Víkurfréttir - 13.12.2007, Qupperneq 45

VÍKURFRÉTTIR I FIMMTUDAGURINN 13. DESEMBER 2007 45STÆRSTA FRÉTTA- OG AUGLÝSINGABLAÐIÐ Á SUÐURNESJUM
Reykjaness og þá í einungis um
60 feta hæð. Breska miðunar-
stöðin á Fitjum við Sandgerði
heyrði stuttlega í sendi vélar-
innar en náði ekki sambandi við
hana. Reyndu aðrar fjarskipta-
stöðvar einnig árangurslaust að
ná sambandi við vélina.
Þeim Shann on f lug stjóra
og Andrews var ljóst að lend-
ing yrði vart gerð í Reykjavík
við þessar aðstæður enda flug-
brautir stuttar og flugvöllurinn
umkringdur byggð. Skyldi að-
flug reynt að Meeksflugvelli en
ella snúið aftur til Kaldaðarness.
Yfir Stafnesi hvarf flugvélin af
ratsjá er hún beygði til austurs
í leit að Meeksflugvelli en fann
hann ekki í rigningu og dimm-
viðri. Tilkynnti flugstjórinn
mönnum sínum að hann hygð-
ist snúa aftur til Kaldaðarness
sömu leið enda lá fyrir að að-
flugsviti vallarins þætti ótryggur
við slík veðurskilyrði. Flogið var
lágflug í kröppum beygjum líkt
og í loftbardaga svo hafa mætti
ströndina í augsýn. Er komið
var austur undir Festarfjall virð-
ist sem skyggni hafi skyndilega
þorrið og flugstjórinn misst af
ströndinni þar sem hún beygir
skarpt í suðausturátt fyrir botni
Hraunsvíkur. Sveigði flugvélin
til norðurs og lenti örskömmu
síðar, um kl. 15.30, í brún svo-
nefnds Kasts í suðvestanverðu
Fagradalsfjalli og sundraðist og
brann.
Einungis einn þeirra 15 manna
sem í vélinni voru lifði slysið
af. Lá hann fastur í byssuturn-
inum í stéli vélarinnar þegar leit-
arflokk bar að 27 stundum síðar.
George A. Eisel liðþjálfi frá Col-
umbus í Ohio lýsti reynslu sinni
svo í vikublaði Íslandsherstjórn-
arinnar, The White Falcon, og
íslenskum dagblöðum:
„Við vissum aldrei hvað gerð-
ist. Skyggnið var ekki nema
nokkrir metrar. Við flugum yfir
flugvöll á leið okkar til fyrirhug-
aðs lendingarstaðar en þegar
skyggnið brást var snúið við í
leit að fyrri flugvellinum. Eng-
inn virtist skynja neina hættu
því ég heyrði ekkert minnst á
slíkt í símkerfi vélarinnar. Aðrir
í áhöfninni hljóta að hafa látist
samstundis. Ég hélt meðvitund
allan tímann en lá fastur undir
byssuturninum. Eldur kviknaði
í flakinu og byssuskot sprungu
allt í kringum mig. Ég hélt að
dagar mínir væru taldir en til
allrar Guðs lukku tók að helli-
rigna og eldurinn slokknaði.“
Eisel var 33 ára og hafði lokið
200 stunda flugi í árásarferðum
í Norður-Afríku og yfir Ítalíu
og Frakklandi. Hann hafði áður
sloppið naumlega er flugvél
hans var skotin niður í Norður-
Afríku og bætti við að hann
hlyti að vera heppnasti maður
í heimi. Eisel slapp ótrúlega
vel úr slysinu með lítilsháttar
skurði, brákað rif og hryggjarlið.
Hann var leystur undan herþjón-
ustu eftir sjúkraendurhæfingu
í Flórída 10. maí 1944. Þrjár ít-
arlegar rannsóknir voru gerðar
á tildrögum slyssins og voru
niðurstöður allra eins og lýst
hefur verið. Þó var talið hugs-
anlegt - en ekki sennilegt - að
flugstjórinn hefði sveigt til norð-
vesturs austan við Grindavík í
leit að aðflugsgeisla Meeksflug-
vallarins sem lá yfir Grindavík.
Sagði Eisel að hann hafi þekkt
af fluglagi vélarinnar að þar færi
Shannon höfuðsmaður en ekki
Andrews sem stjórnað hefði
flugvélinni fyrr í ferðinni.
Lát Andrews hershöfðingja gaf
bresku og bandarísku leyniþjón-
ustunni tilefni til að nota frétta-
flutning af slysinu í víðtækum
blekkingarvef sem spunninn var
til að villa um fyrir Þjóðverjum
vegna undirbúnings innrás-
arinnar á meginland Evrópu.
Létu þær gagnnjósnara Breta
í Reykjavík, Ib Árnason Riis,
senda Þjóðverjum falskar upp-
lýsingar um að Andrews hefði
verið á leið til Íslands til að
skoða innrásarpramma en látið
var líta svo út sem innrás væri
fyrirhuguð í Noregi. Sú skýring
á ferðum Andrews til Íslands
þennan örlagaríka dag hefur
orðið lífseig að bandaríski yfir-
hershöfðinginn George C. Mars-
hall, sem varð utanríkisráðherra
eftir stríð og „Marshall“- áætl-
unin um endurreisn Evrópu er
kennd við, hafi kallað hann til
ráðagerða í Washington. Hann
hafi því verið á leið vestur um
haf er slysið varð. Þá hefur því
einnig verið haldið fram að
áhöfn flugvélarinnar hefði þegar
lokið tilætluðum fjölda árásar-
ferða og verið sjálf á heimleið
er slysið varð. Slysarannsóknar-
gögn taka hins vegar af allan
vafa um að tilefni flugsins var
eins og hér hefur verið lýst.
Framangreint er hluti úr
einum kafla bókarinnar.
Rannsóknarmenn
að störfum í
flaki Liberator-
flugvélar Andrews
hershöfðingja
í Kastinu í
suðvesturhorni
Fagradalsfjalls.
Til vinstri er
Stóra-Skógarfell
og Keflavík og
Keflavíkurflugvöllur
í fjarska.
Frank M. Andrews
hershöfðingi.
Hringbraut nýlögð frá Njarðar-
braut ofan við byggðina í
Keflavík sumarið 1943. Í
forgrunni til vinstri er sá hluti
hennar sem síðar varð Faxa-
braut ásamt olíutönkunum ofan
við Bræðsluna. Camp Stengle
og Snelling í baksýn.
Að neðan: Nágrannabyggð Keflavíkur
og Njarðvíkur. Herskálahverfið
Camp Turner ofan og sunnan við
Iðavelli sumarið 1943. Lengst til
vinstri eru skálar Hotel De Gink með
kvistgluggum og íbúðarskálar
liðsforingja. Í baksýn sjást hlaðar
af byggingarefni á geymslusvæðinu
á Iðavöllum og fjær eru
vöruskemmurnar í Camp Stengle.
Hólmsberg til hægri.