Morgunblaðið - 02.05.2018, Page 15

FRÉTTIR 15Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. MAÍ 2018
Vor 2018
Opið virka daga frá 10-18, laugardag 11-15.
Faxafeni 14, 108 Reykjavík | Sími 551 6646 | Laura Ashley á Íslandi
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Ásakanir Benjamins Netanyahu,
forsætisráðherra Ísraels, um lygar
Írana um þróun þeirra á kjarna-
vopnum varpa ljósi á mikilvægi
kjarnorkusamkomulagsins sem gert
var við landið árið 2015 og renna
stoðum undir tilvist þess að mati
leiðtoga Evrópuríkjanna og stuðn-
ingsmanna samkomulagsins.
Netanyahu opinberaði á mánudag
stolin gögn sem yfirvöld í Ísrael
komust nýverið yfir. Í ítarlegri
kynningu sagði hann að Íranar hefðu
logið til um áætlanir sínar um kjarn-
orkutilraunir í aðdraganda sam-
komulagsins. Þar af leiðandi væri
samningurinn byggður á lygum og
það hefði aldrei átt að samþykkja.
Flugskeytaárás var gerð á stöðvar
Sýrlandshers í Hama og Aleppo í
fyrradag, en margir íranskir her-
menn féllu í árásunum. Fram hafa
komið kenningar um að Ísraelar hafi
verið að baki árásunum. Lagabreyt-
ing var samþykkt á ísraelska þinginu
í gær sem gerir forsætisráðherra
kleift að lýsa yfir stríði með sam-
þykki varnarmálaráðherra í stað
þess að málið sé borið undir ríkis-
stjórnina.
„Barnaleg brella“ Ísraela
Utanríkisráðherra Írans, Mo-
hammad Javad Zarif, hafnaði ásök-
ununum og vísaði til þess að þær
kæmu fram á afar „hentugum tíma“ í
ljósi þess að Donald Trump Banda-
ríkjaforseti tekur ákvörðun um
hvort samkomulaginu verði fram
haldið 12. maí nk., en hann hefur lýst
sig andsnúinn samkomulaginu.
Írönsk stjórnvöld segja fullyrðingar
Netanhyahu vera „barnalega brellu“
til að hafa áhrif á Trump.
Mike Pompeo, innanríkisráðherra
Bandaríkjanna og fyrrverandi for-
stjóri bandarísku leyniþjónustunnar
CIA, sagði í gær að gögn Ísraela
væru trúverðug og að hluti þeirra
hefði ekki komið fyrir augu banda-
rískra sérfræðinga áður.
Samkomulagið frá árinu 2015 fól í
sér að refsi- og þvingunaraðgerðum
gegn Írönum yrði hætt gegn því að
þeir hægðu á kjarnorkutilraunum og
minnkuðu birgðir sínar af auðguðu
úrani. Að samningnum stóðu Banda-
ríkin, Kína, Rússland, Þýskaland,
Frakkland og Bretland.
Óvíst um samstöðu Vesturlanda
Gjá hefur myndast milli vestur-
veldanna í afstöðu til samkomulags-
ins, en Trump hefur í forsetatíð sinni
gagnrýnt það harðlega. Hann telur
m.a. ótækt að samkomulagið sé
tímabundið, þ.e. að því ljúki árið
2025 og að með því hafi ekki verið
komið í veg fyrir þróun langdrægra
eldflauga.
Aðrir leiðtogar vesturveldanna en
Donald Trump hafa haldið því fram
að samkomulagið við Íran hefði til-
ætluð áhrif. Stuðningsmenn sam-
komulagsins segja að hin gögnin
fjalli aðeins um eldri kjarnorkutil-
raunir Írana og sanni að engu leyti
að þeir hafi gerst brotlegir gagnvart
samkomulaginu frá árinu 2015.
Emmanuel Macron, forseti
Frakklands, og Angela Merkel,
kanslari Þýskalands, sóttu Donald
Trump heim í síðustu viku, en héldu
heim án þess að hafa sannfært hann
um að rétt væri að halda samkomu-
laginu á lífi.
Í tilkynningu frá franska utanrík-
isráðuneytinu sagði að gögn Ísraela
staðfestu fátt annað en það sem ríki
Evrópu hefðu vitað í meira en einn
og hálfan áratug, þ.e. að hluti ír-
anskra kjarnorkutilrauna hefði
vopnaframleiðslu að markmiði.
„Tilvist samningsins styrkist að-
eins með tilkomu þessara gagna: All-
ar tilraunir sem tengjast framleiðslu
kjarnorkuvopna eru varanlega bann-
aðar samkvæmt samkomulaginu,“
sagði í tilkynningunni.
Ennfremur vísaði talsmaður Evr-
ópusambandsins, Federica Mogher-
ini, því á bug að fram hefðu komið
sannanir um brot Írana gegn sam-
komulaginu.
