Morgunblaðið - 20.03.2018, Qupperneq 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2018
Ein merkasta nýj-
ung hagstjórnar og
ríkisfjármála er ríkis-
fjármálaáætlun þjóð-
arbúsins, sem unnin
var í fjármálaráðu-
neytinu. Þetta fram-
faraskref var tekið í
fyrri fjármálaráðher-
ratíð Bjarna Bene-
diktssonar.
Þessi áætlun hefur
það ótvíræða gildi, að í stað eins
árs fjárlaga, er dregin upp mynd af
ríkisfjármálunum til allt að 5 ára.
Stefnumörkun og áætlun um rekst-
ur, framkvæmdir og tekjustreymi
er rammað inn í þessa áætlun. Í
henni má í reynd lesa hvað er hægt
og hvað er ekki hægt, m.v. gefnar
forsendur.
Hinn almenni markaður fær hér
veigamikla leiðsögn um hvers má
vænta, af vettvangi ríkis og fjár-
mála. Mynd sem sárlega hefur
vantað og hefur án efa verið einn
þáttur í glundroða hagstjórnar-
innar.
Þessi áætlun tekur m.a. niður á
jörðina hátimbraðar væntingar og
kröfur úr öllum áttum samfélags-
ins, kröfur sem ýtt hafa undir
þenslu, og skapað verðbólguþrýst-
ing.
Það markaðssamfélag sem við
höfum byggt upp, byggist mjög á
upplýsingum. Gerendur í þessu
samfélagi eru stöðugt að leita upp-
lýsinga, til að meta stöðu sína.
Upplýsingar sem þeir
nota síðan í áformum
sínum og rekstri. Það
er eitt af hlutverkum
stjórnvalda að miðla
upplýsingum um hvað
þau hyggjast fyrir, það
má orða þannig að
þeim beri að „tala við
og leiðbeina mark-
aðnum“.
Ríkisfjármálaáætl-
unin er stórt skref í
þessa átt og löngu
tímabært. Löggjafar- og fjárveit-
ingavaldið þarf svo að virða og
styðja við þessa áætlun og vinna út
frá henni. Sama er að segja um
peningastefnuna, sem í þessari
áætlun hefur fengið öflugan sam-
herja og bandamann.
Að það sé tekist á um þessa
áætlun er eðlilegt. Mikilvægast er
hinsvegar að sem flestir sjái gildi
þessa verklags fyrir samfélagið og
slái skjaldborg um gildi þess og
framkvæmd.
Ríkisfjármálaáætlun,
stórt framfaraskref í
hagstjórn þjóðarinnar
Eftir Jón Atla
Kristjánsson
Jón Atli Kristjánsson
» Þessi áætlun hefur
það ótvíræða gildi,
að í stað eins árs fjár-
laga, er dregin upp
mynd af ríkisfjármál-
unum til allt að 5 ára.
Höfundur er sjálfstætt starfandi
rekstrarráðgjafi hjá Ráðgjöfum
ehf.
jak@radgjafar.is
Suðurhrauni 4210 Garðabæ | Furuvellir 3 600 Akureyri | Sími 575 8000 | samhentir.is
Heildarlausnir
í umbúðum og öðrum rekstrarvörum
fyrir sjó- og landvinnslu
u KASSAR
u ÖSKJUR
u ARKIR
u POKAR
u FILMUR
u VETLINGAR
u HANSKAR
u SKÓR
u STÍGVÉL
u HNÍFAR
u BRÝNI
u BAKKAR
u EINNOTA VÖRUR
u HREINGERNINGAVÖRUR
Allt á
einum
stað
Í síðustu viku skrif-
ar þú, Haraldur
Benediktsson, grein í
Morgunblaðið sem þú
nefnir á tímamótum.
Ég sé að þessi grein á
að fjalla hjá þér um
landbúnaðarmál. Þar
erum við áreiðanlega
sammála um að þörf
er miklu meiri um-
ræðu um ákveðin mál.
Oft hefur þú lagt margt gagnlegt
til fátæklegrar landbúnaðar-
umræðu. Nú bregður hins vegar
svo við að mér er ómögulegt að
átta mig á hverju þú ætlar að
koma á framfæri í umræddri
grein. Hef ég orðið var við að fleiri
lesendur hafa lent í sama vanda
þannig að ekki verður einvörðungu
kennt um heimsku minni.
Vegna þessa vil ég beina til þín
smá athugasemdum og skýringum
í þeirri von að þú komir skýrar á
framfæri því sem þú vilt segja.
