Morgunblaðið - 06.04.2018, Side 26

Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Þ
að er ljóst að það er að-
eins hægt að rækta visst
mikið magn af nátt-
úrulegum þörungum við
Ísland, þar sem um er að
ræða náttúrulega auðlind, og
kannski er þegar komið þar að
ákveðnum þolmörkum. Ef einhver
vöxtur á að vera í þeirri fram-
leiðslu þarf hann ef til vill helst að
felast í að gera
vörurnar verð-
mætari,“ segir
Kristján í sam-
tali við 200 míl-
ur.
„En í smáþör-
ungaræktuninni
eru miklu meiri
vaxtarmögu-
leikar,“ bætir
hann við og
bendir á að hlut-
ur smáþörungaræktarinnar í
heildarveltu geirans sé um þriðj-
ungur, þ.e. einn milljarður á síðasta
ári, en stefni í að vera enn meiri.
Sækja í koltvísýringinn
„Við sjáum það að fyrirtækið Alga-
líf á Reykjanesi, eitt og sér, reikn-
ar með að vera með rúmlega millj-
arð í veltu á þessu ári. Þá eru
Ísraelsmenn á bak við fyrirtækið
Algaennovation, sem var að setja
upp rekstur uppi á Hellisheiði, og
reikna með að vera með veltu upp
á sjö milljarða eftir nokkur ár. Þeir
völdu Hellisheiði því þeir vildu hafa
aðgang að hreinum koltvísýringi,
en það sem þarf til að rækta þessa
þörunga er vatn, ljós, koltvísýr-
ingur og næringarefni,“ segir
Kristján.
„Út frá þeim þörfum þurfum við
að hugsa hvernig við getum keppt
við þörungaræktun annars staðar í
heiminum, þar sem ljósið fæst
hreinlega ókeypis. Evrópusam-
bandið lítur til dæmis svo á að það
sé ekki samkeppnishæft við aðra í
þessum geira, því sólin sé af svo
skornum skammti í Evrópu. Hvað
þá á Íslandi,“ segir Kristján og
hlær.
„Það eru helst Ástralía, syðri ríki
Bandaríkjanna og Asía sem geta
ræktað þörunga í stórum stíl utan-
dyra. Þess vegna, ef við erum að
hugsa um þörungaframleiðslu á Ís-
landi, þá getum við ekki orðið sam-
keppnisfær í magnframleiðslu á líf-
massa. Heldur þurfum við að líta á
þetta sem hátækniiðnað, þar sem
háþróaðar vörur eru unnar úr þör-
ungunum.“
Kostir fylgja nauðsyninni
Kristján bendir á að hægt sé að
markaðssetja vörurnar með vísun
til þess að þær séu búnar til með
hreinni orku.
„Þó að við þurfum að búa til ljós-
ið sjálf og getum ekki fengið það
beint frá sólinni, þá er það alla
vega gert með endurnýjanlegu raf-
magni og vatni, sem sumir eiga
reyndar í erfiðleikum með að fá.“
Spurður hver sérstaða Íslands
sé, þegar kemur að aðstæðum til
þörungaræktunar, nefnir Kristján
að ýmsir kostir geti fylgt þeirri
nauðsyn að þurfa að loka rækt-
uninni fyrir náttúruöflunum hér í
norðrinu.
„Hvernig við neyðumst til að
haga ræktuninni gerir það að verk-
um að við höfum mjög góða stjórn
á framleiðslunni. Við getum valið
hvenær sé ljós og hvenær sé ekki
ljós, til að mynda. Enn fremur er
sums staðar úti verið að rækta þör-
ungana í opnum tjörnum, og þá er
hætta á að í framleiðsluna berist
önnur efni, svo sem fuglaskítur eða
annað. Með því að gera þetta innan
dyra og í aðstæðum sem þú stýrir
sjálfur geturðu skilað betri vöru en
ella.“
Vaxtarhraðinn ofboðslegur
Kristján flutti erindi um stöðu smá-
þörungaræktunar hérlendis og er-
lendis á ráðstefnunni Strandbúnaði
2018 í mars síðastliðnum. Á einni
glærunni birti Kristján mynd frá
Ólympíuleikunum í Brasilíu 2016,
þar sem önnur ólympíusundlaug-
anna varð græn á einni nóttu eins
og frægt varð, en þar voru smáþör-
ungar að verki.
„Ég vildi sýna hvað þetta getur
gerst hratt. Vaxtarhraðinn er svo
ofboðslegur og þess vegna er smá-
þörungaræktun góð leið til að
byggja hratt upp lífmassa.“
En hvaða vörur eru það helst
sem fást úr þörungaræktun? Krist-
ján segir að fyrst og fremst sé um
að ræða andoxunarefni, sem fólk
kaupir og innbyrðir eins og önnur
vítamín eða fæðubótarefni. Nýting-
armöguleikarnir séu þó fjölmargir.
„Algaennovation stefnir til dæm-
is á að búa til fóður fyrir seiði í
fiskeldi, þar sem þeir geta stýrt
innihaldsefnunum nákvæmlega,
stillt samsetninguna af Omega-
fitusýrum eftir því sem þörf þykir,
og þannig framleitt fóður af meiri
gæðum en venjulega. Margir eru í
slíkri framleiðslu, að framleiða ým-
ist Omega-3- eða Omega-6-
fitusýrur, eða þá í beinni fram-
leiðslu lífmassa til að þurrka hann
og selja. Þá er allur þörungurinn
þurrkaður og fólk kaupir hann til
að innbyrða, en slík framleiðsla er
það sem maður býst síst við að
gangi upp hér á landi. Við þurfum
Áætluð velta fyrirtækja í þörungaræktun á Íslandi
nam þremur milljörðum króna á síðasta ári. 120
ársverk sköpuðust í geiranum á árinu, en árið 2013
voru þau færri en sextíu. Dr. Kristján Leósson, for-
stöðumaður Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands, segir
mikil tækifæri felast í vexti þörungaræktunar.
Iðnaður í
örum vexti
á Íslandi
Afurðir Verksmiðja Íslenska kalkþörungafélagsins
á Bíldudal er einn stærsti vinnustaður bæjarins.
Kúluskítur Þessi sérkennilegi grænþörungur finnst í Mývatni, þar sem hann er ein af undirstöðum lífríkisins.
Kristján
Leósson
Grænt Ólympíu-
sundlaugin í Ríó varð
græn á einni nóttu.
Verðmæti Þörungaverk-
smiðjan á Reykhólum.
26 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 2018
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum