Feykir - 11.07.2013, Blaðsíða 8

8 Feykir 27/2013

Heilir og sælir lesendur góðir.
Gaman að byrja þáttinn að þessu sinni með
vel gerðri vísu sem er örugglega mörgum
kunn af þeim sem eldri eru. Höfundur Jón
Þorvaldsson áður bóndi á Geirastöðum í
Þingi. Voru tildrög hennar þau að Jón var í
útreiðartúr ásamt fleira fólki. Slitnaði gjörð
við hnakk Jóns og tafðist hann nokkuð við
að lagfæra hana. Á meðan þeystu margir af
yngra fólkinu framhjá Jóni með ýmsu glensi
og varð þá vísan til.
Ellin skorðar líf og lið
leggst að borði röstin.
Ég er orðinn aftan við
ungra sporðaköstin.
Annarri vísu man ég eftir sem Jón mun
vera höfundur að. Var hún skrifuð aftan á
gangnaseðil meðan sá siður var á að þeir
gengu bæ frá bæ síðla sumars.
Vel útbúinn varstu aldrei
vill þér drjúgum hraka.
Ferðalúið flækings grey
farðu nú til baka.
Mig minnir að það hafi verið í kringum 1990
sem næsta vísa var ort. Voru tildrög hennar
þau að skömmu áður var haldinn aðalfundur
hins mikla stórveldis SÍS. Þótti þá sýnt að það
mikla stórveldi ætti í miklum erfiðleikum
með sinn rekstur. Að þeim tíðindum spurðum
orti Jón Thor Haraldsson svo.
Það syrtir í álinn og voðinn er vís
og verðmætasköpunin þver.
Eiginfjárstaðan er afleit hjá SÍS
- og ekki er hún betri hjá mér.
Annarri vísu man ég nú eftir þar sem
minnst er á SÍS. Mun það hafa verið um
1960, er ekki alveg viss hvort kosið var til
Alþingis það ár. Gaman að fá upplýsingar
þar um. Í þeim kosningum mun okkar
Húnvetninga góði vinur Rósberg G. Snædal
hafa verið í framboði í Norður-Þingeyjasýslu
fyrir Alþýðubandalagið. Mun Gísli Guð-
mundsson þá hafa verið í framboði fyrir
Framsóknarflokkinn. Hart var tekist á í þeirri
kosningabaráttu og flugu vísur og hin ýmsu
skeyti á milli manna. Svo magnaða vísu mun
Rósberg eitt sinn hafa sent til Gísla.
Hugsar mest um hagi SÍS
hans eru sárir þyrnar.
Af sér drepur eins og lýs
æskuhugsjónirnar.
Ef ég man rétt mun hin undarlegi Sverrir
Stormsker hafa ort svo.
Óljós draumur djúpt í hvers manns geði
drífur áfram lífið fært í hlekki.
Vonin eftir varanlegri gleði
er varanleg – en það er gleðin ekki.
Minnir að þessi djúpa speki og sannleikur sé
eftir Þorstein Guðmundsson á Skálpastöðum.
Vísnaþáttur 598 Lífið kennir manni mestað meta kassa og safna,en öllum getur yfirsést
í að velja og hafna.
Gott að leita næst til hins snjalla Friðriks
pósts og bónda á Kraunastöðum með næstu
vísu.
Margt er það sem manni brást
og maður reyndi að vona.
Það er ekki um það að fást
þetta fór nú svona.
Sá ágæti bátasmiður og góði félagi Brynjólfur
Einarsson í Vestmannaeyjum sendi eitt sinn
vini sínum svo fallega afmæliskveðju.
Ég óska að þú í gæfu og gengi
geysiháum aldri náir,
og þér standi ennþá lengi
(allt til boða sem þú þráir).
Alltaf er gaman að detta um hina skrítnu
vísnaspeki kaupmannsins á Sauðárkróki
Ísleifs Gíslasonar. Einhvern tímann mun
hann hafa sent hinum magnaða lækni Jónasi
Kristjánssyni svofellda kveðju.
Sumarið þér sæluhnoss
sendi hreint með öllu móti.
Hellist yfir þig Hengifoss
úr hamingjunnar Lagarfljóti.
Vel á við á þeim björtu nóttum sem hafa verið
að undanförnu að rifja upp þessa fallegu vísu
Karls Friðrikssonar sem hann mun hafa ort
til kunningja sem hugleiddi sólarlandaferð.
Þótt þú gistir hærri höll
en hugann náir dreyma,
bíða þín hvergi blárri fjöll
né bjartari nótt en heima.
Sunnlenski bóndinn Guðmundur Stefáns-
son mun hafa ort næstu vísu vegna flutninga
á reiðhestum í kerru.
Úr fola má oft góðhest gera.
Glíma við hann marga snerru.
Fyrir mestu finnst mér vera
að fari hann vel í hestakerru.
Sá hörmulegi atburður átti sér stað á
fæðingarári mínu að flugvél á leið frá
Vestmannaeyjum fórst. Einn af þeim sem
þá lést var Sigfús Guttormsson frá Krossi í
Fellum. Mun hann nokkuð áður hafa ort svo
magnaða vísu.
Degi hallar, dómar falla
dauðans bjalla hefur klið.
Feiga alla forlög kalla
firðar valla sporna við.
Verið þar með sæl að sinni.
