Morgunblaðið - 30.08.2018, Síða 8

8 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. ÁGÚST 2018FRÉTTASKÝRING
Á vormánuðum kölluðu starfsmenn Arctica Fin-
ance á viðskiptavini og kynntu þeim hugmyndir
sínar um raunvirði bréfa Icelandair Group. Um
það leyti dansaði gengi bréfanna í kringum 12,5
og hafði þá lækkað gríðarlega frá hæsta punkti
árið 2016 þegar gengið stóð í tæplega 39. Mörg-
um þótti nóg um og töldu að botninum hlyti að
vera náð. Greining Arctica-manna var á aðra
lund og á grundvelli samanburðar við önnur
flugfélög í Evrópu töldu þeir nærri lagi að bréf
félagsins gengju kaupum og sölu á genginu 8
eða jafnvel 6.
ViðskiptaMogginn hafði spurnir af þessum
vangaveltum og flutti af því frétt þann 17. maí.
Fékk blaðið bágt fyrir og ljóst var að forsvars-
menn Icelandair voru allt annað en sáttir við af-
stöðu Arctica og ekki þóttu það góð vinnubrögð
af blaðamanni að birta frétt af „verðmatinu“.
Í dag er hægt að selja bréf í Icelandair Gro-
up á genginu 7 eða um ríflega 18% af því sem
hægt var að fá fyrir bréfin í lok apríl 2016.
Starfsmenn Arctica Finance höfðu á réttu að
standa og gera má ráð fyrir einhverjir við-
skiptavina þeirra séu þakklátir fyrir fundina
sem kallað var til í vor.
Mistök urðu að einhverju marki ljós í maí
Björgólfur Jóhannsson sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að breytingar á leiðakerfi
félagsins sem ráðist var í um nýliðin áramót
hefðu ekki skilað árangri og þá hefði eftirfylgni
við lokun söluskrifstofa félagsins erlendis ekki
gengið sem skyldi. Þannig hefði aukin áhersla á
stafræna tengingu við viðskiptavini orðið til
þess að félagið missti viðskiptavini sem bóka
ferðir með félaginu með beinum hætti, maður á
mann.
„Þessar breytingar eru á mína ábyrgð og eft-
ir á að hyggja reyndust þær rangar, ekki síst
þegar litið er til eftirfylgninnar. Þetta hefur
verið að koma í ljós að undanförnu og í maí síð-
astliðnum var ég farinn að hafa áhyggjur af því
að þetta hefði ekki lukkast hjá okkur. En við
gripum þá þegar til aðgerða sem ég held að sé
ein af forsendum þess að rekstur félagsins mun
haldast sterkur.“
En þessar sviptingar eru til marks um þær
gríðarlegu sviptingar sem orðið geta í flug-
rekstri, enda örfá misseri síðan Icelandair var á
fljúgandi siglingu og stóð nærri því hlutskipti
að teljast verðmætasta fyrirtækið sem skráð er
á markað hér á landi. Nú er Marel nærri 8
sinnum verðmætara en Icelandair. HB Grandi
er 23 milljörðum verðmætari, Hagar 18 millj-
örðum og Eimskipafélagið 8 milljörðum. Stórir
eigendur í Icelandair Group hafa séð á bak
gríðarlegum verðmætum sem í mörgum til-
vikum höfðu verið eignfærðar í bókum þeirra.
Það á ekki síst við um lífeyrissjóðina íslensku.
Stærstur þeirra og ein mikilvægasta kjölfest-
an í eigendahópnum, Lífeyrissjóður verslunar-
manna (Úlfar Steindórsson stjórnarformaður
situr fyrir hönd sjóðsins í stjórninni og sat í
stjórn lífeyrissjóðsins þegar hann var kosinn í
stjórn fyrirtækisins), hefur þurft að færa eign
sína í fyrirtækinu verulega niður. Í árslok 2016
mat sjóðurinn 14,7% eign sína í því á tæpa 17
milljarða króna. Verði gengi þess á svipuðum
slóðum um áramót og nú, verður sá hlutur bók-
færður á 5,3 milljarða og felur það í sér rýrnun
upp á 11,7 milljarða á tveimur árum.
Endurteknar afkomuviðvaranir
Að sögn Björgólfs Jóhannssonar, fráfarandi
forstjóra Icelandair, reyndist árið 2015 hið
besta í sögu félagsins.
„Það gekk allt upp á þessum tíma og ytri
þættir voru verulega hagfelldir. Það á ekki síst
við um olíuverðið sem stóð í stað og þá lækkuðu
ekki fargjöldin eins og við höfðum búist við.
