj-
ast með, tíðarfarinu og skrá það í
blaðið. Pað þykir kannske gagn-
legt í framtíðinni að geta lesið sér
til hvernig veðrið lék menn hér á
þessu ákveðna tímabili.
Og nú skal þess getið, kæri les-
andi minn á 21. og 22. öld, að á
þessum vetri hefur veður verið
með eindæmum þægilegt hér á
norðurslóð. Snjór sást hér ekki.
sem því nafni megi nefna, allt til
áramóta og lengur þó. Jafnvel til
fjalla var ekki nema föl á jörðu.
Alltaf sama góða, kyrra veðrið,
auðir vcgir og greiðfært öllunt
Mjöll í skógi.
bílum um fjallvegi. M.a.s. Lág-
heiði var fær fólksbílum um jólin
og er einsdæmi. Reyndar komu
hörð frost um mánaðarmótin
nóv./des. svo þá hefur klaki
gengið nokkuð djúpt í jörðu.
Ekki er þó ástæða til að óttast kal
í túnum, það eru langstæð svell
ofan á gróðrinum sem kæfa hann
og valda kalsárunum.
Nýja árið fór af stað með sömu
blíðunni meðan sólin smáhækk-
aði á lofti og fór að gægjast yfir
jökulbrúnina niður til okkar í
kringum 10. janúar. Um það leyti
gerði ofsaveður af suövestri, sem
olli óskaplegu tjóni á suðvestur-
ströndinni. Pegar hingað kom var
mesti ofsinn farinn úr veðrinu.
Þó var ofsarok hér í framdalnum
og skemmdust útihús í ósköpun-
um, á Hæringsstöðum og víðar.
Þá er þess að lokum að geta,
að nú 19. janúar 1990 cr kominn
bálhvöss norðanstórhríð með
töluverðri snjókomu. Má því
gera ráð fyrir að einhver fönn
muni sjást hér á næstunni, og
þætti engu'm mikið. lJað mundi
gleðja börn og skíðamenn að
ógleymdum vé 1 s I e ð agæ j u n u m,
sem lítið hafa getað hreyft sig á
þessunt blessaða vetri.
Ljósm.: HEÞ
Eins og mörg undanfarin ár
voru vetrarfuglarnir á Dalvík
og í Svarfaðardal taldir 30.
desember. Á Dalvík, þ.e. frá
Svarfaðardalsá að Brimnesá
taldi Steingrímur Þorsteinsson
og lýsir hann veðurskilyrðum
svo:
Svöl gola en lygndi er á daginn
leið. Hiti 3 gráður. Alskýjað en
úrkomulaust. Smáföl á jörðu og
svellalög, en autt á milli. Ládautt
og ákjósanlegt veður til fugla-
talningar.
Þetta sást:
Lómar (við laxakvíarnar) 5
Stokkendur 18
Hávellur 45
Æðarfugl 40
Sendlingar 40
Silfurmávar 35
Svartbakar 20
Hvítmávar 3
Hettumávur 1
Haftyrðill 1
Langvía 1
Hrafnar 6
Snjótittlingar 7
Fýll ^ 1
Teista I
Skógarþröstur I
Alls eru þetta 16 tegundir, sem
er óvenjulcga há tala. Stcingrím-
ur hafði fleiri tíðindi af fuglum að
scgja. I vetur hefur maríuerla
(maríátla) oft sést á Dalvík og
kttnnske eru þær fleiri að flækjast
þar. Merkilegra er þó, að hann
fékk um daginn til að stoppa
keldusvín, sem fannst dautt nærri
Hafralækjarskóla í Aðaldal. Þá
sagði hann frá því, að frá Gríms-
ey voru honum færðir 2 glókoll-
ar, (fuglekonge á dönsku)
niinnstu fuglar á Norðurlöttdum,
2 gr. að þyngd lullorðnir. Til
samanburðar eru músarrindlar
um 4 grömm. Fuglarnir fundust
með lífsmarki við hús í eynni, en
dóu fljótlega.
Haraldur Guðmundsson taldi
fuglana frá Brimnesá að Sauða-
nesi. Eftirtekjan var sem hér
segir:
Lómur 1
Stokkendur 6
Hávellur 167
Æðarfugl 99
Sendlingar 7
Silfurmávar 5
Svartbakar 14
Langvíur 2
Hrafnar 6
Teista 1
Dílaskarfar 5
Straumendur 7
Toppendur 4
Rjúpur 5
Fálkar 2
Svartþröstur I
Álkur 2
Þarna sáust sem sagt 18 teg-
undir fugla, og er það mjög
mikið. Báðir sáu þeir Hartildur
og Steingrímur sel. líklega
landsel, og sá sem Steingrímur
sá, ef þaö var ekki sarni seiurinn,
var að gæða sér á laxi þar sem
hann svamlaði í yfirborðinu.
