Morgunblaðið - 02.07.2018, Side 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. JÚLÍ 2018
SVIÐSLJÓS
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
Uppsagnir tólf ljósmæðra, þriggja á
fæðingarvakt og níu á meðgöngu- og
sængurlegudeild Landspítala, tóku
gildi í gær. Allar sögðu þær upp störf-
um vegna kjaradeilu Ljósmæðra-
félags Íslands og ríkisins. Auk þess
var yfirvinnubann ljósmæðra sam-
þykkt með um 90% atkvæða í gær, en
bannið tekur gildi um miðjan mán-
uðinn.
Blaðamaður Morgunblaðsins sett-
ist niður með sex af þessum tólf ljós-
mæðrum og ræddi við þær um stöð-
una sem upp er komin. Allar kveðja
þær starfið með miklum trega og eru
sammála um að þær hafi vonast til að
sátt myndi nást í deilunni áður en
uppsagnirnar tóku gildi.
Aðspurðar segjast þær þó sáttar
við ákvörðunina enda hafi þeim í raun
verið settir afarkostir. „Tilfinningin
er auðvitað ekki góð og maður finnur
mikið til með þeim sem eftir eru. Áð-
ur en við hættum vantaði í fjögur
stöðugildi á okkar deild og sífellt ver-
ið að óska eftir því að við tækjum að
okkur aukavaktir. Staðan er því ekki
auðveld fyrir þær sem eftir eru. Við
höfum hins vegar setið eftir í launa-
málum og þrátt fyrir að við elskum
starfið okkar verðum við að geta
borgað reikningana eins og aðrir,“
segir Ragna Þóra Samúelsdóttir, sem
starfaði sem ljósmóðir á meðgöngu-
og sængurlegudeild, en Guðrún Páls-
dóttir, Ella Björg Rögnvaldsdóttir og
Signý Scheving Þórarinsdóttir, fyrr-
verandi samstarfsmenn hennar á
deildinni, taka í svipaðan streng.
Guðrún segir að laun ljósmæðra
séu langt frá því að vera í samræmi
við menntun. Það hafi komið einna
skýrast í ljós þegar hún bar eigin
launaseðil saman við laun barna
sinna. „Strákarnir mínir eru 16 og 18
ára og hafa báðir verið að vinna við
garðslátt hjá Reykjanesbæ í sumar.
Þeir starfa eingöngu í dagvinnu á
virkum dögum en ég hef verið að taka
bæði helgar- og kvöldvaktir. Þrátt
fyrir það fékk annar þeirra tvö þús-
und krónum meira útborgað en ég.
Maður verður auðvitað bara sjokk-
eraður og súr þegar maður sér það,“
segir Guðrún.
Þriggja ára uppsöfnuð reiði
Guðrún Gunnlaugsdóttir og María
Rebekka Þórisdóttir eru tvær af
þeim þremur ljósmæðrum sem sögðu
upp störfum á fæðingarvakt Land-
spítalans. Þær segja manneklu á fæð-
ingarvaktinni talsvert minni en á
meðgöngu- og sængurlegudeild, þótt
staðan gæti verið betri. Þá eru þær
sammála um að vandinn sem nú er
upp kominn eigi rætur að rekja til
ársins 2015, en frá þeim tíma hafi
reiði og óánægja safnast upp meðal
ljósmæðra.
„Þegar við fórum í verkfall fyrir
þremur árum var það svokallað hluta-
verkfall. Í því fólst að við unnum ekki
þrjá daga vikunnar. Þrátt fyrir það
skiluðu flestar okkar fullum vinnu-
tíma en ríkið greiddi okkur ekki fyrir
það og dró af okkur um 60% af laun-
unum. Ríkið skuldar því í raun enn
fjölda ljósmæðra sem ekki fengu
greitt fyrir vinnu sína. Það var upp-
hafið en síðan þá hefur reiðin verið að
aukast vegna þess að ljósmæður hafa
setið eftir í launamálum,“ segir Guð-
rún.
María Rebekka tekur undir með
Guðrúnu og bætir við að hún telji að
ljósmæður þurfi að fá 20-25% launa-
leiðréttingu auk launahækkunar.
