Morgunblaðið - 13.09.2017, Page 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 2017
AF LISTUM
Þorgrímur Kári Snævarr
thorgrimur@mbl.is
Í dægurmenningu eru til tiltekin
verk sem gnæfa svo hátt yfir sagna-
geira sinn að óhugsandi er að líta á
önnur verk sama geira án þess að
reynslan litist af þeim. Kvikmynda-
röðin Star Wars litar t.d. á einn hátt
eða annan allar „geimóperur“ og
sambærileg geimævintýri. Það get-
ur verið forvitnilegt að skoða for-
vera þessara
„stórverka“ og
sjá hver helstu
áhrifin á geir-
ann voru áður
en þau urðu til.
Það er ekk-
ert leyndarmál
að Star Wars
var og er undir
áhrifum frá
fjölda eldri verka, sérstaklega
bandarískum vísindaskáldskap í
kvikmyndum og tímaritum fjórða
áratugarins. Annar áhrifavaldur
sem bent hefur verið á er franska
myndasagan Valérian et Laureline
eftir Pierre Christin og Jean-Claude
Mézières sem kom fyrst út árið
1967, heilum áratug fyrir fyrstu
Star Wars-myndina. Froskur útgáfa
gaf nýlega út fyrstu þrjár Valerían-
bækurnar í tengslum við kvikmynd-
ina Valerian and the City of a Tho-
usand Planets sem kom út í júlí. Ég
skrifaði á dögunum um þá mynd og
þótti lítið til hennar koma en mér
þykir þó áhugavert að sjá bækurnar
sem persónurnar komu úr. Reyndar
eru sögurnar í bókinni talsvert
áhugaverðari en myndin, sem er á
nútímamælikvarða fremur dæmi-
gerð geimópera. Greinilega er ekki
við bækurnar eða aldur þeirra að
sakast um ófrumleika myndarinnar
því bókin er langt því frá að vera
bara geimópera: Tvær af sögunum
þremur fjalla reyndar um Valerían
og Lorelínu á tímaflakki, nokkuð
sem myndin var alveg laus við. Bæði
er farið til Frakklands á miðöldum
og til New York á tíma þar sem
heimurinn hefur verið lagður í rúst
vegna kjarnorkusprenginga. Ferðin
síðarnefnda fær mig til að gruna að
Valerían hafi líka haft áhrif á mynd-
ir eins og Escape from New York
sem gerast eftir að sprengjurnar
falla og siðmenning hrynur. Þar sem
persónurnar fara svo víða er mynd-
efnið í bókinni mjög fjölbreytt.
Maður finnur fyrir því að teikn-
arinn var enn að fóta sig í fyrstu
sögunni en teiknistíllinn verður
smám saman betri eftir því sem líður
á bókina og ég hlakka til að sjá
hvernig hann lítur út í seinni bókum
Í gegnum tíma og
rúm með Valerían
þegar Mézières hefur náð vopnum
sínum.
Líkt og útgáfa Frosks á Svals-
og Valsbókinni Skriðdrekanum og
einingarhúsinu gerir fyrsta Valerí-
an-safnbókin góða grein fyrir því
sögulega samhengi sem sögurnar
birtust fyrst í og er því fróðleg auk
þess að vera skemmtileg. Fremst í
bókinni er birt viðtal við höfundana
tvo ásamt Luc Besson, leikstjóra
kvikmyndarinnar, og síðan grein
um tilurð, sögu og tengingar Valerí-
anbókanna. Sögurnar sem fylgja á
eftir þessu lesefni eru þó talsvert
þróaðri en þær í Svals- og Valsbók-
inni og því er auðveldara að mæla
með þessari bók fyrir yngri lesendur
auk grúskara og áhugamanna um
myndasögur og vísindaskáldskap.
Eitt sem ég verð að finna að
bókinni er að íslensku þýðingunni er
ábótavant. Þýðingin er langt því frá
hörmuleg en sums staðar hafa staf-
setningarvillur slæðst inn og annars
staðar virkar málfarið svolítið stirt,
eins og það hafi verið aðeins of bein-
þýtt. Auk þess virðist leturgerð bók-
arinnar vanta íslenskar gæsalappir
og þær sem eru notaðar í staðinn
stinga svolítið í augu. Þetta er ekki
vandamál sem ríður bókinni að fullu
en þetta er þó nokkuð sem Froskur
mætti bæta í framtíðinni.
»Maður finnur fyrirþví að teiknarinn var
enn að fóta sig í fyrstu
sögunni en teiknistíllinn
verður smám saman
betri eftir því sem líður
á bókina.
Veisla Þessi blaðsíða úr Þúsund stjarna veldinu er gott dæmi um furðuver-
urnar og -heimana sem Jean-Claude Mézières teiknar.