Þess vegna sendum við frá okkur afkomuviðvar-
anir þegar neikvæðir áhrifaþættir, sem við
gerðum ráð fyrir að kæmu fram, urðu ekki að
veruleika.“
Og hið góða gengi félagsins birtist í hækk-
andi hlutabréfaverði. Eins og áður sagði var
það í apríl 2016 sem bréfin stóðu í hæstu hæð-
um en verðið gaf þó eftir á síðari hluta ársins
og um áramót var það á svipuðum slóðum og í
árslok 2015.
En þá kom höggið sem virtist koma mörgum
í opna skjöldu. Þann fyrsta febrúar 2017 sendi
Icelandair frá sér tilkynningu. Hún hafði að
geyma upplýsingar um að uppgjör fjórða árs-
fjórðungs 2016 yrði kynnt viku síðar. En þá var
einnig bent á að „að undanförnu hefur orðið
breyting á bókunarflæði Icelandair til hins
verra“. Var bent á að bókanir væru hægari og
að meðalfargjöld á mörkuðum hefðu lækkað
umfram spár. Þá var einnig nefnt í tilkynning-
unni að óvissa í alþjóðastjórnmálum kynni að
hafa áhrif á eftirspurn, gjaldmiðlar hefðu þróast
á óhagstæðan hátt, olíuverð hækkað og verkfall
í sjávarútvegi hefði einnig neikvæð áhrif á
fraktflutninga fyrirtækisins. Það var þó talin
huggun harmi gegn að „horfur í hótelstarfsemi
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Gengi hlutabréfa Icelandair Group
Árlegur heildarfjöldi ferðamanna til Íslands, þúsundir
673
566489494502485
40
30
20
10
0
Þróun hlutabréfaverðs Icelandair Group frá ársbyrjun 2007 og fjöldi ferðamanna
14. desember 2007
Tilkynnt um að
Björgólfur Jóhanns-
son sé ráðinn forstjóri
Icelandair Group í stað
Jóns Karls Ólafssonar.
2008
Flugfl oti félagsins telur 10 Boeing 757-200
vélar og eina 757-300 vél. Tíu árum síðar
voru 757 vélarnar orðnar 24. Þá eru nú í
fl otanum fjórar Boeing 767-300 breiðþotur.
Þá er félagið að taka í notkun nýjar 737MAX
vélar. Ein er nú þegar í notkun og sex nýjar
bætast í fl otann á fyrri hluta næsta árs.
2010
Í kjölfar fjárhagslegrar endurskipulagningar
verða Framtakssjóður Íslands og Íslandsbanki
stærstu hluthafar félagsins með rífl ega 56%
hlut. Þá eignuðust LSR og Lífeyrissjóður
verslunarmanna samtals fi mmtán prósenta
hlut í félaginu við endurskipulagninguna. Sú
hlutdeild átti eftir að hækka.
Maí 2009
Íslandsbanki leysir til
sín 42% hlut í Icelandair
vegna skuldauppgjörs.
Fyrir átti bankinn 5%
í félaginu. Skilanefnd
gamla Landsbankans
leysir til sín 24% hlut í
Icelandair sem áður var
í eigu Langfl ugs hf.
13. febrúar 2013
Ic elandair og Boein
16 Boeing 737 MAX
slíkum vélum til viðb
anna á þeim tíma na
Mistök stjórnenda
ollu milljarða tjóni
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Skjótt skipast veður í lofti. Fyrir nokkrum misserum fór Icelandair svo með himinskautum að allt virtist ganga upp
í rekstri fyrirtækisins. Það hefur gegnt lykilhlutverki við uppbyggingu ferðaþjónustunnar sem nú er stærsti at-
vinnuvegur þjóðarinnar. Nýtt óskabarn var orðið til.
Nú er staðan önnur og snúnari. Forstjórinn horfinn frá stýrinu og markaðurinn hefur misst trúna á félaginu sem
fjárfestingarkosti. Eftir sitja fjárfestar, m.a. lífeyrissjóðir, með sárt ennið. Björgólfur Jóhannsson segist axla ábyrgð
á stöðunni og að mistök sem gerð hafi verið á hans vakt hafi kostað félagið gríðarlega fjármuni. Hann er hins
vegar sannfærður um að sterkur efnahagur félagsins og aðgerðir sem nú þegar hafi verið gripið til muni sigla
félaginu út úr öldurótinu á komandi tímum.
Björgólfur Jóhannsson stýrði Icelandair Group í rú
stæður og þær eru einnig krefjandi aðstæðurnar s