Morgunblaðið - 25.01.2018, Blaðsíða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 2018FRÉTTIR
Mesta hækkun Mesta lækkun
VIKAN Á MÖRKUÐUM
AÐALMARKAÐUR ÁLVERÐ ($/tonn) BRENT OLÍUVERÐ ($/tunnu)
ICEAIR
-1,52%
16,2
SKEL
+3,24%
7,18
S&P 500 NASDAQ
+2,04%
7.486,044
+1,52%
2.852,89
-0,69%
7.677,11
FTSE 100 NIKKEI 225
25.7.‘17 25.7.‘1724.1.‘17 24.1.‘17
1.700
652.300
1.929,85
2.225,03
Unnið í samstarfi við IFS.Hreyfingar frá upphafi viku til kl. 16 í gær.
50,2
70,05
+0,56%
23.940,78
45
Enn ríkir mikil óvissa um mögulega
uppbyggingu vindorkugarðs í Þjórs-
árdal. Landsvirkjun hefur um nokk-
urra ára skeið unnið að rannsóknum
og undirbúningi að slíkum garði á
hraun- og sand-
sléttunni austan
Þjórsár og á
svæði sem nefnist
Hafið. Þannig
hefur verkefnis-
stjórn um fjórða
áfanga ramma-
áætlunar enn ekki
kallað eftir gögn-
um frá fyrirtæk-
inu um áætlanir þess, þrátt fyrir að
stjórnin hafi verið að störfum frá því í
apríl í fyrra.
„Upphaflegar áætlanir okkar
gerðu ráð fyrir uppbyggingu 200
MW vindorkugarðs sem samanstæði
af allt að 67 vindmyllum sem hefðu
aflgetu upp á 3,5 MW hver. Sú tillaga
okkar hlaut hins vegar ekki náð fyrir
augum verkefnisstjórnar um þriðja
áfanga rammaáætlunar og í kjölfarið
gerðum við breytingar á tillögunni
sem við höfum útfært nákvæmlega,“
segir Óli Grétar Blöndal Sveinsson,
framkvæmdastjóri þróunarsviðs
Landsvirkjunar.
„Við höfum tekið tillit til at-
hugasemda sem m.a. sneru á ásýnd-
aráhrifum. Vindmyllurnar þóttu m.a.
hafa of mikil áhrif á útsýni í átt til
Heklu. Því gerðum við verulegar
breytingar á tillögunni og færðum
vindorkugarðinn m.a. lengra til norð-
urs og minnkuðum hann. Það þýðir
að eftir breytingarnar gerum við ráð
fyrir því að aflið verði á bilinu 100-
150 MW og vindmyllurnar færri um
leið.“
Hann segir að enn eigi eftir að
koma í ljós hvort niðurstöður þriðja
áfanga rammaáætlunar eigi yfirhöfuð
eftir að koma til umfjöllunar á vett-
vangi Alþingis en ef það verði raunin
vonist fyrirtækið til að fá tækifæri til
að kynna þær breyttu áætlanir sem
það hafi uppi í þessa veru.
„Það væri æskilegt að við gætum
komið þessum breytingum á fram-
færi ef þriðji áfanginn verður tekinn
til umræðu á þessum vettvangi. Ann-
ars bíðum við einfaldlega eftir því að
verkefnisstjórn um fjórða áfanga
áætlunarinnar kalli eftir þessum
gögnum. Við höfum trú á því að þær
aðgerðir sem við höfum ráðist í til að
draga úr áhrifum af þessari fram-
kvæmd séu þannig að fallast beri á
þær,“ segir Óli Grétar.
Gefur góð fyrirheit
Frá árinu 2012 hefur fyrirtækið
verið með vindmyllur á Hafinu í
rekstri. Það hefur verið gert í til-
raunaskyni og til þess að kanna hvort
aðstæður hér séu raforkuframleiðslu
af þessu tagi hagfelldar. Niðurstöð-
urnar benda ótvírætt til þess að
svæðið henti afar vel til þess.
Í núverandi tillögum er gert ráð
fyrir því að vindmyllurnar sem settar
verði upp nái allt að 150 metra hæð
með spaðana í hæstu stöðu. Óli Grét-
ar segir að það sé hámarkið en að
frekari rannsóknir muni leiða í ljós
hvort nauðsyn sé á svo háum myllum.
„Þetta þarf að skoða út frá að-
stæðum á svæðinu. Þegar ljóst er
orðið hverskonar vindmyllur henta
best til þess að hámarka afköstin og
það kunna að vera lægri myllur en
þetta.“
Vindorkan verður sífellt sam-
keppnishæfari á markaði. Í sögulegu
tilliti hefur ekki verið hagkvæmt að
byggja upp raforkuframleiðslu á
grundvelli vindorku hér á landi. Aðr-
ar framleiðsluleiðir hafa verið hag-
kvæmari. Óli Grétar segir að sú
sviðsmynd breytist hratt.