Umræðan þarfnast þess. Greinin
einkennis um of af samhengis-
lausum málsgreinum sem sumar
má alveg skilja þó að samhengið
verði óljóst og síðasti hlutinn virð-
ist óskiljanlegur útafakstur. Sjálf-
ur tel ég að vísu að vandamálin
séu miklu meiri en þú vilt láta.
Samjöfnuðurinn sem þú tekur við
ástandið fyrir fjórum áratugum er
rangur. Ég tók sjálfur mjög virkan
þátt í þeim málum þá og þar er
enginn samjöfnun við þá klessu-
keyrslu sem nú er orðin. Að mínu
viti, finnist samjöfnuður er hann
við ástandið á verstu árunum
1930-1940.
Þú nefnir samþykktir síðasta
búnaðarþings og segir þar „sem er
greinilega til heimabrúks innan
samtaka bænda, þar sem af-
greiðsla nýrra búvörusamninga
var beintengd staðfestingu á tolla-
samningi“. Ég tel það nokkuð al-
varlegt ef búnaðarþing er að sam-
þykkja tillögur til „heimabrúks“.
Það hefur aldrei verið hlutverk
þess og þekktist ekki fyrr á árum.
Sé þetta eitthvað sem
þú innleiddir væri
æskilegt að fá það
nánar útskýrt. Mögu-
lega er þetta aðeins
viðbótarstaðfesting
frá þér um að það
sem ég bendi nýverið
á í Morgunblaðinu að
síðasta búnaðarþing
hafi aðeins verið
skammlíf blekking-
arsamkoma sé hár-
rétt.
Vandamál þitt í
greininni er fyrst og fremst seinni
hlutinn sem kallast stöðugleika-
mörk. Þetta er fremur óþjált orð
og þegar ég leita þess í íslenskri
orðabók finnst það ekki þar. Að
vísu kemur þú með langa romsu til
að skýra orðið. Gallinn er bara sá
að þar rekst hvað á annars horn
og er fullt af mótsögnum og úr
slíku verður aldrei skiljanleg skil-
greining.
Þú talar um að treysta fram-
leiðsluvilja íslenskra bænda. Ég fæ
ekki séð annað en framleiðsluvilji
bænda sé alla jafna mikill, stund-
um of mikill. Hvað er þá að
treysta hann í þessu sambandi?
Endilega bið þig að útskýra
þessi stöðugleikamörk sem þú
þekkir í landbúnaði erlendis, ég er
alveg blindur á slíkt. Mér finnst að
þú viljir ræða eitthvert jafnvægi á
milli krafta í atvinnustarfsemi.
Gleymir samt alveg vinum þínum
úr versluninni (innan flokksins).
Haraldur. Af fyrri störfum þín-
um sem formaður BÍ veist þú að
stefnumörkun í landbúnaði mis-
tekst meira og minna í flestum
löndum vegna þess að andstæð
markmið takast á. Þetta hafa
menn hér á landi reynt að leysa í
búvörusamningum. Vandinn hefur
aukist allra síðustu ár vegna þess
að stefnumörkun bæði ríkis og at-
vinnugreinarinnar skortir nánast
hér á landi. Eftirmaður þinn ætl-
aði að einfalda þetta með að und-
anskilja kjaramál bænda í sam-
bandi við búvörusamninga líkt og
hann lýsti þá yfir. Hafir þú mögu-
lega verið byrjaður á slíku leið-
réttir þú það. Árangur síðustu ára
í þróun á kjörum bænda gæti bent
til að ég vilji hafa af þér einhvern
hlut.
Þú ert það glöggur maður að þú
veist alveg að vandi landbúnaðar-
ins hefur rekið í enn harðari hnút
vegna þess að andstæðum sjónar-
miðum fjölgar. Lausn í þessum
efnum er engin endanleg en víð-
sýnir menn verða að nálgast hana
með að semja um framkvæmd
landbúnaðarstefnu sem skilar sem
mestu af því sem til er ætlast og
veldur sem minnstum skakkaföll-
um. Þetta verður sífellt vanda-
samara og þess vegna þurfa allir
að beita kröftum sínum að því
verkefni. Það er stjórnmálamanna
að úrskurða þar sem sjónarmið
verða ekki jöfnuð.
Eftir Jón V.
Jónmundsson » Þú ert það glöggur
maður að þú veist al-
veg að vandi landbúnað-
arins hefur rekið í enn
harðari hnút vegna þess
að andstæðum sjónar-
miðum fjölgar.
Jón Viðar Jónmundsson
Höfundur er starfsmaður BÍ í meira
en fjóra áratugi.
Haraldur – á tíma-
mótum – eða hvað?
