Feykir - 13.04.2016, Blaðsíða 5

14/2016 5
Nokkrir þankar
– að gefnu tilefni
Vegna anna hef ég ekki gefið
mér tíma fyrr til að rita á
blað þær hugsanir er fóru í
gegnum huga minn á
Jóladagsmorgunn síðast-
liðinn. Þegar ég var búinn
að sópa alla garða, sáldra
dálitlum fóðurbæti í þá og
fylla þá svo af ilmandi
nýræktarheyi, settist ég á eitt
garðabandið, horfði á ærnar
éta og lét hugann reika, og
þá meðal annars til reikn-
ings frá Húnavatnshreppi
sem mér barst í pósti 10.
desember með eindaga 22.
desember fyrir álögð
fjallskil.
Mér fannst í meira lagi
undarlegt að fá rukkun fyrir
fjallskilum á meðan ekki er
búið að klára að smala
afréttinn, eins og sveitar-
félaginu ber skylda til að gera
samkvæmt fjallskilasamþykkt
fyrir Austur-Húnavatnssýslu
nr.299/3 mars 2009. Allavega
það fé sem vitað var um eða
búið var að sjá, meðal annars
úr flugleit í haust. Hvað skyldu
margar kindur hafa runnið á
milli Haukagilsheiðar og
Víðidalstunguheiðar á þeirri
viku, rúmlega það, sem leið á
milli þess að smöluð var
Haukagilsheiði og þeir í
V-Hún. smöluðu Víðidals-
tunguheiði? Hvað skyldu þær
vera margar sem runnu þar á
milli og ekkert var aðhafst til
að gá að, eða reyna að ná?
Skyldu þær vera á lífi enn
þessar sem runnu á milli eða
eru þær allar dauðar,
annaðhvort úr hungri eða
hefur tófan séð um þær?
Hvernig skyldi vera með þær
kindur sem sáust úr flugleit
fram í Fljótsdrögum í
september og aldrei voru
sóttar. Skyldu þær vera enn á
lífi? Ef þær eru á lífi þá fá þær
hvorki hey né annað fóður á
þessum hátíðardegi heldur
þurfa að krafsa í snjóinn og ná
þar í eitt sinustrá sér til lífs-
viðurværis. Auk þess að verjast
ágangi tófunnar sem situr
gjarnan um eftirlegukindur.
Á sama tíma setjast fjall-
skilanefndarmenn og sveitar-
stjórnarmenn, sem bera
ábyrgð á þessum málum, að
dúkuðu jólaborði hlöðnu
allskonar kræsingum. Ekki er
ólíklegt að þar leynist svo sem
eitt villikryddað lambalæri
með hamborgarhryggnum og
hangikjötinu. Þeir hafa engar
áhyggjur af hvort kindur séu
eftir fram á heiðum eða gangi
úti í heimalöndum – já eða
hvort þær á annað borð lifi af
eða verði hungurdauðar. Mér
finnst orka mjög tvímælis að
hafa menn í stjórn hvort
heldur það sé fjallskilastjórn
eða sveitarstjórn sem sjá ekki
sóma sinn í að láta ná í það fé
sem vitað er um á afrétti eða í
heimalöndum á haustin.
Og að lokum, ef ég á að
vera alveg hreinskilinn, fyrir
hvað greiðum við fjallskil???

Lifið heil.
Ritað í Sunnuhlíð,
Árni Bragason
AÐSENT ÁRNI BRAGASON SKRIFAR
Myglusveppur greindist í gólfdúk
Leikskólinn Ársalir Sauðárkróki
Raki í húsnæði yngra stigs
leikskólans Ársala á
Sauðárkróki hafði valdið
áhyggjum nokkurra foreldra
sem óttuðust að þar kynni að
vera myglusveppur. Þær
áhyggjur reyndust á rökum
reistar samkvæmt niður-
stöðum rannsókna á sýni sem
skoðað var af Guðríði Gyðu
Eyjólfsdóttur sveppafræðingi
Náttúrustofnunar Íslands, og
gerðar voru kunnar á upplýs-
ingafundi með foreldrum
5. apríl síðastliðinn.

Haldnir hafa verið þrír fundir
með foreldrum og hefur verið
greint frá fyrri tveimur í Feyki.
