Fréttablaðið - 06.10.2018, Qupperneq 32

Í nýrri ljóðabók sinni, Rof, yrkir Bubbi Morthens um kynferðislega misnotkun sem hann varð fyrir sem barn. Í fyrsta ljóði bókar-innar nefnir hann áfallið sem
læddist inní drauminn
eitraði framtíðina
hvarf útí myrkrið
með æskublómið
Sú kynferðislega misnotkun sem
hann varð fyrir í æsku hefur litað líf
Bubba í áratugi, en nú tekst hann á
við áfallið í áhrifamikilli ljóðabók.
„Þegar upp er staðið held ég að öll
skáld yrki um innra líf sitt. Meira
að segja Halldór Kiljan þótt hann
segðist frábiðja sé slíkt. Þessi ljóð
tóku af mér ráðin,“ segir Bubbi.
„Ég var að vinna úr æsku minni
og áföllum með aðstoð leiðsögu-
manns og við vorum að fara yfir
lífshlaup mitt. Ég átti erfitt með að
festa niður ákveðna hluti, þannig
að ég punktaði hjá mér það sem ég
ætlaði að tala um. Þessir punktar
urðu að ljóðum. Svo hugsaði ég
með mér: Láttu bara vaða! Þannig
að nú eru ljóðin komin í ljóðabók.
Án þess að ég sé að setja það í stór-
kostlegan fókus finnst mér þessi bók
eiga erindi til annarra karlmanna.
Karlmenn hafa ekki mikið verið að
ræða kynferðislegt ofbeldi sem þeir
verða fyrir.“
Var aldrei einn
Hver var þessi maður sem beitti þig
kynferðislegu ofbeldi þegar þú varst
barn?
„Nafn hans skiptir í rauninni ekki
máli eða hvaðan hann kom. Hins
vegar breytti þetta lífi mínu og það
svo sterklega að í rauninni var ég
aldrei einn. Eins og segir í ljóðinu
Ánauð: Við vorum alltaf tveir.“
Hatarðu þennan mann?
„Nei. Ég er hins vegar búinn að
skila honum skömminni. Í bókinni
er ljóð sem heitir Staðreynd og er
upptalning á staðreyndum og endar
á: Aðeins eitt prósent viðurkennir
verknaðinn.
Ljóðin í bókinni segja þessa sögu
á frekar skýran máta. Það skiptir
hins vegar gríðarlega miklu máli
að til er lausn við áföllum eins og
þessum. Það er hægt að vinna sig út
úr þeim með hjálp fagaðila. Með því
móti brýtur maður hlekki og verður
frjáls. Það er aldrei of seint. Lífið er
of merkilegt og dásamlegt til þess
að maður gefi því ekki öll möguleg
tækifæri og leggi sig fram við að
finna kjarnann sinn og lifa í heiðar-
leika gagnvart sjálfum sér.“
Loksins laus við kenginn
Þú ert rúmlega sextugur. Ertu í
fyrsta skipti frá því þessir hræðilegu
atburðir gerðust orðinn frjáls?
„Já.“
Finnst þér ekki dapurlegt að það
skuli hafa orðið svo seint?
„Þetta er súrrealískt, að vera frjáls
gagnvart einhverju sem hefur haldið
þér í fjötrum svo lengi en um leið
stórkostleg reynsla. Ameríkaninn
segir: It is never too late to have a
happy childhood. Fyrir mér var
gríðarleg opinberun að skilja að
það er aldrei of seint að eignast
hamingjuríka æsku.
Ég er ekki að segja að líf mitt
hafi að öllu leyti verið hörmung.
Hins vegar má segja að ég og ein-
hvers konar ógæfa höfum bundist í
bandalag. Þessi ógæfa varð um leið
styrkur minn vegna þess að ég lifði
hana af, en um leið skerti hún lífs-
gæði mín verulega. Þar af leiðandi
er ég afskaplega þakklátur fyrir að
vera loksins laus við kenginn sem
hefur plagað mig nánast frá því ég
var lítill strákur.