Þá er það dalurinn kæri. Þar
taldi Krístjdn E. Hjartarson.
Hann fór venjubundinn hring,
Tjörn, Ingvaraós, Hánefsstaða-
skógur, Laugahlíð, Tjörn.
Útkoman var þessi:
Rjúpur 9
Auðnutittlingar 25
Hrafnar ^ 2
Snjótittlingur 1
Hrossagaukur 1
Þetta eru aðeins 5 tegundir og
fátt af flestum. Snjótittlingarnir
eru sjálfsagt upp unt öll fjöll í
snjóleysinu, auðnutittlingarnir og
rjúpurnar voru í skóginum, en
hrossagaukurinn, sem hefur
misst af lestinni þegar bræður
hans flugu til Norður-Afríku í
haust, var í hitavolgrum neðan
við Húsabakka. Á jóladag sást á
athugunarsvæðinu smyrill, en
hann má ekki telja með.
Allt í allt sáust því hér á einum
og sama deginum 25 tegundir
fugla í svörtu skammdeginu og
það getur alls ekki talist svo
fátæklegt.
Jökulvetur - janúar-aprfl 1989
Það vefst víst ekkert fyrir
niönniim livað einkenndi mest
veðurlagið árið 1989. t»að var
fannfergið síðastliðinn vetur. í
annálum fornum gáfu menn
oft hörðum vetrum nöfn eins
og ísavetur, frostavetur, felli-
vetur, skriðuvetur, lurkur
o.s.frv. Á þessari öld hefur
aðeins einn vetur fengið nafn,
það var „Frostaveturinn mikli
1918“.
Úrkomumagn og
úrkomudagar 1989
mán. úrkoma úrkomu dagar
jan. 45,0 17
feb. 67.2 23
mars 48,4 15
apríl 33,7 14
maí 27,9 16
júní 10,5 7
júlí 15,9 13
ágúst 35,0 17
sept. 73,9 24
okt. 27,7 16
nóv. 37,0 9
des. 32,2 14
alls 454,4 185
Veturinn 1989 hefði mátt
nefna „Jökulvetur". því mánuö-
ttm saman var landið allt eins og
santfelldur jökull yfir að líta.
Vetrarbyrjunin í nóvember og
desember 1988 gaf þó ekki tilefni
til slíkrar nafngiftar. Fyrst í
janúar skrifaði Sigríður á Tjörn í
ve'ðurskýrslur sínar: „I heild má
segja að veturinn hafi verið mjög
mildur og svo til snjólaus fram til
áramóta." I veðurskýrslunum
sést að snjódýpið kring um Tjörn
var 0 cm í janúarbyrjun, sem sagt
nánast auð jörð. En síðan brast
hann á og gekk í snjóatíö. í mán-
aðarlokin var meðal snjódýpið 20
cm, í febrúar 80 cm og í endaðan
ntars náði snjórinn 160 cm með-
aldýpt. Þá voru skaflar kring um
hús ntargir metrar á þykkt, ljósa-
staurar fenntir og háspcnnulínur
víða eins og lágar kúagirðingar.
Þetta tíðarfar endurspcglast
samt ekki í úrkomutölunum.
Ársúrkoman var 454 mm og var
nokkuð undir meðallagi sem er
um 490 mm. Úrkontudagarnir
185 eru einnig undir meðallagi.
Mesta sólarhringsúrkoman varð
24.-25. sept. aðeins 14,4 ntm sem
mun vera nteð því lægsta sem
gerist.
Umsögn um veður
Hér á eftir fer umsögn um veður-
lag hvers mánaðar eins og hún
var skráð í skýrslurnar sem send-
ar voru Veðurstofunni frá Tjörn.
Risjótt veður í janúar. Þó fóru
öll stórviðri fram hjá þessum
landshluta. Töluverður snjór féll
síðustu daga mánaðarins en
liláka var og 10 stiga liiti síöasta
daginn.
Afskaplega óstöðugt tíðarfar
allan febrúarntánuð. Hiti oftast
undir forstmarki og allt niður í
12-16 stiga frost. Snjór mikill í
lok mánaöar. einkum á láglendi.