Fyrsti fundurinn var haldinn
þann 25. febrúar og annar
fundurinn fór fram 2. mars og
þar gerði Sigurjón Þórðarson
heilbrigðisfulltrúi grein fyrir
niðurstöðum úr sýnatöku sem
hann gerði með svokölluðum
agarskálum með næringaræti
sem hann kom fyrir á hverri
deild á leikskólanum þann 26.
febrúar. „Niðurstaða sýnatöku er
jákvæð og bendir eindregið til
þess að mygla í húsnæðinu sé
ekki heilsufarlegt vandamál í
leikskólanum,“ segir í skýrslu
Heilbrigðiseftirlits NV, sem
jafnframt var útbýtt á síðasta
fundi. Sumir foreldrar voru ekki
fyllilega sáttir við þessa niður-
stöðu og vildu fá nánar úr því
skorið hvort myglusveppur
leynist undir gólfefnum deildar-
innar Læk og vildu láta kalla til
sérfræðing. Nafn Guðríðar
Gyðu Eyjólfsdóttur sveppafræð-
ings var nefnt í því samhengi og
var tekið vel í það og tekið sýni í
samráði við hana, sem henni
barst 14. mars.
Samkvæmt greinargerð Guð-
ríðar Gyðu, sem útbýtt var á
fundinum, greindist ein tegund
myglusvepps í gólfdúk á deild-
inni Læk að tegundinni Clado-
sporium. Rannsakaðir voru þrír
bútar af línóleum gólfdúki, tveir
úr gólflista, sem límdur var neðst
á vegginn en sá þriðji var úr gólfi
í horni Læks. „Ekki mikið en hér
og þar inni í þéttiefni og á
nokkrum stöðum hafði dökkur
sveppavöxtur troðið sér niður í
dúkinn og var þar allhress að sjá
þegar skornar voru þunnar
sneiðar ofan í dúkinn þar sem
hann var með eins og svartar
æðar af sveppavexti og sneið-
arnar skoðaðar í smásjá,“ segir í
greinargerð. „Mest var af myglu í
horni herbergis. Eini sveppurinn
sem óx í sýninu úr Læk var
Cladosporium tegund. Sveppa-
vöxturinn var á yfirborði dúksins
Yngra stig Leikskólans Ársala við Víðigrund. DeildinLækur er lengst til hægri á
myndinni, Lón er í eldri hluta hússins vinstra megin. MYND: BÞ
og í þéttiefninu og náði á
nokkrum stöðum niður í dúkinn
en ekki í gegnum hann. Neðra
borð dúksins var því heilt og
laust við myglu.“
Fram kemur að loftskipti hafi
ekki verið nóg á þessari deild í
vetur, raki úr lofti hafði þést og
skapað aðstæður sem urðu til
þess að gólfdúkur næst veggnum
myglaði. „Sú lýsing passar við
það sem sást í sýninu. Nú hafa
loftskiptin verið bætt og mun
verða fylgst með því að þetta
gerist ekki aftur,“ segir Guðríður.
„Það skal tekið fram að ef marka
má sýnin þá er mjög lítið magn
af Cladosporium tegundinni til
staðar núna miðað við það sem
var áður en myglan uppgötv-
aðist,“ bætir hún við.
Mygla var um allt neðra
borð dúksins
Á deildinni Lóni var gólf-
dúkurinn verr farinn og undir
honum greindust fleiri gerðir af
myglusvepp. Rannsakaður var
einn bútur af línóleum gólfdúki
sem tekinn var úr gólfi við
útvegg. „Gólfdúkurinn var illa
farinn og þegar litið var neðan á
hann sást að strigauppistaða
dúksins var samanskroppin,
svört á litinn og bæði mygluð og
fúin. Dúkurinn sjálfur var
orðinn harður og brotnaði því
þegar hann var tekinn af gólfinu.
Þegar línóleum dúkur myglar
eru það oft tegundir af Asper-
gillus ættkvíslinni sem vaxa
neðan á slíkum dúk. Þær uxu á
þessum dúki á deildinni Lóni
ásamt fjölbreyttu vistkerfi ann-
arra heldur skárri myglusveppa,
bakteríum og smádýrum sem
lifa á myglunni og skíta gróum
sveppanna snyrtilega saman-
þjöppuðum sem skítaspörðum.