„Við erum konur sem vilja starfa sem
ljósmæður og ekkert annað. Til að
það sé hægt verðum við að fá greitt í
samræmi við ábyrgð og álag. Ég er
ljósmóðir í hjarta mínu og ætla mér
að vinna sem slík, en það mun ég ekki
gera fyrir þessi laun. Ég mun hins
vegar berjast fyrir því að laun ljós-
mæðra verði há, líkt og þau eiga að
vera,“ segir María en byrjunarlaun
ljósmæðra í dag eru um 461 þúsund
krónur.
Hún kallar eftir því að forsætisráð-
herra axli ábyrgð í málinu. „Bjarni
Benediktsson (fjármálaráðherra) er
ráðherrann sem heldur um veskið en
hann hefur lítið sem ekkert gert til að
leysa deiluna. Það hlýtur samt að
vera forsætisráðherrann, Katrín Jak-
obsdóttir, sem hefur valdið og þess
vegna vil ég skella mestri skuld á
hana, enda hefur hún ekki staðið sig,“
segir María.
Samkvæmt tölum fjármálaráðu-
neytisins voru meðalmánaðarlaun
ljósmæðra í fyrra um 848.224 krónur.
Með meðallaunum er átt við heildar-
laun með vaktaálagi og vinnu utan
hefðbundinnar vinnuviku. Meðaldag-
vinnulaun ljósmæðra voru 573.019
krónur í fyrra.
Útskrift mæðra og nýbura flýtt
Í kjölfar uppsagna ljósmæðranna
verður mikil truflun á starfsemi fæð-
ingarþjónustu Landspítala. Í síðustu
viku kynnti spítalinn aðgerðaáætlun
vegna uppsagnanna sem kom til
framkvæmda í gær. Þar kemur m.a.
fram að vegna uppsagnanna muni
verða þrengra um fjölskyldur á
sjúkrahúsinu en undir venjulegum
kringumstæðum, valkeisaraskurðum
verði hugsanlega beint á sjúkrahúsin
á Akranesi eða Akureyri auk þess
sem stefnt verði að því að konur og
nýburar verði útskrifuð eins fljótt og
unnt er.
Að sögn Guðrúnar Pálsdóttur má í
raun segja að aðgerðaáætlun spít-
alans hafi verið í gildi síðustu þrjá
mánuði. „Við erum undir gríðar-
legum þrýstingi og það er alltaf verið
að setja á okkur pressu að útskrifa
sem fyrst. Maður er varla búinn að
ganga frá síðustu konu þegar næsta
kemur inn, “ segir hún og bætir við að
þar að auki sé nær ómögulegt að
flytja barnshafandi konu til Akureyr-
ar vilji hún gangast undir keisara-
skurð, líkt og lagt er til í aðgerðaáætl-
uninni. Þá verði ríkisvaldið og aðrir
aðilar í málinu að bregðast við áður
en það er um seinan og fleiri ljós-
mæður segi starfi sínu lausu. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Landspítala
er ráðgert að ríflega tíu ljósmæður
hætti störfum á næstu þremur mán-
uðum.
Drifnar áfram af ástríðu
Spurðar um hvað taki við nú, þegar
uppsagnir þeirra hafa tekið gildi,
segjast þær binda vonir við að sam-
komulag náist sem fyrst. Takist það
hins vegar ekki muni þær halda í önn-
ur störf. „Við erum góðir starfs-
kraftar og ég efast ekkert um að það
eru margir sem vilja ráða okkur. Við
viljum hins vegar allar starfa sem
ljósmæður áfram ef það er mögu-
legt,“ segir Ella Björg.
Allar taka þær undir orð Ellu og
taka fram að þær hafi ekki tekið að
sér ljósmæðrastarfið launanna vegna.
Að sögn Signýjar Scheving eru ljós-
mæður drifnar áfram af ástríðu fyrir
starfinu. „Það fer enginn í þetta til að
græða peninga. Vinnutíminn er þar
að auki alls ekki hentugur og maður
missir af miklu í fjölskyldulífi. Þetta
er hins vegar það sem maður hefur
ástríðu fyrir og sá vettvangur sem
maður vill starfa á. Við vonum að
samningar náist þannig að okkur
verði gert það kleift,“ segir Signý.