Engar sannanir um brot Írana
Boris Johnson, utanríkisráðherra
Breta, sagði í gær að upplýsingarnar
undirstrikuðu mikilvægi kjarnorku-
samkomulagsins. Nefndi hann að
samkomulagið byggðist ekki á
trausti gagnvart Írönum, heldur ít-
arlegri greiningu Alþjóðakjarnorku-
málastofnunarinnar (IAEA) á kjarn-
orkumálum Írana.
„Rannsóknir Írana og kjarnorku-
tilraunir fram til ársins 2003 sýna
hvers vegna við þurfum á ítarlegum
íhlutunarheimildum samkomulags-
ins að halda í dag,“ sagði Johnson,
heimildirnar kæmu í veg fyrir að hið
sama gæti gerst í dag.
Stofnunin hefur ekki brugðist við
ásökunum Netanyahu með beinum
hætti, en í tilkynningu í gær sagði að
stofnunin hefði engar áreiðanlegar
vísbendingar um þróun kjarnorku-
vopna í Íran eftir 2009. Vísað var í
úttekt stofnunarinnar á kjarnorku-
rannsóknum Írana frá árinu 2015.
Gefa lítið fyrir gögn Ísraela
 Evrópuríki telja gögn Ísraels styrkja kjarnorkusamkomulagið við Íran  Banda-
ríkjamenn segja gögnin trúverðug  Ísraelar breyta lögum um stríðsyfirlýsingar
AFP
Ísrael Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, kynnti gögn um Íran á mánudag. Alls vógu þau um hálft tonn
að hans sögn og á blaðamannafundi var til sýnis mikill fjöldi geisladiska og skjalamappa sem hýstu gögnin.
Kim Jong-un,
leiðtogi Norður-
Kóreu, er tilbú-
inn að funda með
Donald Trump
Bandaríkja-
forseta í landa-
mæraþorpinu
Panmunjom á
hlutlausa svæð-
inu á landamær-
um Norður- og Suður-Kóreu. Moon
Jae-in, forseti Suður-Kóreu, er
sagður hafa fengið Kim til að fall-
ast á þetta, en fundur Kóreuleiðtog-
anna fór fram á sama stað í síðustu
viku. Mögulegt er að hluti dag-
skrárinnar fari fram í Norður-
Kóreu og verði staðurinn fyrir val-
inu gæti fundur leiðtoganna farið
fram fyrir maílok.
Yfirlýsingar Trumps gefa til
kynna að hann sé tilbúinn að funda
í Panmunjom, en í gær sagði hann
að tilkynnt yrði um stað- og dag-
setningu fundarins á næstu dögum.
NORÐUR-KÓREA
Vill funda á hlut-
lausa svæðinu
Kim Jong-un
Tveir ráðherrar
dönsku ríkis-
stjórnarinnar
hafa sagt af sér,
Søren Pind
mennta-
málaráðherra og
Esben Lunde
Larsen umhverf-
isráðherra. Hinn
fyrrnefndi mun
einnig segja sig
frá þingstörfum.
Pind sagði í gær ástæðuna vera þá
að hann hefði einfaldlega fengið nóg
af stjórnmálum. Pind starfaði fyrir
frjálslynda hægriflokkinn Venstre.
Larsen lét ástæður afsagnar sinnar
ekki fylgja með tilkynningu sinni.
Lars Løkke Rasmussen, forsætis-
ráðherra Danmerkur, heldur á fund
Margrétar Þórhildar Danadrottn-
ingar á morgun vegna hrók-
eringanna, en orðrómur er uppi í
Danmörku um að frekari breytingar
verði gerðar á ríkisstjórninni þegar
fyllt verði í skörðin.
DANMÖRK
Tveir danskir ráð-
herrar segja af sér
Lars Løkke
Rasmussen
Armenska mótmælaleiðtoganum Ni-
kol Pashinyan mistókst í gær að
hljóta kjör sem forsætisráðherra
landsins, en 55 þingmenn armenska
þingsins greiddu atkvæði gegn hon-
um og 45 með. Pashinyan var einn í
framboði. Í aðdraganda kjörsins var
talið að hann vantaði aðeins örfá at-
kvæði til þess að tryggja sér
forsætisráðherrastólinn.
Gegn fyrrv. forsætisráðherra
Serzh Sargsyan, forsætisráðherra
Armeníu, sagði af sér í síðustu viku í
kjölfar mikilla mótmæla í landinu.
Sargsyan var sakaður um að vilja
ekki sleppa takinu af völdum í land-
inu, en hann var settur í embættið
eftir að hann steig til hliðar sem for-
seti landsins eftir tvö kjörtímabil.
Tugir þúsunda mótmælenda
þustu út á götur höfuðborgarinnar
Jerevan í gær í kjölfar hvatningar
Pashinyan, en hann hvatti til borg-
arlegrar óhlýðni, m.a. að mótmæl-
endur stífluðu samgöngukerfi.
AFP
Mótmæli Tugir þúsunda Armena studdu Pashinyan í gær, en hann hvatti til
borgaralegrar óhlýðni. Pashinyan hlaut ekki kjör sem forsætisráðherra.
Mistókst að verða
forsætisráðherra
 Umfangsmikil mótmæli í Armeníu