Lykillinn að velsæld vitundar-
innar er sjálfskærleikur, og eins og
segir í bókinni:
það er aldrei of seint
að byrja að elska sjálfan sig
Ekki mikið mál að deyja
Í ágústmánuði síðastliðnum varð
Bubbi að hætta við tónleika á Menn-
ingarnótt eftir að hafa verið lagður
inn á spítala. Það tók hann nokk-
urn tíma að jafna sig. „Það rofnaði
slagæð í kokinu á mér og hefði hún
rofnað ofar þá hefði ég dáið á staðn-
um,“ segir Bubbi. Spurður hvort
hann hafi óttast að deyja segir hann:
„Ég varð skelkaður en óttaðist ekki
að deyja. Ég var aðallega að pirra mig
á því hvað þetta var subbulegt. Það
er óþægilegt að blæða í fjóra sólar-
hringa og enginn vissi hvað væri í
gangi. Ég þurfti að fara í mjög magn-
aða aðgerð þar sem var farið með
myndavél í gegnum nárann.“
Það hefði getað farið illa, þú hlýtur
að vera glaður yfir að vera á lífi?
„Lífsþorstinn er forritaður í okkur,
hver einasta fruma er forrituð með
þau skilaboð að lifa. Vitundin og vit-
undarlíf er nokkuð sem ekki er hægt
að setja fingur á og er ekki sjáanlegt.
Ég held að hver einasta lifandi vera
með sjálfsvitund hafi sínar óskir og
þrár um það hvernig hún vill deyja
og sé búin að teikna það upp.“
Hvernig teiknar þú þinn dauða
upp?
„Ég á mér þá ósk að deyja á
árbakkanum, eða í fangi konu
minnar í miðri athöfn eða deyja í
svefni. Annars skipta mínar óskir
engu máli í þessu sambandi. Ég
held að tími okkar á þessari jörð sé
ákveðinn og dauðinn mætir sama
hvað við erum að gera, dagurinn er
ákveðinn, mínútan er ákveðin.
Það hlýtur að vera óskaplega erfitt
djobb að vera dauðinn, það hlýtur
að taka á. Stundum finn ég til sam-
úðar með honum. Ég er kominn á þá
skoðun að lífið og dauðinn séu par
sem eigi í eldheitu ástarsambandi.
Þar sem ég hef áttað mig á þessu
þá er það að deyja ekki mikið mál,
þannig séð. Svo að þegar dauðinn
kemur, þá bara kemur hann. Það er
hins vegar ágætt að vera búinn að
hugleiða dauðann og undirbúa
Ógæfan varð styrkur minn
Bubbi Morthens gerir upp kynferðislega misnotkun í ljóðabók. Hann segir það stórkostlega reynslu að vera loks
frjáls frá því sem hélt honum í fjötrum svo lengi. Vinnur að nýrri plötu og síðan taka við tónleikar víðs vegar.
„Fyrir mér var gríðarleg opinberun að skilja að það er aldrei of seint að eignast hamingjuríka æsku. Það fallega í þessu öllu er að uppgötva að það er til lausn.“ FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrun@frettabladid.is MIÐAÐ VIÐ LÍFERNIÐ OG
ÞAÐ MAGN FÍKNIEFNA
SEM ÉG NEYTTI ÞÁ ER ÉG
VIÐ GÓÐA ANDLEGA OG
LÍKAMLEGA HEILSU OG ER
ÓSKAPLEGA ÞAKKLÁTUR
FYRIR ÞAÐ.
ÉG ER EKKI AÐ SEGJA AÐ
LÍF MITT HAFI AÐ ÖLLU
LEYTI VERIÐ HÖRMUNG.
HINS VEGAR MÁ SEGJA AÐ
ÉG OG EINHVERS KONAR
ÓGÆFA HÖFUM BUNDIST Í
BANDALAG.
↣
6 . O K T Ó B E R 2 0 1 8 L A U G A R D A G U R32 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
0
6
-1
0
-2
0
1
8

0
4
:1
2
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
0
2
-B
A
9
C
2
1
0
2
-B
9
6
0
2
1
0
2
-B
8
2
4
2
1
0
2
-B
6
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
2
0
s
_
5
_
1
0
_
2
0
1
8
C
M
Y
K