Verslunartíðindi - 01.04.1924, Page 8

42
VERSLUNARTÍÐINDI
1. Skerðing á umráða- og eignarjetti
þeirra, sem erlendan gjaldeyrir eiga.
2. Vegna þess að útflutningur íslensku
afurðanna getur ekki orðið reglum
háður og fellur að mestu til, löngu
eftir aðalinnflutninginn, getur yersl-
unarjöfnuður við útlönd ekki farið
fram jafnhliða innflutningi erlendra
vara. Þegar því ekki fæst erlendur gjald-
eyrir innanlands í andvirði útfluttra
vara, er um tvent að velja, að taka lán
erlendis, eða slá yflrfærslum á frsst,
er óumflýjanlega myndi leiða til álits-
hnekkis, og hefta erlend viðskifti. Sje
tekið lán erlendis eins og tíðkast hef-
ur, mun reynast ómögulegt að ákveða
gengi þess fjár í útlánum innanlands,
svo hvorki verði það til tjóns inn-
lendum peningastofnunum, er hjer
yrðu milliliðir, nje eigendum íslensku
afurðanna, er þá yrðu skyldugir til
þess að láta þær af hendi með ákveðnu
gengi.
3. Nefndin sem ákveður gengið er al-
gerlega ábyrgðarlaus og ber enga
skyldu til að kaupa eða selja peninga
þessa sem hún verðleggur. Hún verð-
leggur því fje eða gjaldmiðil, sem er
annara eign, án þess þó að hægt sje
að skylda hlutaðeigendur til þess að
gera þau viðskifti, sem bjóðast. Ef
peningastofnanirnar því eigi geta látið
sjer lynda verðlag nefndarinnar, stöðv-
ast viðskiftin, og þeir sem skuldir eiga
að greiða til útlanda, verða vanskila-
menn, og mesta óreiða kemst á við-
skiftalífið.
4. í frumvarpinu er ákveðið að nefndin
skrásetji ekki íslenska krónu ef verð-
gildi hennar fellur niður úr 50 % af
gullverðinu, en ekkert er um það sagt,
hvort þá skuli íslendingar hætta er-
lendum viðskiftum, eða hvort þau þá
megi fara fram á frjálsan og eðlileg-
an hátt.
Að því er sjerstaklega snertir frumvarp
nr. 289, til laga um gjaldeyrisnefnd, sem
ætlað er að hafa ráðstöfunarrjett á and-
virði þeirra ísl. afurða, sem fluttar eru úr
landinu, lítur Verslunarráðið svo á, að hjer
sje farið fram á meiri takmörkun á við-
skifta-frelsi en góðu hófi gegnir, er vafa-
laust myndi hafa mótsett áhrif á fjárhag
og viðskiftalíf landsins því sem ætlast er
til með frumvarpinu. Um leið og versl-
unarstjettin er svift ráðstöfunarrjetti á
þeim vörum og peningum er hún þó hefir
eignarjett yfir, virðist stefnt að því marki,
að gjöra hana ómynduga, og henni fengin
5 manna nefnd — máske misjafnlega
verslunarfróðra manna — til fjárforráða.
Þetta fyrirkomulag myndi gera öll við-
skifti erfið og seinvirk, og trufla eðlilega
rás þeirra. Það mundi eyðileggja álit og
gjaldtraust stjettarinnar og landsíns, ef
hömlur verða settar við því að menn
haldi skuldbindingar sínar við útlendinga,
og greiði andvirði keyptra vara, en eftir
frumvarpinu á þetta að vera á valdi um-
ræddrar nefndar. Ekki er heldur ólíklegt
að á þennan hátt myndi verslun lands-
ins þokast yfir á hendur erlendra manna,
er stæðu fjær ráðstöfunarrjetti nefndarinn-
ar. — Og þá væri vel þrædd sú leið sem
reynst hefir hingað til ógæfusöm.
Um þessar 2 nefndir er auk þess það
að segja, að þeim er ætlað mikið starf,
fyllilega nóg fyrir 8 starfhæfa menn án
tillits til árangurs. Kaupgjald til þeirra
og annar óumflýjanlegur kostnaður mundi
nema hárri upphæð, sem vafalaust væri
á annan hátt betur varið eins og nú er
ástatt.
Verslunarráðið leyfir sjer því, að leggja
á móti því að umrædd frumvörp verði að
lögum.