Land & synir - 01.11.1999, Síða 9

ismi og hrein sölumennska ná yfirhönch
inni og svo hefur verið síðan. Svipað
gerðist í kvikmyndalistinni upp úr 1980,
framúrstefnan á í vök að verjast. Til að
fullkomna samlíkinguna sjáum við að á
árunum fyrir 1957 er varla til módern-
ismi í kvikmyndaheiminum og fyrir 1967
var tæpast til framúrstefna í rokkinu,
það minnti helst á þjóðlagatónlist í öllum
sínum einfaldleika.
Misgengið hjá listgreinunum
Af einhverjum undarlegum ástæðum
hafa rokkið og kvikmyndin þróast með
sama háttbundna hætti og aðrar listir.
Sú staðreynd að rokkið og kvikmyndin
áttu sín for-borgaralegu skeið um leið og
eldri listir voru komnar á stig módern-
ismans gæti bent til þess að einhvers
konar söguleg nauðsyn sé að verki í
listasögunni. 3) Það þýðir að listgreinar
verða að ganga í gegnum þróunarskeið
rétt eins og maðurinn á þroskaferli sín-
um frá fæðingu til fullorðinsára.
Altént hafa rokkið og kvikmyndin farið
veginn frá for-borgaralegum stíl til póst-
módernisma á mettíma. Það tók bók-
menntirnar þúsundir ára að þróast frá
for-borgaralegum frásögum til póst-
módernisma, kvikmyndin rann það skeið
á sextíu árum og rokkið á rúmum tíu.
Móderisminn staldraði stutt við hjá
rokkurum og kvikmyndasmiðum en er
enn að bögglast fyrir brjóstinu á mynd-
listarmönnum, eftir hundrað ár. Skýring-
in er hklega sú að rokk og kvikmyndir
eru listform hraðans, rokkarinn syngur
eins og hann sé í uppmælingu og áhorf-
andinn nemur sögu á tveimur tímum í
kvikmyndasal sem hann er tíu tíma að
meðtaka af bók. „Ég hef ekki tíma, ég
hef ekki tíma” kyrjar rokkarinn og
fílmarinn tekur undir. Mörgum þykir nóg
um andskotans asann.
Sefán Snævarr
1) Ýmsum þykir einkennilegt að ég kalli nýbylgjuna
„móderníska" því margir telja sig sjá póst-módernisma í
tilvísunardellu Godards. Því ertil að svara að tilvísunar-
mennsku má líka finna í nýstefnulist, t.d. Ijóðum T.S. Eliot.
Aukinheldur hafði Godard módernískar hugmyndir um frá-
sögur. Hann sagði sem frægt er orðið að allar sögur hefðu
byrjun, hátind og endi en ekki endilega í þeirri röð, og
gerði myndir í samræmi við þessi ummæli. í ofanálag eru
myndir hans tilraunakenndar, tilraunir til að gera eitthvað
alveg nýtt. Við má bæta að erfitt er að kenna nýbylgju-
myndir Alain Resnais við eitthvað annað en nýstefnu.
2) Það vekur athygli mína að listrænt þenkjandi kvik-
myndagerðarmenn eins og Kreddumennirnir dönsku and-
æfa kröfu módernismans um persónulega tjáningu.
Kredduhópurinn vill ekki að nafn leikstjórans sjáist á hvíta
tjaldinu og eru því sumpart nær póst-módernisma en
módernisma.
3| Hugmyndin um að listirnar þróist með rökbundnum
hætti á rætur að rekja til fagurfræði þýska heimspekings-
ins G.W.F. Hegel. Á okkar dögum er Suzi Gablik helsti tals-
maður slíkra horfa eins og glöggt sést í bók hennar
Progress in Art.
Landkfesyrar 9