Breski leikhúslistamaðurinn Peter
Hall er látinn 86 ára að aldri. Frá
þessu greinir BBC. Hall hafði mikil
og afgerandi áhrif á breskt leikhús á
seinni hluta 20. aldar. Hann leikstýrði
fyrstu bresku uppfærslunni á Beðið
eftir Godot eftir Samuel Beckett 1955
og heimsfrumsýningunni á Heim-
komunni eftir Harold Pinter 1965.
Árið 1960, þá aðeins 29 ára gamall,
stofnaði hann Royal Shakespeare
Company og stýrði til 1968. Hann var
leikhússtjóri Breska þjóðleikhússins
1973 til 1988 og hafði yfirumsjón með
flutningi þess úr Old Vic í núverandi
húsakynni. Hann var listrænn stjórn-
andi Glyndebourne Festival Opera
1984 til 1990, stofnaði Peter Hall
Company 1998 og stýrði því til 2011
þegar hann var greindur með heila-
bilun auk þess sem hann kom að
stofnun Rose Theatre Kingston 2003.
Hann starfaði á alþjóðlegum vett-
vangi sem leikhús-, kvikmynda- og
óperuleikstjóri, en 1983 leikstýrði
hann hring Wagners á Bayreuth-
hátíðinni í tilefni
af 100 ára ártíð
tónskáldsins. Síð-
asta uppfærslan
hans var á
Þrettándakvöldi
eftir Shakespeare
hjá Breska þjóð-
leikhúsinu 2011.
Samstarfsfólk
Halls minnist
hans með hlýju. „Hann umbreytti
klassísku og nútímaleikhúsi í Bret-
landi,“ tísti leikarinn Patrik Stewart.
Leikstjórinn Richard Eyre segir Hall
„hafa verið og vera guðföður bresks
leikhúss“. Greg Doran, leikhússtjóri
RSC, segir Hall hafa verið „stór-
menni, undirstaða í bresku leikhúsi.
Hann var hugsjónamaður“. Nicholas
Hytner, fyrrverandi listrænn stjórn-
andi Breska þjóðleikhússins, segir
Hall „einn merkasta listamann í
breskri leiklistarsögu“ og í hópi
manna á borð við Richard Burbage.
silja@mbl.is
Leikstjórinn Peter Hall látinn
Peter Hall
Bandaríski leikstjórinn Patty Jenk-
ins mun leikstýra næstu kvikmynd
um Wonder Woman, Undrakonuna,
en hún leikstýrði þeirri fyrstu sem
frumsýnd var nú í sumar og hefur
notið mikillar aðsóknar og góðrar
gagnrýni. Gal Gadot mun snúa aft-
ur í hlutverki valkyrjunnar góð-
hjörtuðu og er stefnt að því að
frumsýna myndina 13. desember
árið 2019. Kvikmyndatímaritið
Variety greindi frá þessu í gær og
einnig að Jenkins hefði þegar hafist
handa við að skrifa handrit mynd-
arinnar ásamt Geoff Johns og Jon
Berg. Haft er eftir Johns að ætlunin
sé að gera aðra frábæra kvikmynd
um Undrakonuna.
Talið er að Jenkins fái um átta
milljónir dollara fyrir að skrifa og
leikstýra kvikmyndinni og reynist
það rétt verða það hæstu laun sem
kvenkyns kvikmyndaleikstjóri hef-
ur fengið í kvikmyndasögunni. Þá
mun hún einnig fá hluta ágóða af
miðasölu. Jenkins ætti að vera vel
að laununum komin því Wonder
Woman hefur malað gull í miða-
sölu, skilað yfir 1,2 milljörðum doll-
ara á heimsvísu en framleiðsla
hennar kostaði um 150 milljónir
dollara.
Snýr aftur Gal Gadot í hlutverki Undra-
konunnar í smellinum Wonder Woman.
Leikstýrir framhaldi Undrakonunnar
LAUS VIÐ VERKI VEGNA SLITGIGTAR
FÆST Í APÓTEKUM, HEILSUBÚÐUM OG HEILSUHILLUM STÓRMARKAÐA
„Ég hef verið að kljást við slitgigt í hnjám og mjóbaki í fjölmörg ár og
prófað margt, bæði lyf og náttúrulyf . bæklunarlækni r benti mér á
að huga betur að lífstílnum og taka innNUTRILENKGOLD Ég
fór að hans ráðum og batinn er ótrúlegur. Ef ég sleppi því að taka inn
NUTRILENKGOLDþá finn ég verkina koma aftur.
Ég mæli heilshugar meðNUTRILENKGOLD.“
Hinrik Ólafsson leikari, kvikmyndagerðarmaður og leiðsögumaður
Nutrilenk fyrir liðina
Náttúrul
egt
fyrir liðin
a
GOLD
NNA
Vertu laus við
LIÐVERKINA
Eitt mest selda efnið fyrir liðina hér á landi
SÝND KL. 6
SÝND KL. 10.30
SÝND KL. 6, 8, 10 SÝND KL. 8
Miðasala og nánari upplýsingar
5%