Mygla var um allt neðra borð
dúksins, í líminu undir honum
og að öllum líkindum í múrnum
í gólfinu undir líminu.“
Sveppir sem fundust voru
Scopulariopsis tegund, Euro-
tium herbariorum, Aspergillus
tegund (sem vel gæti verið lita-
frugga, Aspergillus versicolor),
Penicillium tegund, Acremon-
ium tegund og Phialophora
tegund. Einnig geislabakteríur.
Smádýr sem lifa á myglu, mítlar
og mordýr líklega og mikið af
skít þeirra. „Það má reikna með
að flestir sveppir sem vaxa
innanhúss geti valdið ofnæmis-
legum einkennum sem líkjast
frjóofnæmi og einkennum sem
líkjast astma. Algengir meðal-
slæmir sveppir eins og tegundir
Cladosporium ættkvíslarinnar
og Scopulariopsis tegundir
myndu falla undir þann hóp
ásamt flestum Acremonium
tegundum. Af þeim sveppum
sem fundust var það Aspergillus
tegundin sem gæti verið lita-
frugga sem verður að teljast verst
í sambúð innanhúss. Penicillium
tegundin ætti að vera heldur
skárri. Báðir þessir tegundahópar
framleiða mikið af léttum gróum
ætluðum til dreifingar með
loftstraumum og geta framleitt
varasöm efni þótt það fari eftir
aðstæðum hvernig sú framleiðsla
heppnast. Geislabakteríur líkjast
sveppum að vissu leyti þar sem
þær vaxa sem örmjóir þræðir en
eru mun minni. Þær geta fram-
leitt létt efni sem af er sterk
fúkkalykt og eru óæskilegar
innanhúss,“ segir loks í greinar-
gerð.
Ekki þörf á að loka
leikskólanum á meðan
framkvæmdir og hreinsun
standa yfir
Með greinagerðinni fylgdu leið-
beiningar um hvernig best er að
meðhöndla myglusveppina við
hreinsun hans og að sögn
fulltrúa sveitarfélagsins sem
staddir voru á fundinum verður
þeim leiðbeinginum fylgt til hins
ýtrasta. Framkvæmdir eru þegar
hafnar á Lóni þar sem verið er að
fjarlægja gólfdúk og koma fyrir
ofngrindum. Þá verður hita-
þræði komið fyrir í gólfi og til að
stemma stigu við kuldabrú sem
þar er. Loks verður deildin
máluð. Þegar framkvæmdum er
lokið á Lóni verður farið í Læk
og skipt um hluta af dúk, sam-
kvæmt leiðbeiningum Guðríðar,
settar ofngrindur svo hægt sé að
kynda betur og auka loftun
rýmisins. Þar verður jafnframt
málað. Þá stendur að auki til að
skoða veggi leikskólans að utan í
sumar sem og skipta um þak-
glugga í sal, þar sem mygla hefur
myndast. Þá hefur starfsfólk
verið frætt um myglusvepp svo
hægt sé að vera vakandi fyrir
honum. Einnig verður einnig
farið yfir þrifamál.
Fram kom á fundinum að
samkvæmt niðurstöðum Guð-
ríðar Gyðu þykir ekki ástæða til
að loka leikskólanum á meðan á
framkvæmdum stendur. Þar
sem myglusveppurinn greindist
að mestu undir gólfdúk, og að
niðurstöður sýnatöku heilbrigð-
isfulltrúa gáfu til kynna að
myglusveppurinn væri ekki í
andrúmsloftinu, bendir það til
þess að mygla í húsnæðinu sé
ekki heilsufarslegt vandamál í
leikskólanum.
Nánari upplýsingar um þær
gerðir myglusveppa sem hér eru
nefndar má lesa á feykir.is. /BÞ
Heimildir:
Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2016). Rannsókn á
myglusveppum í tveimur sýnum af gólfdúk úr húsnæði yngri
deildar í leikskólanum Ársölum á Sauðárkróki. Akureyri:
Náttúrustofnun Íslands.
Sigurjón Þórðarson (2016). Athugun á myglu í leikskólanum
Ársölum yngra stigi á Sauðárkróki. Sauðárkrókur:
Heilbrigðiseftirlit Norðurlands vestra.