Ekki náðist í Bjarna Benediktsson
fjármálaráðherra og Katrínu Jak-
obsdóttur forsætisráðherra við
vinnslu fréttarinnar.
Draumastarfið kvatt með trega
 Telja laun ljósmæðra hvorki endurspegla ábyrgð né álag  Súrt að sjá útborguð sumarlaun
barnanna hærri en eigin laun  Vilja að forsætisráðherra og aðrir ráðamenn beiti sér í kjaradeilu
„Við förum fram á leiðréttingu
auk sambærilegrar hækkunar
og aðrir hafa fengið,“ segir
Katrín Sif Sigurgeirsdóttir, for-
maður samninganefndar ljós-
mæðra, um kjaradeilu Ljós-
mæðrafélags Íslands og ríkis-
ins. Spurð hversu mikla hækkun
ljósmæður vilja fá segist Katrín
Sif ekki geta gefið það upp. Það
hafi verið stefna félagsins að
halda launakröfum frá fjöl-
miðlum. „Við höldum þessu inn-
an félagsins en það sem ég get
sagt er að síðasti samningur var
talsvert frá okkar kröfum,“ seg-
ir Katrín Sif.
Næsti fundur samninga-
nefndar ríkisins og Ljósmæðra-
félags Íslands er á fimmtudag.
Næsti fundur
á fimmtudag
ENN BER TALSVERT Á MILLI
Morgunblaðið/Arnþór
Ljósmæður Uppsagnir ljósmæðra tóku gildi í gær. Frá vinstri: María Rebekka Þórisdóttir, Guðrún Pálsdóttir,
Ragna Þóra Samúelsdóttir, Ella Björg Rögnvaldsdóttir, Guðrún Gunnlaugsdóttir og Signý Scheving.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Mótmæli Ljósmæður fyrir utan húsakynni ríkissáttasemjara fyrr á árinu.
„Ég er orðlaus enda trúði því enginn
að þetta myndi fara svona. Maður
vonaði alveg fram á síðustu stundu
að þetta myndi leysast,“ segir Hilda
Friðfinnsdóttir, yfirljósmóðir á með-
göngu- og sængurlegudeild, um upp-
sagnir tólf ljósmæðra, þriggja á fæð-
ingarvakt og níu á meðgöngu- og
sængurlegudeild Landspítala, sem
tóku gildi í gær.
Hún segir að uppsagnirnar verði
til þess að þjónusta á deildinni muni
skerðast. „Við gerum allt sem við
getum til að manna deildina og
halda henni gangandi. Það er hins
vegar ljóst að við munum þurfa að
skerða þjónustuna með því t.d. að
útskrifa konur fyrr,“ segir Hilda og
bætir við að vandinn sé ekki auð-
leystur.
Boða á velferðarnefnd saman
„Þetta er gífurlega stór vandi og
erfið staða, en það er einungis ein
lausn við þessu og það er að semja
við ljósmæður,“ segir Hilda.
Í kjölfar uppsagnanna er ráðgert
að boðað verði til fundar í velferð-
arnefnd Alþingis á þriðjudag.
Halldóra Mogensen, formaður
velferðarnefndar, segir að á fundin-
um verði óskað eftir svörum frá heil-
brigðisráðherra auk annarra úr heil-
brigðiskerfinu. „Við ætlum að reyna
að fá ráðherra og aðila frá Landspít-
ala til að gera grein fyrir stöðunni,“
segir Halldóra og bætir við að vald
til athafna í málinu sé í höndum fjár-
mála- og forsætisráðherra. „Þetta er
klárlega eitthvað sem Katrín og
Bjarni geta beitt sér í að mínu mati,“
segir Halldóra. aronthordur@mbl.is
Þetta er gífurlega stór
vandi og ekki auðleystur
 Velferðarnefnd vill að heilbrigðisráðherra skýri stöðuna
Halldóra
Mogensen
Hilda
Friðfinnsdóttir