Fjölmiðlar kynda
nú enn og aftur undir
samfélagslegu ófriðar-
báli. Virðist fjaðrafok-
ið þessa dagana snú-
ast um vinnureglur
Alþingis, þ.e. að þeir
þingmenn sem eru
duglegir að heim-
sækja kjósendur fái
endurgreiddan kostn-
að.
Einn þingmaður, dugnaðarfork-
urinn Ásmundur Friðriksson, virð-
ist tekinn fyrir meira en aðrir. Það
líður varla sá fréttatími sem hann
er ekki nefndur á nafn; sérstaklega
hjá útvarpi „allra“ landsmanna.
Þetta er sá þingmaður sem þekkir
hvern krók og kima í sínu kjör-
dæmi, þessu langstærsta kjördæmi
landsins. Heimsækir Ásmundur
íbúa kjördæmisins af einstakri elju,
hlustar á áhyggjur kjósenda og
reynir að hjálpa. Óhræddur tekur
hann upp þau mál sem þarf að
ræða.
Stundum er því fleygt fram að
gjá hafi myndast á milli þings og
þjóðar. Hvort sem það er rétt eða
ekki verður slík gjá aðeins brúuð
með þingmönnum sem fara til fólks-
ins og hlusta á það; þingmönnum
eins og Ásmundi. Ekki þingmönn-
um sem sitja á bak við tölvuna í
miðbæ Reykjavíkur.
Alþingismaður Pírata í Suður-
kjördæmi, Smári McCarthy, til-
heyrir þeim flokki sem vill helst fela
sig á bak við tölvuna. Fari hann frá
tölvuskjánum fer hann helst ekki út
fyrir póstnúmer 101. Finnst Smára
það gagnslaust að hann sem þing-
maður fari út til fólksins og tali við
það. Vill hann frekar að fólkið komi
til sín.
Þingmaðurinn skrifaði um þetta á
Facebook með eftirfarandi hætti:
„Ég [Smári McCarthy] dreg það
hins vegar í efa að það sé eitthvert
tiltekið gagn að því að gera ekkert
nema keyra í hringi í kjördæminu,
þambandi kaffi og röflandi á kaffi-
stofum; sér í lagi á kostnað almenn-
ings! Þegar einhverjir vilja koma
athugasemdum varðandi mál á
framfæri munnlega skal ég glaður
taka símtal eða bjóða þeim í kaffi á
þinginu.“
Ekki tekur píratinn
fram hver ber kostnað-
inn af kaffiþambi hans í
þinginu. Ekki heldur
að hann sjálfur, sem
virðist ekki vilja hitta
fólk kjördæmisins aug-
liti til auglitis, þiggur
(aukreitis við þing-
fararkaup) mánaðar-
legan ferðakostnað upp
á 30.000 krónur, starfs-
kostnað upp á 40.000
krónur og húsnæðis-
kostnað upp á 134.041
krónu og það þrátt fyrir að vera bú-
settur að öllu leyti í Reykjavík.
Svona þar sem fjölmiðlum er mikið
umhugað um að uppreikna kostnað,
þó að því virðist eftir hentugleika,
gerir þetta tvær og hálfa milljón á
ári. Orti skáldið um slíkan þanka-
gang:
Að ljúga að öðrum,
er ljótur vani.
Að ljúga að sjálfum sér,
hvers manns bani.
Það er í raun alveg makalaust
hvernig fjölmiðlar hafa flutt fréttir
af þessu máli, sér í lagi hvernig
óboðlegar dylgjur pólitískra and-
stæðinga fá að velkjast um. Er mál-
ið farið að minna á aðförina gegn
fyrrverandi forsætisráðherra, Sig-
mundi Davíð Gunnlaugssyni, en þá
komust fjölmiðlar upp með að
skrumsæla einkamál eiginkonu
hans með forkastanlegum hætti.
Hefur enn ekki verið upplýst hvað
eða hver stóð þar að baki. Sögur
eru þó á kreiki um að frægur er-
lendur auðjöfur, sem nú skv. frétt-
um leggur fé til höfuðs Brexit, hafi
dregið fram dýra kampavínið í kjöl-
farið með léttari vasa. Fjárstuðning
slíkra manna við hérlenda umróts-
hópa og fjölmiðlamenn mætti ræða.
Aðförina að Sigríði Andersen, nú-
verandi dómsmálaráðherra, og
ítrekaðar fréttaárásir á Ásmund
Friðriksson skal ekki síður skoða
með það fyrir augum.
Ófriðarbál
Eftir Viðar
Guðjohnsen
Viðar H. Guðjohnsen
» Það er í raun alveg
makalaust hvernig
fjölmiðlar hafa flutt
fréttir af þessu máli.
Höfundur er sjálfstæðismaður.