Stórfenni kring um bæi. Færö á
vcgunt oft þung og erfið. Skóla-
starf fór nokkuð úr skoröum
vegna illviðra.
Áframhaldandi stórhríðar
voru af og til allan marsmánuö.
Þó tók út yfir allan þjófabálk í
dymbilvikunni. Þá var stormur
og snjókoma frá mánudegi til
föstudags að báðum mcðtöldum.
Miklunt snjó kyngdi niður svo
ófært var á vegum og erfitt bæði'
um aðdrætti og einnjg við að
koma mjólkinni frá sér. Síðustu
dagana var þó bjart og sólbráð
svo snjóskaflar sigu aðeins
saman.
Stórfenni á jörð allan apríl-
mánuð, frost um nætur og lítið
yfir frostmark að deginum svo öll
úrkoma var snjór og aftur snjór.
Nú undir mánaðarmótin votu
komnir dökkir dílar í fjallshlíðar
en láglendi enn að mestu undir
fannbreiðu. Örlítil vök er komin
á tjörnina og gæsir. endur og
svanir á hentti.
Maímánuður var kaldur og
seint tók stórfennið sem fyrir var.
Oftast var næturfrost og loftkuldi
mikill að deginum. tún liafa þó
smá saman verið að koma undan
fönn. ekki er enn hægt að sjá
hvort kal er í þcim. Þctta er einn
allra kaklasti og snjóþyngsti
maímánuður sem elstu menn hér
muna eftir. Nú um mánaðarmót-
in maí-júní eru gil og skorningar
full af snjó. Tjörnin er þó að
mestu orðin íslaus.
7. júní voru ennþá skaflar hér
báðu megin húss og í garðinum.
Smá saman tók þó snjóinn enn
ekki með neinum asa því loft var
kalt og fór niöur undir núllið nótt
eftir nótt. Hlýtt og gott veður frá
12.-18. júní. Kýr fóru fyrst út um
ntiðjan mánuð. Tún voru kalin
en ekki eins illa og menn óttuð-
ust. í mánaðarlok var næturfrost
í tvær nætur. Þá sá á nýuppkomn-
um kartöflugrösum. Spretta er
nú að taka við sér en sláttur hefst
seint hér þótt inn í Eyjafirði sé
hann byrjaður.
Júlí var þurr og hlýr. Spretta
var seint á ferð og sláttur hófst
ekki fyrr en um 10. júlí og vfða
nokkru seinna. Mjög heitt var
dagana 16.-24. júlí, allt upp í 22-
24 stig og aldrei kalt. Þó gránaði
í fjallstoppa 27.-28. júlí. Eftir
langvinna þurrka fór að rigna 25.
júlí og hélst vont í 5 daga cn þá
birti aftur og hlýnaði.
Ágúst vttr fremur erfiður til
hcyskapar. Sjaldan þurrt nema
cinn dag í senn og sólarlítið.
Næturfrost var tvær nætur síðast í
mánuðinum svo sá á kartöflu-
grösum. Berjaspretta er góö hér
um slóðir cn seint á fcrðinni.
Heyskap að Ijúka, heyfengur
góður.
September var úrkomusamur
og erfið tíð fyrir heyskap svo
seint tókst að Ijúka hjá þeim sem
ekki höfðu hirt fyrir mánaðarmót
ág.-scpt. Ekki voru margar frost-
nætur í september en nokkrar
samt. Alhvít jörð var hér að
morgni 25. sept. en þann snjó tók
fljótt aftur. Nú um mánaöarmót
er alauð jörð á láglendi en snjór
cfst í fjöllum.
Október var stilltur og snjó-
laus, oft falleg haustveður. Fjails-
toppar hvítir og nú síðustu daga
Var frost 0-7 stig. Aldrei storntur.
Áframhaldandi haustveðrátta
var í nóvember. Snjór á láglendi
fyrrihluta mánaðarins en síðan
alautt nema á háfjöllum. Hiti oft-
ast um og eitthvað undir frost-
marki en síðustu daga þó nokk-
urra stiga hiti.
Góð tíð í desember og svo sem
enginn snjór á láglendi, stillur og
lítið frost. Dálítill snjór var um
miðbik mánaðarins og hált á veg-
um í nokkra daga en síðan aftur
stillt og milt. Gleöilegt ár 1990.
(ÁH)