„Tæknin verður sífellt ódýrari og
þannig er þessi leið að færast nær til
dæmis jarðvarmavirkjununum í hag-
kvæmni. Ég tel að á næstu 5 til 10 ár-
um verði þessi leið fyllilega sam-
keppnishæf á markaðnum og að þá
verði hún sömuleiðis áberandi í upp-
byggingunni hér á landi.“
Vindorkan sífellt að
verða álitlegri kostur
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Á sama tíma og hag-
kvæmni raforkuframleiðslu
á grunni vindorku eykst ár
frá ári hefur verkefnastjórn
fjórða áfanga rammaáætl-
unar ekki enn kallað eftir
gögnum um uppbyggingu
vindorkuvers í Þjórsárdal.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Landsvirkjun hefur rekið tvær stórar vindmyllur ofan Búrfellsstöðvar frá
árinu 2012 og hafa þær gefið afar góða raun, að sögn Óla Grétars Blöndal.
LÍFEYRISSJÓÐIR
Á næstu árum er líklegt að reynt
verði að koma bankakerfinu úr ríkis-
eigu. Til að átta sig á umfanginu má
benda á að samanlagt eigið fé við-
skiptabankanna þriggja er umtals-
vert meira en markaðsverð inn-
lendra hlutabréfa í eigu lífeyrissjóða
landsmanna.
Þetta kemur fram í skýrslu starfs-
hóps um hlutverk lífeyrissjóða í upp-
byggingu atvinnulífs, sem forsætis-
ráðherra skipaði í fyrrasumar.
Lífeyrissjóðirnir eiga skráð hluta-
bréf fyrir meira en 400 milljarða
króna, samanborið við eigið fé bank-
anna sem er yfir 600 milljarðar
króna.
Fram kemur í skýrslunni að ef
ekki takist að selja banka í alþjóð-
legum útboðum sé ekki fyrir-
sjáanlegt að unnt sé að koma bönk-
um í einkaeigu nema með sölu smátt
og smátt til lífeyrissjóða og annarra
fagfjárfesta sem þá ættu, að öðru
jöfnu, hluti í öllum bönkunum.
Fari svo að lífeyrissjóðirnir eign-
ist helmingshlut í bönkunum eða
meira mun innlend hlutabréfaeign
sjóðanna aukast verulega og umsvif
þeirra í atvinnulífinu vaxa að sama
skapi.
Til þess að eignast bankana þyrftu
sjóðirnir að verja umtalsverðum
hluta af ráðstöfunarfé næstu ára og/
eða selja aðrar eignir, segir í skýrsl-
unni. helgivifill@mbl.is
Bankarnir eru stór biti
fyrir lífeyrissjóðina
Morgunblaðið/Kristinn
Eigið fé Landsbankans var 243 millj-
arðar króna við lok þriðja fjórðungs.
EFNAHAGUR
„Það er eins og að bera saman epli
og appelsínur að bera saman
meðallaunavísitölu og verðvísitölu
launa,“ segir
Ólafur Hjálm-
arsson hag-
stofustjóri í sam-
tali við
ViðskiptaMogg-
ann.
Í nýrri saman-
tekt Samtaka at-
vinnulífsins kem-
ur fram að
launavísitala Hagstofunnar hafi of-
metið launahækkanir á almennum
vinnumarkaði um 0,7% á hverju
ári frá 2005. Uppsöfnuð skekkja sé
því 8%.
„Samtök atvinnulífsins eru að
bera saman tvær ólíkar aðferðir,“
segir Ólafur. „Verðvísitala er ávallt
byggð á sömu samsetningu á milli
tímabila. Þann samanburð er SA
að gagnrýna núna. Hún sýnir
hvernig verð á unna klukkustund
þróast. Meðallaunavísitalan sýnir
hvernig meðallaun breytast. Tök-
um ímyndaðan vinnustað sem
dæmi: Ef ráðinn er fjöldi sum-
arstarfsmanna lækka meðallaun.
Verðvísitalan breytist hins vegar
ekki því hún mælir eingöngu verð
en hin er með allar samsetning-
arbreytingar inni. Það er sinn hvor
tilgangur með þessum vísitölum.“
Aðspurður hvort það sé á mis-
skilningi byggt að horfa á launa-
vísitölu þegar horft er til
launaþróunar í kjarabaráttu, segir
Ólafur það vera ákvörðun aðila
vinnumarkaðarins til hvers sé
horft. „Það þarf að gera grein-
armun á vísitölunum. Við höfum
líkt þessu við að það eigi ekki að
vera aðeins einn mælikvarði fyrir
veður; það er ekki nóg að hafa
hitastig heldur þarf einnig að vita
vindstig, hvort það rigni og fleira.“
Í sumar mun Hagstofan birta
vísitölu launakostnaðar sem
endurspeglar þróun launakostn-
aðar, þar með talið launa og
launatengdra gjalda. helgivif-
ill@mbl.is
„SA bera saman ólíkar aðferðir“
Ólafur
Hjálmarsson
Óli Grétar
Blöndal Sveinsson