/ Guðmundur
Valtýsson
Eiríksstöðum,
541 Blönduósi
Sími 452 7154
( GUÐMUNDUR VALTÝSSON )
Sumarmessa
Knappstaðakirkju
Sú hefð hefur skapast að
messað sé í Knappstaðakirkju
í Fljótum einu sinni á sumri.
Að sögn Guðrúnar Halldórs-
dóttur í Helgustöðum í
Fljótum hefur þessi messa
verið árleg síðan gagngerum
endurbótum á kirkjunni lauk
1988, en þá átti kirkjan 150 ára
afmæli og var haldin mikil
veisla í tilefni þessa. „Knapp-
staðamessan er nú haldin í
kringum 10. júlí ár hvert. Er
það gert í minningu Guð-
bjargar Indriðadóttur frá
Brúnastöðum, sem lést um
aldur fram, en hún var mikil
áhugakona um varðveislu
kirkjunnar og starfaði ötullega
að endurbótum hennar.“
Fjöldi gesta var við messuna á
sunnudaginn, heimafólk,
sumarbústaðagestir og ferða-
fólk. Eins og venja er mættu
margir ríðandi til kirkju. Þar
sem kirkjan rúmar ekki nema
35-40 manns í sæti situr
meirihluti gestanna gjarnan í
garðinum og hlýðir á messuna
þar. Eftir slagveðursrigningu
og rok um nóttina var hið besta
veður meðan á messunni og
kirkjukaffinu stóð.
Knappstaðasókn var sam-
einuð Barðssókn 1974. Að
sögn Guðrúnar hafði heyrst
hugmynd þess efnis að flytja
Knappstaðakirkju upp að
Löngumýri í Skagafirði.
„Fljótamenn blésu þá til fundar
um málefni hennar og var
áhugamannafélag um varð-
veislu Knappstaðakirkju stofn-
að 19. júní 1984. Þá þegar
skráðu 34 manns sig í félagið.“
Stjórn skipuðu Hjördís
Indriðadóttir, Guðrún Hall-
dórsdóttir og Guðbjörg
Indriðadóttir. Í varastjórn voru
Sigurlína Kristinsdóttir,
Ásgrímur Sigurbjörnsson og
Ríkharður Jónsson.
„Þorsteinn Gunnarsson
arkitekt tók kirkjuna út og var
yfirumsjónarmaður fyrir hönd
húsfriðunarsjóðs. Hann lagði
til hvað þyrfti að gera fyrir
kirkjuna, sem honum fannst
hafa staðist tímans tönn
Elsta timburkirkja landsins
Það var þétt setinn bekkurinn í Knappstaðakirkju á sunnudaginn.
ótrúlega vel. Björn Guðnason,
smiður frá Sauðárkróki, tók að
sér framkvæmdirnar á kirkj-
unni. Framkvæmdir og lag-
færingar hófust þá strax um
sumarið, 1984. Tveimur árum
seinna voru kirkjutröppurnar
og klukknaportið smíðað úr
furu. Lagfæringum lauk svo
1988. Fimm árum síðar var svo
ráðist í það verkefni að hlaða
grjótgarð kringum kirkju-
garðinn og var því verki lokið á
2-3 árum,“ segir Guðrún.
Knappstaðir eru eyðibýli,
kirkjustaður og fyrrum prests-
setur í Stíflu. Þórður knappur
nam land á Knappstöðum.
Stuttu fyrir kristnitökuna bjó
þar Þórhallur knappur sem átti
að hafa tekið kristna trú eftir að
Haraldur konungur Tryggva-
son vitjaði hans í draumi og
sagði honum að byggja kirkju
og sagði nákvæmlega fyrir um
hvernig hann skyldi haga verk-
um og hafa kirkjuna. Á Knapp-
stöðum var enn prestsetur árið
1569 og svo hélst til 1880.
Kirkjan, sem nú stendur, er
álitin elsta timburkirkja lands-
ins, byggð 1838, en þá um
sumarið hrundi kirkjan sem
byggð var 1834 næstum til
grunna í jarðskjálfta. Skjálftinn
olli bjarghruni í Grímsey og
Málmey og beið einn maður
bana, einnig hrundu hús í
Eyjafirði og Skagafirði. Kirkjan
er lítil, ein sú minnsta á landinu,
en stæðileg og þykir meðal
fegurstu kirkna landsins.
Knappstaðir þóttu alla tíð rýrt
brauð, enda snjóþungt og
harðbýlt í Stíflu.
Kirkjubyggingin var á
sínum tíma m.a. fjármögnuð
með því að selja Guðbrands-
biblíu sem kirkjan átti. Barst
hún til útlanda en var gefin
aftur til Íslands 1933 og er í
Landsbókasafni. Klukknaport
var sett á stafn, gluggar
stækkaðir, bekkir endurnýjaðir
og hvelfing sett í loft kirkjunnar
árið 1896. Prédikunarstóllinn
er frá 1704 og altaristaflan
einnig frá 18. öld. Knapp-
staðakirkja hefur verið friðuð
síðan 1. janúar 1990, sam-
kvæmt aldursákvæði þjóð-
minjalaga. /KSE
Heimildir:
Guðrún Hanna Halldórsdóttir, Feykir 30.
tbl 8.árg, Tíminn 14. september 1988,
Smárit Byggðasafns Skagfirðinga III.
Kirkjur Íslands 6. bindi.